Υποκλοπές και δημοκρατία

Η παρακολούθηση του τηλεφώνου του Νίκου Ανδρουλάκη μπορεί να ήταν νομότυπη, όπως ισχυρίζεται η κυβέρνηση, αλλά η νομιμότητα και η συνταγματικότητά της εξαρτώνται από την αιτιολόγησή της. Με άλλα λόγια το ζήτημα δεν είναι αν μπήκαν οι σωστές υπογραφές, το ζήτημα είναι ο λόγος για τον οποίο μπήκαν οι υπογραφές.

Όπως σημειώνει ο καθηγητής Αντώνης Μανιτάκης «Δεν ελέγχθηκε από τις αρμόδιες αρχές, όπως επιτάσσει το Σύνταγμα, ούτε η αναγκαιότητα ούτε η καταλληλόλητα ούτε η συνάφεια της βαρύτητας του μέτρου ενόψει του σκοπού, που ήταν η προστασία της εθνικής ή κρατικής ασφάλειας. Έλλειψε άρα με κριτήριο την αρχή της αναλογικότητας η επιβαλλόμενη στάθμιση μεταξύ των δύο συγκρουόμενων συνταγματικών αγαθών, της απόλυτης προστασίας του απορρήτου της επικοινωνίας με την υπαρξιακή για κάθε κράτος επιταγή της προστασίας της κρατικής και προσωπικής ασφάλειας των πολιτών». (Καθημερινή 27/8/2022)

Οι πολίτες έμειναν στο σκοτάδι σε σχέση με τους λόγους της παρακολούθησης του Νίκου Ανδρουλάκη με ευθύνη της κυβέρνησης και σε πολύ μικρότερο βαθμό του ίδιου του προέδρου του ΠΑΣΟΚ. Η κυβέρνηση οχυρώθηκε πίσω από το απόρρητο, αφήνοντας την εντύπωση ότι έχει κάτι να κρύψει.

Χωρίς γνώση των ουσιωδών δεδομένων δεν μπορεί να κριθεί η παρακολούθηση από τους πολίτες. Ο πρωθυπουργός ζήτησε τυφλή εμπιστοσύνη, όμως η εμπιστοσύνη στις δημοκρατίες κερδίζεται μέσα από τη διαφάνεια και τη λογοδοσία.

Η στάση της κυβέρνησης ενίσχυσε τη διάχυτη καχυποψία που υπάρχει στην κοινωνία. Πάνω σε αυτό το έδαφος ήρθαν οι νέες αποκαλύψεις για παρακολουθήσεις πολιτών και πολιτικών με παράνομο λογισμικό και η κυβέρνηση συγκέντρωσε πάνω της τις υποψίες.

Αυτό που κυρίως μας ενδιαφέρει δεν είναι αν κάποιοι έκαναν παρακολουθήσεις, αλλά αν η κυβέρνηση βρίσκεται πίσω από αυτές. Ο δικηγόρος του εκδότη της εφημερίδας Ντοκουμέντο παραδέχτηκε ότι δεν υπάρχουν αποδείξεις για τους ισχυρισμούς της εφημερίδας. Στη συνέχεια, πρότεινε τη διαδικασία των προστατευόμενων μαρτύρων και για την υπόθεση αυτή.

Οι προηγούμενες παρακολουθήσεις δεν αποδεικνύουν αυτομάτως τις επόμενες. Η έλλειψη αποδείξεων δεν εμπόδισε τον ΣΥΡΙΖΑ να πολιτεύεται σαν η εμπλοκή της κυβέρνησης να είναι δεδομένη, ο πρόεδρος του κόμματος μάλιστα κάλεσε τον πρωθυπουργό να αποδείξει την αθωότητά του. Στην αδιαφάνεια της κυβέρνησης απάντησε με ταχυδακτυλουργίες.

Το τελευταίο διάστημα κυκλοφορεί από ορισμένους η άποψη ότι οι υποκλοπές δεν είναι τόσο σημαντικό ζήτημα, καθώς τους πολίτες απασχολούν σοβαρότερα ζητήματα. Αναφέρουν μάλιστα τα αποτελέσματα δημοσκοπήσεων στα οποία οι ερωτώμενοι αξιολογούν χαμηλότερα τις παρακολουθήσεις από την ακρίβεια στις τιμές και την ενεργειακή κρίση.

Τα οξυμένα προβλήματα των πολιτών μπορεί να έχουν εκτοπίσει από την κορυφή το ζήτημα των υποκλοπών. Παραμένει όμως ένα κεντρικό ζήτημα δημοκρατίας και λειτουργίας των θεσμών. Οι θεσμοί και η ποιότητά τους, το κράτος δικαίου, η διαφάνεια έχουν άμεση σχέση με την ευημερία της κοινωνίας. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι οι χώρες με την καλύτερη λειτουργία των θεσμών προσφέρουν το ανώτερο επίπεδο ζωής.