Από την Τριπολιτσά στον Ερντογάν: έξι σημεία για τα ελληνοτουρκικά

Α. Έλληνες και Τούρκοι, Ελλάδα και Οθωμανική Αυτοκρατορία / Τουρκία έχουν προκαλέσει, ιστορικά, πάμπολλα δεινά οι μεν στους δε. Ένα ελάχιστο δείγμα για το διάστημα 1821 - 1974: Τριπολιτσά, Κάσος, Κάρπαθος, Ψαρά, Κρήτη, Αϊδίνι, «20 ηλικίες», Βαρλίκ Βεργκισί, Σεπτεμβριανά, Κοφίνου, πραξικόπημα Ιωαννίδη - Σαμψών (ψάξτε όσα δεν ξέρετε, θα βρείτε και πολύ περισσότερα, καθώς η κάθε πλευρά προβάλλει τις αγριότητες της άλλης).

Β. Από το 1974 και μετά, η Ελλάδα ακολουθεί, σε γενικές γραμμές, μετρημένη πολιτική, που συμβαδίζει με τον ευρωπαϊκό και ευρωατλαντικό της προσανατολισμό (λίγες μόνο εξαιρέσεις υπάρχουν, όπως η αντινομία μεταξύ εθνικού εναέριου και χωρικών υδάτων ή το επεισόδιο Οτσαλάν). Τα νησιά (και η Θράκη) εξοπλίζονται επειδή απειλούνται- και αυτό αρκεί για να παραβιάζεται η Συνθήκη της Λωζάνης. Η Τουρκία, αντίθετα -και ως δύναμη μεσαίου μεγέθους- παίζει σε πολλά ταμπλό και, σε γενικές γραμμές, απειλεί περιοδικά την Ελλάδα, με τρόπο που ξεπερνάει ζητήματα όπως η υφαλοκρηπίδα ή τα πετρέλαια του Αιγαίου. Αρκετόν καιρό τώρα, οι δηλώσεις της τουρκικής ηγεσίας έχουν πάγια και ακραία λεκτική επιθετικότητα κατά της Ελλάδας, η οποία απαντά δίχως να ρίχνει λάδι στη φωτιά (εξαιρείται ο άνευ αξιώματος «βαρυχαιτήεις» κ. Προκόπιος Παυλόπουλος).

Γ. Η Ελλάδα είναι αδύνατο να τα βγάλει πέρα μόνη της σε πόλεμο με την Τουρκία. Δε χρειάζεται να επιχειρηματολογήσω γιατί, οι αριθμοί υπάρχουν. Οι συμμαχίες της Ελλάδας -πολιτικές, οικονομικές, διπλωματικές και στρατιωτικές- είναι απαραίτητες, ώστε ν’ αποθαρρυνθεί η Τουρκία να επιτεθεί ή, αν το κάνει, να ξέρει ότι δε θα πρόκειται για υγιεινό στρατιωτικό περίπατο. Και καθώς η διπλανή χώρα έχει μπει σε προεκλογικό έτος (όπως άλλωστε και η Ελλάδα), δεν μπορεί κανείς να ξέρει αν πρόκειται για παρατεταμένη προεκλογική ρητορική, προετοιμασία της παγκόσμιας κοινής γνώμης για επίθεση ή και τα δύο.

Δ. Είναι δεδομένο ότι τα παρελθοντικά δε μετράνε διεθνώς. (Ακόμα και το 1974 απέχει κοντά μισό αιώνα). Αυτό που μετράει είναι το παρόν και το μέλλον. Επομένως ο ενεργός ρόλος της Ελλάδας στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ, η στενή σχέση με τις ΗΠΑ, το Ισραήλ ή την Αίγυπτο, η παραχώρηση του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης για την ενίσχυση της αγωνιζόμενης Ουκρανίας, η μη επαμφοτερίζουσα στάση απέναντι στην πουτινική Ρωσία και άλλες ανάλογες σχέσεις ή ενέργειες είναι μονόδρομος.

Ε. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη προφανώς ευθύνεται για λάθη, παραλείψεις και καθυστερήσεις στην εσωτερική της πολιτική («επισύνδεση» κλπ). Όμως στην εξωτερική λειτουργεί ρεαλιστικά. Η τρέχουσα κυβερνητική πλειοψηφία στη Βουλή εμπνέει σταθερότητα που νομίζω ότι δεν εμπνέουν τα ενδεχόμενα ποικίλων κυβερνήσεων συνασπισμού, με κορμό το ΣΥΡΙΖΑ και πρωθυπουργό τον κ. Τσίπρα.

ΣΤ. Για να το πω πιο ωμά: όταν η Τουρκία απειλεί, δεν έχουμε δικαίωμα να παίζουμε ούτε με την εξωτερική πολιτική, ούτε με την κυβερνητική σταθερότητα. (Εδώ δεν πρόκειται για αστυνομία στα πανεπιστήμια ή όχι, ούτε για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού, ούτε για κοκορομαχίες του κ. Πολάκη με τον κ. Γεωργιάδη. Πρόκειται για ενδεχόμενη πολεμική σύγκρουση και πιθανό ακρωτηριασμό της χώρας). Νομίζω ότι η πλειονότητα του εκλογικού σώματος αυτό το βλέπει, «συγχωρεί» τα κυβερνητικά λάθη και -εκτός απρόβλεπτων εσωτερικών και/ή εξωτερικών εξελίξεων- θα δώσει πλειοψηφία στον κ. Μητσοτάκη στις δυο διαδοχικές εθνικές εκλογές, που θα γίνουν το πολύ το καλοκαίρι του 2023, πρώτα με απλή αναλογική (εκλογικός νόμος ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ) και αμέσως μετά με ενισχυμένη (εκλογικός νόμος Νέας Δημοκρατίας).

Υ.Γ. Το ότι θα έπρεπε με διακομματική συμφωνία να υπάρχει ένα οποιοδήποτε πάγιο -πάγιο όμως- εκλογικό σύστημα στο Σύνταγμα της Ελλάδας θα αφαιρούσε ένα κεντρικό στοιχείο πολιτικής διαφθοράς, αλλά αυτό είναι άλλο ζήτημα.