«Η χούντα δεν τελείωσε το ’73»

Πέραν της ανιστόρητης διάστασης του συνθήματος στον τίτλο, με τη βοήθεια γεγονότων σε άλλα σημεία του ορίζοντα, προκύπτει μία επιπλέον παράμετρος. Ίσως πιο έντονη και σίγουρα διαφωτιστική: η πολιτική.

Στη Ρωσία, όπου έχουν πέσει τα φώτα (όσα τουλάχιστον μπορούν να διαπεράσουν τα στεγανά της πουτινικής λογοκρισίας) της δημοσιότητας από την 24η Φεβρουαρίου και μετά, βλέπουμε ότι η έκφραση διαμαρτυρίας για μία κυβερνητική απόφαση είναι παράτολμη ενέργεια. Προσοχή, η έκφραση, όχι η εξεγερτική διάθεση. Είδαμε εικόνες από τη Μόσχα και την Αγία Πετρούπολη, όπου απλοί πολίτες ξεδίπλωσαν λευκά χαρτόνια (χωρίς καν κάποιο σύνθημα γραμμένο), να συλλαμβάνονται σε μηδενικούς χρόνους. Είδαμε Ρώσους που τολμούν να συγκεντρώνονται σε πλατείες για να εκφράσουν την αντίθεση τους στον Πούτιν, να τους σηκώνουν (κυριολεκτικά) στα χέρια οι δυνάμεις καταστολής και με περίσσεια βία να τους σέρνουν στις κλούβες της αστυνομίας, αδιαφορώντας για το αν αυτό καταγράφεται από κάμερες (ίσως θεωρούν ότι τους ευνοεί διά της μελλοντικής αποτρεπτικής ισχύος).

Η συμμετοχή σε διαδηλώσεις στη Ρωσία ενέχει ρίσκο αφάνταστο: Μπορεί ξαφνικά να τιμωρηθείς με κάθειρξη 15 ετών, διότι επέλεξες να εκφράσεις ηχηρά της αντίθεση σου. Την ίδια ώρα, η θεσμική έκφραση της αντίδρασης στον αυταρχισμό του Πούτιν, ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Αλεξέι Ναβάλνι, βρίσκεται στη φυλακή -χωρίς σοβαρό κατηγορητήριο-, αφού βεβαίως κατάφερε να ζήσει μετά τη δηλητηρίασή του.

Στο Ιράν, μετά τον θάνατο της 22χρονης Μαχσά Αμινί, τρεις ημέρες μετά τη βίαιη σύλληψή της από την Αστυνομίας της Ηθικής, οι δρόμοι σε περισσότερες από 20 πόλεις πήραν φωτιά και γέμισαν από νέους και -κυρίως- νέες που διεκδικούν το δικαίωμα να ζουν και να ντύνονται όπως θέλουν, να μην βρίσκονται κάτω από τη σκοταδιστική διάθεση των μουλάδων να ορίσουν τις ζωές τους. Οι εικόνες από το Ιράν, λόγω της σκληρής λογοκρισίας, είναι εξαιρετικά περιορισμένες - αυτές που έφτασαν μέσω των κοινωνικών δικτύων, πέτυχαν να διαπεράσουν το τείχος των περιορισμών και των απαγορεύσεων. Ταυτόχρονα, χθες υπήρξε η πληροφορία για 31 νεκρούς στις διαδηλώσεις. Οι άνθρωποι πέθαναν διότι δίνουν μάχη για δικαιώματα που στη Δύση θεωρούμε αυτονόητο κεκτημένο.

Στην Ελλάδα, με αφετηρία την εποχή των Αγανακτισμένων, αυξήθηκε η συχνότητα που ακούγεται στους δρόμους -από διαδηλωτές της αριστεράς, αλλά και της ψεκασμένης ακροδεξιάς- το σύνθημα «η χούντα δεν τελείωσε το ’73». Η λέξη «χούντα» ως πολιτική έννοια σχετικοποιήθηκε, χρησιμοποιείται περί όνου σκιάς. Βλέπουμε, φερ’ ειπείν δυνάμεις των ΜΑΤ να απαγορεύουν σε μερικές εκατοντάδες διαδηλωτές να κλείσουν όλο το κέντρο της Αθήνας (σε διαδήλωση χωρίς άδεια), καλώντας τους να καταλάβουν μόνο μία λωρίδα, κι επειδή υπάρχει μικροένταση, τα social media γεμίζουν με δακρύβρεχτες κραυγές περί... χούντας.

Οι πολιτικές φαντασιοπληξίες πλέον προσκρούουν με ένταση στον τοίχο της πραγματικότητας: Οι άνθρωποι στη Ρωσία, αντιμετωπίζουν τη βίαιη καταστολή, διότι τολμάνε να διαμαρτύρονται. Οι άνθρωποι στο Ιράν, πέραν της βίαιης καταστολής, τους κόβεται η πρόσβαση στα social media, ώστε να μην έχουν τη δυνατότητα να οργανωθούν.

Οι άνθρωποι που τολμάνε να υψώσουν ανάστημα απέναντι σε αυταρχικά καθεστώτα, γνωρίζουν το βαρύ κόστος που συνεπάγεται η πράξη τους.

Μία σύντομη σύγκριση αρκεί για να καταλάβουμε πόσο παράλογο είναι να γίνεται λόγος για χούντα σε μία δημοκρατία (με τα όποια προβλήματά της) και -τελικά- πόσο αδυνατίζει τη βαρύτητα της έννοιας η κομματική εργαλειοποίηση της.