Μουντιάλ που δεν μας ενώνει και δεν μας δονεί

Το Μουντιάλ στο Κατάρ τελείωσε και δεν μας έκανε ιδιαίτερα πιο πλούσιους όσον αφορά ποδοσφαιρικές αναμνήσεις ή εμπειρίες, αν και ο τελικός Αργεντινή-Γαλλία θα μνημονεύεται αρκετά από τους φανατικούς της διοργάνωσης (και του Μέσι) ως ένας από τους πλέον δραματικούς. Σε γενικές γραμμές όμως το Μουντιάλ αυτό δεν έφερε κάτι καινούργιο. Είναι, άλλωστε, γνωστό ότι ο εξευρωπαϊσμός και υπερεπαγγελματισμός του παγκόσμιου ποδοσφαίρου εδώ και τουλάχιστον δύο δεκαετίες δεν επιτρέπει στα Μουντιάλ τη γιορτή της διαφορετικότητας τόσο εντός των γηπέδων όπως στο παρελθόν (μέχρι και δεκαετία 1980), όσο στις καρναβαλικές εκδηλώσεις των οπαδών στις κερκίδες. Ακόμη και η μεγάλη ευχάριστη έκπληξη του τουρνουά, το Μαρόκο, επιβεβαίωσε ότι η διάκριση σήμερα περνάει μέσα όχι από ιδιαιτερότητες της μητέρας-πατρίδας, αλλά από εκπαίδευση και εμπειρίες των ποδοσφαιριστών στο ευρωπαϊκό και διεθνές πλαίσιο.

Αν τελικά μας βοήθησε να καταλάβουμε κάτι το Μουντιάλ στο Κατάρ είναι ότι το παγκόσμιο πρωτάθλημα ποδοσφαίρου δεν μας ενώνει και δεν μας δονεί, όπως τα παλιότερα χρόνια. Δεν είναι μόνο ο σκανδαλώδης από ό,τι φαίνεται τρόπος που η FIFA αποφάσισε να γίνει το παγκόσμιο πρωτάθλημα στην αραβική χώρα εν μέσω χειμώνα για τις περισσότερες προηγμένες ποδοσφαιρικά χώρες, στερώντας ένα σταθερό σημείο καλοκαιρινής διασκέδασης ανά τετραετία. Η FIFA είναι και ήταν μια πολύ σκοτεινή ιστορία της κερδοσκοπικής αντιμετώπισης του ποδοσφαίρου, οπότε κάτι τέτοιο δεν ξενίζει. Δεν είναι επίσης, μόνο, τα όσα αποκαλύφθηκαν για τον αιματηρό τρόπο που φτιάχτηκαν γήπεδα σε συνθήκες εργασιακής βαρβαρότητας. Και στο παρελθόν έχουν υπάρξει Μουντιάλ στιγματισμένα από τη διοργάνωσή τους σε ολοκληρωτικά καθεστώτα (π.χ. Αργεντινή 1978).

Ο κρισιμότερος παράγοντας για την υποτονική έλξη αυτού του Μουντιάλ είναι ότι αυτό διεξήχθη ενώ διεξάγεται ένας αιματηρός πόλεμος στην Ευρώπη εξαιτίας της εισβολής μιας χώρας (Ρωσίας) σε μια άλλη (Ουκρανία), κάτι που είχε να συμβεί από το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Είναι παράξενο που τα συνήθη επιχειρήματα εναντίον του ποδοσφαίρου, ότι αποπροσανατολίζει από τα σοβαρά κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα, δεν ακούστηκαν και τόσο αυτή τη φορά. Οι συνήθεις ύποπτοι, αριστεροί κατά κανόνα αρνητές του ποδόσφαιρου, φαίνεται ότι έχουν χάσει ή ξεχάσει τα καταγγελτικά αντανακλαστικά τους ίσως γιατί αυτή τη φορά οι «δολοφόνοι» των λαών δεν είναι Αμερικάνοι, αλλά οι θύτες ανήκουν στο ξανθό και ομόθρησκο έθνος και φέρουν πιο αγγελικά χαρακτηριστικά…

Σε κάθε περίπτωση η εικονική αντιπαράθεση που επιτελεί κάθε ποδοσφαιρικός αγώνας και ειδικά όταν γίνεται στο πλαίσιο του Μουντιάλ με βάση τα εθνικά σύμβολα, ωχριά μπροστά στον πραγματικό πόλεμο που μαίνεται στην Ουκρανία, που όσο και αν έχει κανονικοποιηθεί ως είδηση, δεν παύει να προκαλεί σοβαρά οικονομικά προβλήματα και αυξημένη διεθνή ανασφάλεια.

Σαν να μην έφτανε αυτή η πολύ δυσοίωνη συγκυρία, το Μουντιάλ του Κατάρ ανέδειξε επίσης το περιβόητο Quatargate στο οποίο η χώρα μας απέκτησε πρωταγωνιστική θέση εξαιτίας της εμπλοκής της ευρωβουλευτή Εύας Καϊλή. Ένας αόρατος στους πολλούς πόλεμος επιρροής ισλαμιστικών συμφερόντων που φτάνει και πληγώνει τον πυρήνα της ευρωπαϊκής ένωσης έγινε γνωστός χάρη στο φετινό Μουντιάλ. Μεγάλες ποδοσφαιρικές ομάδες της Ευρώπης εδώ και καιρό έχουν γίνει «δούρειος ίππος» του ισλαμισμού, χωρίς να προκαλείται καμία αντίδραση, αφού οι συνειδήσεις των φιλάθλων εξαγοράζονται με μεγάλες μεταγραφές αστρονομικών ποσών και «κούπες» αλλά και οποιαδήποτε αντίδραση κινδυνεύει να στιγματιστεί ως φορέας ισλαμοφοβίας. Μη ξεχνάμε άλλωστε ότι οι δύο μεγάλο σταρ αυτού του Μουντιάλ, Μέσι και Εμπαπέ, άθελά τους είναι «υπάλληλοι» αυτής της διείσδυσης μέσα από το παράδειγμα της Paris Saint-Germain που ανήκει στον κροίσο Νάσερ Αλ Χελαϊφί (υπουργό άνευ χαρτοφυλακίου στην κυβένηση του Κατάρ).

Ένας αόρατος στους πολλούς πόλεμος επιρροής ισλαμιστικών συμφερόντων που φτάνει και πληγώνει τον πυρήνα της ευρωπαϊκής ένωσης έγινε γνωστός χάρη στο φετινό Μουντιάλ

Με άλλα λόγια, εξαιτίας του Μουντιάλ στο Κατάρ, γίνεται σαφές σε όλο και περισσότερους ότι το αγαπημένο άθλημα των «μαζών» δεν γίνεται απλά εργαλείο πολιτικής επιρροής, όπως συνέβη πολλάκις στο παρελθόν, αλλά παιχνίδι στα χέρια αυταρχικών κρατών που επιχειρούν να υποσκάψουν, να παραπλανήσουν ή και να πλήξουν άμεσα τη σύγχρονη δημοκρατία. Για πρώτη φορά μεταπολεμικά το ποδόσφαιρο ως το κορυφαίο πολιτισμικό παράδειγμα συνεύρεσης λαών και εθνών γίνεται αντικείμενο νέων γεωπολιτικών ισορροπιών. Η εικόνα των ηρωικών ποδοσφαιριστών του Ιράν και φιλάθλων στην κερκίδα που με κάθε τρόπο εκδήλωναν τη συμπαράστασή τους στους εξεγερμένους συμπολίτες τους έναντι στο θεοκρατικό καθεστώς της πατρίδας τους, υπήρξε συγκλονιστική, αλλά δεν ήταν αρκετή ώστε να πολιτικοποιήσει επαρκώς το Μουντιάλ του Κατάρ και να συστρατεύσει μια άτυπη «δημοκρατική διεθνή» έναντι των ισχυρών απειλών της.

Ο θάνατος του Γιάννη Διακογιάννη, της δημοσιογραφικής φωνής που ταυτίστηκε στη χώρα μας όσο καμία άλλη με την ενωτική διάσταση του ποδοσφαίρου και του Μουντιάλ, έφερε ακόμη μεγαλύτερη νοσταλγία για κάτι που είχαμε και σιγά σιγά συνειδητοποιούμε ότι χάνουμε. Το ποδόσφαιρο πάντα αποτελούσε αντικείμενο έριδας για την καλύτερη ομάδα, για το καλύτερο γκολ, τον καλύτερο παίχτη αλλά στο τέλος ήταν και ο μεγάλος κοινός τόπος, ο μόνος τόπος λαϊκής ψυχαγωγίας που επέτρεπε στην Ελλάδα μια περιγραφή χωρίς αμετροέπεια από κάποιον που θα μπορούσε να μεταδίδει και μουσικές συναυλίες. Σήμερα στην «καταρ-αμένη» εποχή του ποδοσφαίρου ακούσαμε στην περιγραφή του τελικού Αργεντινής-Γαλλίας ότι ο «θεός επιλέγει Μέσι» και ότι ο «Εμπαπέ έχει καρύδια». Η ευτέλεια μέσα από φλύαρες αθλητικές αναλύσεις και περισπούδαστες (γκουγκλαρισμένες) στατιστικές, φανερώνει πια ότι το ποδόσφαιρο αποτελεί ένα αφήγημα που θέλει περισσότερο να επιβάλλει και να αποκλείσει απόψεις παρά να συμπεριλάβει τους πάντες.