Αγγλία: Η σύντομη πρωθυπουργία της Λιζ Τρας, οι πιθανοί διάδοχοί της και τα προβλήματα στην εσωτερική και εξωτερική πολιτική
Παραδοσιακό εργαστήριο ιδεολογικής επεξεργασίας, η Μ. Βρετανία ανέδειξε τον οικονομικό φιλελευθερισμό και την απορρύθμιση, την σοσιαλδημοκρατία των αγορών και παλαιότερα πολλά πρότυπα οργάνωσης της παγκοσμιοποίησης. Αυτές οι ιδεολογικές προτάσεις είχαν πάντα έναν κεντρικό ηγετικό φορέα. Ο Γουίλσον, η Θάτσερ, ο Μπλερ διαμόρφωσαν ολοκληρωμένα ιδεολογικά και πολιτικά συστήματα τα οποία καθόρισαν τόσο την χώρα όσο και την διεθνή πολιτική (ανεξάρτητα από τις διαφωνίες μας και αντιρρήσεις).
Και μετά;
Μετά ήρθε στο προσκήνιο ένα συγχυσμένο και ιδεολογικά αποπροσανατολισμένο συντηρητικό κόμμα το οποίο έχει ιταλοποιήσει πλήρως το πολιτικό σκηνικό. Και παροδικές κυβερνήσεις, και γραφικές προσωπικότητες, και περίεργους χειρισμούς, και εθνικισμό… από όλα είχαμε τα τελευταία χρόνια με αποκορύφωμα το Brexit που εξελίχθηκε σε θρίλερ, κωμωδία και δράμα μαζί. Η σύντομη πρωθυπουργία της Τρας (ούτε μεταβατικός πρωθυπουργός τέτοια διάρκεια) δείχνει πόσο σαθρά είναι πλέον τα δομικά θεμέλια του συντηρητικού κόμματος.
Άρα η Μ. Βρετανία πάσχει πρωτίστως από ιδεολογική ανεπάρκεια. Μπορεί μεν ο Κάμερον να πρόβαλε ένα σύγχρονο πρότυπο νεοφιλελευθερισμού, την Ανοιχτή Κοινωνία και την ατομική ρύθμιση, αλλά αυτό το μοντέλο δεν ήχησε καλά στη χώρα. Την ακατανόητη αλλά και τολμηρή οικονομική πρόταση της κυρίας Τρας την απέρριψαν και οι ίδιες οι αγορές (!). Ο Μπόρις Τζόνσον περισσότερο μπέρδεψε παρά ξεκαθάρισε τα πράγματα. Απουσιάζουν σκέψεις και ιδέες, πόσο μάλλον μια δομημένη πρόταση για την χώρα.
Ταυτόχρονα η χώρα πάσχει και από μια άλλη ιάσιμη αλλά σοβαρή ασθένεια. Την απουσία αντισωμάτων ηγετών που να μπορούν να επηρεάσουν όλο το εκλογικό φάσμα. Όλοι οι συντηρητικοί Πρωθυπουργοί μετά τον Μπράουν προσπαθούν μάταια να ισορροπήσουν το εθνικιστικό, λαϊκό και συντηρητικό κοινό τους με το πιο φιλελεύθερο κομμάτι που εδρεύει στο ημι-ανεξάρτητο πολυεθνικό Λονδίνο. Οπαδοί του Brexit και του διεθνισμού χρειάζονται μια στιβαρή ηγεσία για να τους μαζέψει και αυτή δεν υπάρχει. Και το φάρμακο δεν θα βρεθεί αφού όσοι διεκδικούν την ηγεσία δεν φαίνονται ικανοί να την εξυπηρετήσουν.
Για όσους έχουν ζήσει Αγγλία ξέρουν πόσο αντιπαθής μπορεί να είναι ο Τζέρεμι Χαντ (δεν έχω ξαναδεί πολιτικό να έχει τόσους εχθρούς μέσα στο ίδιο του το κόμμα). Ως υπουργός Υγείας δεν έκανε και κάτι για το Δημόσιο Σύστημα άλλωστε. Το ότι συζητιέται ακόμα και το ενδεχόμενο επιστροφής του Μπόρις Τζόνσον λέει πολλά. O Μάικλ Γκόουβ και ταπεινή καταγωγή έχει και εμπειρία διαθέτει, αλλά εξελίσσεται σε μια εκδοχή Ρουσόπουλου. O Ρίσι Σουνάκ, ενώ θα μπορούσε να αναδείξει το ανοιχτόμυαλο δεξιό κίνημα, έχει την ταμπέλα του τραπεζίτη και στις θητείες του σε οικονομικά χαρτοφυλάκια δεν φάνηκε δημοφιλής. Τζίφος.
Αν είναι σε τέτοια ιδεολογική και ηγετική κρίση το κόμμα των Τόρις γιατί δεν έχει στραφεί η χώρα σε άλλες λύσεις; Είναι απλό. Επειδή δεν υπάρχουν και αυτή είναι η τρίτη σοβαρή ασθένεια. Το μικρό κόμμα των Φιλελεύθερων Δημοκρατών παραμένει άτολμο και θύμα και του μονοεδρικού εκλογικού συστήματος. Και το αντίπαλο δέος, οι Εργατικοί, ο απαραίτητος πόλος στο ιστορικό κομματικό δίπολο αρμενίζει σε θολά νερά. Από τότε που αποφάσισαν να εκλέξουν τον «λίγο» Εντ Μίλιμπαντ αντί του ηγέτη Ντέιβιντ Μίλιμπαντ, δηλαδή τον αδελφό με τις σχέσεις με τα σωματεία, οι Εργατικοί πήραν τον πολύ αριστερό δρόμο. Στο τέλος αυτού του προωθημένου αριστερισμού πέρασαν πολλά χρόνια με τον δικό του Τσίπρα (βλέπε Κόρμπιν) ο οποίος δεν έπεισε ότι μπορεί να κυβερνήσει την χώρα ούτε τον εαυτό του. Παλεύει ο Στάρμερ τα τελευταία χρόνια να επαναφέρει τους Εργατικούς στην ζωή.
Και μην ξεχνάτε ότι όσο είναι στο κρεβάτι του νοσοκομείου, ο Άγγλος ασθενής κινδυνεύει και με ακρωτηριασμό καθώς ένα νέο δημοψήφισμα στην Σκωτία μοιάζει αναπόφευκτο. Και θα είναι όπως δείχνουν τα στοιχεία και πάλι θρίλερ.
Ο Άγγλος ασθενής όμως δεν έχει μόνο τα δικά του προβλήματα. Κινδυνεύει άμεσα από νοσοκομειακές λοιμώξεις. Η από-παγκοσμιοποίηση (που η ίδια η Βρετανία αυτοκαταστροφικά στήριξε), η παγκόσμια ενεργειακή κρίση και κυρίως η αστάθεια στις αγορές μπορεί ακόμα και να τον σκοτώσει. Οι εντεινόμενες ανισότητες εμφορούν κοινωνικές αναταραχές. Και ενώ η μετα-Θάτσερ Βρετανία άφησε πίσω της τους κοινωνικούς πολέμους, τις πολυτάραχες απεργίες και τις συγκρούσεις, αυτά ίσως είναι τα συμπτώματα που έρχονται.
Πολύ σωστά τα μεγάλα ινστιτούτα εστιάζουν στο Βρετανικό ζήτημα κυβερνησιμότητας. Η Μ. Βρετανία δεν είναι μόνο η 5η μεγαλύτερη οικονομική δύναμη αλλά ένας κεντρικός παίχτης στην διεθνή οικονομία και διπλωματία. Είτε ως ανεξάρτητη δύναμη, είτε ως ταραχοποιός της Ευρώπης είτε ως πιστό σκυλάκι των ΗΠΑ, η χώρα διαδραματίζει ένα κεντρικό ρόλο. Η ασθένειά της μπορεί να είναι μεταδοτική και η ανάγκη μιας σταθερής και προσανατολισμένης ηγεσίας μεγαλύτερη από ποτέ.
18°
