Όλαφ Σολτς: Η σχέση Γερμανίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση, ο πόλεμος στην Ουκρανία, η ενεργειακή κρίση και η επίσκεψή του στην Ελλάδα
«Η απομόνωση της Γερμανίας δεν είναι καλό ούτε για την ίδια ούτε για την Ευρώπη» δήλωσε ο Εμανουέλ Μακρόν λίγο πριν εισέλθει στη συνάντηση των ηγετών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το ημερολόγιο έγραφε 20 Οκτωβρίου. Μόλις εικοσιτέσσερις ώρες αργότερα το Παρίσι ανακοίνωνε την ακύρωση της προγραμματισμένης για τις 26 Οκτωβρίου κοινής συνόδου των Υπουργικών Συμβουλίων Γαλλίας και Γερμανίας. Ο συνδυασμός της δήλωσης Μακρόν και της ακύρωσης της συνόδου αυτού του σημαντικού γαλλογερμανικού θεσμού συνεργασίας αποκαλύπτει, αν μη τι άλλο, την πραγματική διάσταση των διαφορών μεταξύ των δύο χωρών. Ο τίτλος της «Le Monde» είναι ενδεικτικός. «Πίσω από τις διαφορές Βερολίνου και Παρισίων βρίσκεται η απομόνωση της Γερμανίας». Η γαλλική εφημερίδα, ως προπύργιο της γαλλογερμανικής συνεργασίας εδώ και δεκαετίες, δεν θα αποτολμούσε μία τέτοια προσέγγιση αν δεν ανταποκρινόταν πλήρως στην πραγματικότητα.
Η επώδυνη σύγκριση είναι δυστυχώς πολιτικά και ιστορικά επιβεβλημένη όσο και αν οι παρατηρητές επιχειρούν να αναβάλουν για αργότερα μία τέτοια δημοσιογραφική προσέγγιση. Το κενό που άφησε πίσω της η Άγκελα Μέρκελ, τόσο όσον αφορά την διπλωματική προσέγγιση του γαλλογερμανικού άξονα όσο και την «φιλοσοφία» των ευρωρωσικών σχέσεων σε αντιδιαστολή με τις ευρωαντλαντικές δεσμεύσεις, προκαλεί πλέον τραυματικές διπλωματικές εμπειρίες τόσο εντός της Καγκελαρίας στο Βερολίνο όσο και στο Μέγαρο των Ηλυσίων. Ο νέος ηγέτης της Γερμανίας, ο Όλαφ Σολτς, φαίνεται να υιοθετεί μία άκαμπτη πορεία που οδηγεί σε μία δυσεξήγητη απομόνωση. Ούτε η συγκυρία, ούτε τα κοινά προβλήματα, ούτε οι πολυεπίπεδες κρίσεις ευνοούν έναν τέτοιο απομονωτισμό.
Είναι το Παρίσι που αναλαμβάνει να βγάλει σε ορισμένες περιπτώσεις το «φίδι από την τρύπα». Είναι ο Μακρόν ο οποίος εξεφράσθη «εις άπταιστον γαλλικήν» προς τον Τζο Μπάιντεν εξηγώντας του πως δεν είμαστε και τόσο ηλίθιοι εδώ στην Ευρώπη ώστε να μην αντιλαμβανόμαστε πως οι Αμερικανοί μάς πωλούν το υγροποιημένο αέριο σε αφύσικα υψηλές τιμές που αποτελούν ρεκόρ στις διεθνείς εμπορικές συναλλαγές. Δεν είμαστε τόσο ηλίθιοι ώστε να μην καταλαβαίνουμε πως οι αμερικανικές εταιρείες εκμεταλλεύονται την πολεμική σύγκρουση στην Ουκρανία για να θησαυρίσουν. Είναι ο Μακρόν και πάλι που έσπευσε να «βάλει» πάγο στον Ερντογάν στην Πράγα. Οι πάντες γνώριζαν πως η πρόσκληση του προέδρου της Τουρκίας να προσέλθει στην πολιτική συνάντηση κορυφής στην τσέχικη πρωτεύουσα επιβλήθηκε και μάλιστα με επιτακτικό τρόπο από το Βερολίνο. Είχε ενημερωθεί προσωπικά από τον Μακρόν για τη συγκεκριμένη εξέλιξη ο πρωθυπουργός της Ελλάδας κατά την τελευταία του επίσκεψη στο Μέγαρο των Ηλυσίων. Ήταν μία ήδη ειλημμένη απόφαση.
Η πρόθεση της γερμανικής καγκελαρίας να «ρίξει» 200 δισ. ευρώ από τα αποθέματά της στην οικονομία ως ανάχωμα στην ενεργειακή κρίση και τον πληθωρισμό προκειμένου να διατηρηθεί το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα των γερμανικών βιομηχανιών, ξεχείλισε το ποτήρι της ανοχής αλλά και της οργής. «Τα έχουμε και τα δίνουμε» δήλωσε αυτάρεσκα και αλαζονικά ο Όλαφ Σολτς. Ανατρίχιασαν στο Παρίσι, τη Ρώμη αλλά και στις πρωτεύουσες των δορυφόρων της Γερμανίας, στην Ολλανδία, την Τσεχία, την Αυστρία και στις υπόλοιπες. Πρόκειται για παρωδία. Οι Γερμανοί, οι οποίοι θησαύρισαν εκμεταλλευόμενοι την ευρωπαϊκή πλατφόρμα και χρηματοδότησαν την ενσωμάτωση της Ανατολικής Γερμανίας αντλώντας πλούτο και ισχύ από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, τώρα χρησιμοποιούν τα αποθέματά τους αυτά για να αναδιατάξουν τη δική τους οικονομία και για να διατηρήσουν την πρωτοκαθεδρία τους σε ένα περιβάλλον μείζονος αστάθειας, αδιαφορώντας και μάλιστα επιδεικτικά για τα προβλήματα των συνεταίρων τους στην ΕΕ.
«Ελπίζω πως η Γερμανία θα κατανοήσει επιτέλους πως είμαστε 27 κράτη μέλη στην Ευρωπαϊκή Ένωση και πως αν κάθε κράτος μέλος αρχίζει να σκέπτεται μόνον τον εαυτό του, τότε όλοι θα βγούμε χαμένοι» δηλώνει ο πρωθυπουργός της Εσθονίας για να καταλήξει στο ότι «Η ενεργειακή πολιτική της Ένωσης δεν πρέπει να υποκύψει στις επιταγές του Βερολίνου».
Αν χώρες σαν την Εσθονία με μία διαχρονική οικονομική και άρα πολιτική εξάρτηση από τον ισχυρό κεντροευρωπαϊκό πυρήνα, αντιδρά με τόσο σκληρή γλώσσα, τότε όντως κάτι έχει πραγματικά αλλάξει στη συμπεριφορά της Γερμανίας έναντι των εταίρων της. Καταλυτική και η παρέμβαση του πρωθυπουργού της Πολωνίας Ματέους Μοραβιέσκι: «Η Γερμανία είχε ήδη καταδείξει την αλαζονεία της δίνοντας μαθήματα συμπεριφοράς σε τρίτες χώρες τόσο κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης του 2008 όσο και κατά τη διάρκεια της κρίσης με την Πανδημία. Σήμερα αυτή η χώρα, χρησιμοποιώντας το πραγματικά θαυμαστό όπλο της, την Οικονομία, κινητοποιεί τρομακτικά μέσα με μοναδικό σκοπό να βοηθήσει τη δική της βιομηχανία».
Φαίνεται πως το Βερολίνο έχει ξεπεράσει κάποια όρια ανοχής των εταίρων στην Ένωση αφού ακόμη και παράγοντες της σημερινής πολιτικής πλειοψηφίας στη Γερμανία παραδέχονται πως ο τρόπος με τον οποίο η χώρα υπεραμύνεται των συμφερόντων της είναι απαράδεκτα αλαζονικός.
Ο Όλαφ Σολτς θα βρεθεί για ένα διήμερο στην Αθήνα μετά από μία δύσκολη συνάντηση με τον Εμανουέλ Μακρόν στο Παρίσι. Η «ατμομηχανή» της Ευρώπης έχει εδώ και καιρό υποστεί σημαντική βλάβη στον κύριο λέβητα όπου παράγεται ο ατμός. Το έμβολο έχει αδρανοποιηθεί. Οι μηχανικοί υποθέτουν πως τα τοιχώματα δεν έχουν υποστεί ρωγμές. Ακόμη τουλάχιστον.
Η Γερμανία ήταν ανέκαθεν ο βασικός «προστάτης» της Τουρκίας στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Από την περίοδο πριν τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο ακόμη, το Βερολίνο πόνταρε στην Οθωμανική Τουρκία και κατόπιν στον Κεμάλ Ατατούρκ και τους επιγόνους του. Ποτέ ωστόσο δεν κέρδισε κάτι το σημαντικό, εκτός από πρόσκαιρα οικονομικά οφέλη, από μία τέτοια κατά τεκμήριο, παρά φύσει συμμαχία.
Στην πρόσφατη περίοδο η Άγγελα Μέρκελ είχε τον τρόπο να συνομιλεί με τον Ερντογάν. Υπήρχε μία χημεία μεταξύ τους (θυμηθείτε τον καθρέπτη δώρο του Σουλτάνου). Άλλωστε η Μέρκελ διέθετε το χάρισμα να γοητεύει τους αυταρχικούς ηγέτες τύπου Πούτιν και Ερντογάν. Η σημερινή Γερμανία λόγω της ουκρανικής κρίσης δεν διαθέτει τα περιθώρια να διακυβεύσει το άνοιγμα ενός ακόμη μετώπου στην Νοτιοανατολική Ευρώπη. Η κατά παράδοση και κατά συνείδηση απόλυτα συνδεδεμένη με το ΝΑΤΟ Γερμανία ξέρει καλύτερα από τον καθένα πως ένας πόλεμος μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδος σημαίνει την άμεση κατάρρευση της Συμμαχίας.
Το Βερολίνο και ο Σολτς προσωπικά δεν είναι διατεθειμένος να συνεχίσει ένα παραδοσιακό και εν πολλοί ανήθικο αλισβερίσι με έναν αυταρχικό και απρόβλεπτο πολιτικό όπως είναι ο Ερντογάν, διακινδυνεύοντας αναταράξεις στις σχέσεις με τις ΗΠΑ και τη Γαλλία. Η πρόσφατη διαπιστωμένη αλλαγή στη στάση της Γερμανίας έναντι των ελληνοτουρκικών είναι σίγουρα καλοδεχούμενη, αν και πολλοί είναι αυτοί στην Αθήνα που αντιλαμβάνονται πως η στροφή αυτή θα έχει ημερομηνία λήξης. Η γερμανική διπλωματική παράδοση άλλα πρεσβεύει και άλλα επιτάσσει.
Ο επιτυχημένος προσεταιρισμός των ψηφοφόρων της μεσαίας τάξης σε μία συγκεκριμένη χρονική στιγμή δεν αποτελεί εφάπαξ κατάκτηση ενός κόμματος, αλλά πρόσκαιρο χαρτί
19°
