Το σύνθημα MAGA και η πολιτική του

Το χρησιμοποίησε με επιτυχία ο Ντόναλντ Τραμπ στην προεκλογική του εκστρατεία: Μake America Great Again. Το σύνθημα «Να ξανακάνουμε μεγάλη την Αμερική» έγινε ποπ φαινόμενο που επεκτάθηκε στις τέχνες, στη σόου μπίζνες και στον δημόσιο διάλογο: μερικοί ενοχλούνται· τι σημαίνει να «ξανακάνουμε»; Πότε ήταν «μεγάλες» οι ΗΠΑ και από πότε μίκρυναν; Τι σημαίνει «μεγάλη»; Μεγάλη σε σύγκριση με τι, με ποιον; Και γιατί οι ΗΠΑ ονομάζονται «Αμερική»; Η Αμερική είναι ολόκληρη ήπειρος και δεν ανήκει στις ΗΠΑ. Oι πολέμιοι του συνθήματος επιχειρηματολογούν εναντίον αυτής της έμμονης ιδέας της αμερικανικής ανωτερότητας, ανιχνεύουν ρατσισμό και κάνουν λόγο για «κωδικοποιημένη προπαγάνδα»: επειδή το σύνθημα έχει θετικό αντίκτυπο στον λαό -ο οποίος σκέφτεται ότι θα ήταν ωραίο να «ξαναγίνει μεγάλη η Αμερική»- σέρνει μαζί του μια σειρά ιδέες και πρακτικές που δεν ταιριάζουν στον σύγχρονο κόσμο.

Δεν επινόησε το MAGA o Nτόναλντ Τραμπ. Ο Τραμπ είναι ανίκανος να επινοήσει οτιδήποτε: αναμασά συνθήματα από τα βάθη του 20ού αιώνα και τα παρουσιάζει σαν δικά του. Ο πρώτος που ξεστόμισε τη φράση ήταν ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής Alexander Wiley που ήδη το 1940 εξηγούσε πώς «θα ξαναγίνει μεγάλη η Αμερική»: λίγο πριν από τις προεδρικές εκλογές του 1940, είπε ενώπιον του Κογκρέσου ότι η Αμερική χρειαζόταν έναν ηγέτη που να συντονίζει την εργασία, το κεφάλαιο και τη διαχείριση των επιχειρήσεων, που να ενθαρρύνει και να εμψυχώνει τον επιχειρηματία και το όραμά του […] Έτσι θα ξαναγίνει μεγάλη η Αμερική.» Το επανέλαβε το 1964 ο Barry Goldwater, ένας από τους βασικούς εκπροσώπους της αμερικανικής δεξιάς του 20ού αιώνα: ο Goldwater έχασε τις εκλογές αλλά το MAGA έμεινε· κληροδοτήθηκε στον Ρόναλντ Ρέιγκαν ο οποίος το 1980 εκτιμούσε ότι η «Αμερική» είχε μικρύνει λόγω του στασιμοπληθωρισμού, της εγκληματικότητας που είχε φτάσει σε πρωτοφανή επίπεδα, και της παρακμής του αμερικανικού πατριωτισμού ο οποίος είχε υποχωρήσει στις υπερβολικά liberal δεκαετίες του 1960 και 1970. Ο Ρέιγκαν συνόδευσε το ΜΑGA με το σύνθημα «The pride is back» εγκαινιάζοντας μια σταυροφορία για την τόνωση της εθνικής υπερηφάνειας.

Στη συνέχεια, το χρησιμοποίησαν ο Μπιλ και η Χίλαρι Κλίντον, αν και ίσως εννοούσαν κάτι λίγο διαφορετικό. Πάντως, το 2016 η Χίλαρι είπε ότι το τρόπος με τον οποίον εκμεταλλεύεται το MAGA o Τραμπ είναι μια υπόσχεση στους λευκούς του Νότου ότι θα επαναφέρει την οικονομία και τις κοινωνικές σχέσεις στη δεκαετία του 1950. Δεν είχε εντελώς άδικο: ο Τραμπ, φορώντας το χαρακτηριστικό κασκέτο στο κόκκινο χρώμα του Ρεπουμπλικανικού κόμματος (το οποίο στην αγορά τιμάται 25 δολάρια), εκφράζει τις αξίες που εξέθετε στο βιβλίο του "Making America #1 Again" το 2011 - αχαλίνωτο καπιταλισμό, κοινωνικό συντηρητισμό (αν και όχι θρησκευτικού τύπου), έξαλλο πατριωτισμό. Έκτοτε, το MAGA έγινε το σήμα κατατεθέν του και ο Τραμπ έπαιξε με την ιδέα να ιδρύσει ένα τρίτο κόμμα που να ονομάζεται είτε "Patriot Party", είτε "Make America Great Again Party" ("MAGA Party"). Αν και εκνευρίστηκε που μερικοί Ρεπουμπλικανοί επιθυμούσαν την παραπομπή του για διάφορα πολιτικά αδικήματα και ατασθαλίες, ο Τραμπ παρέμεινε στο Grand Old Party: όμως, τόσο ως πρόεδρος όσο και μετά την ήττα του το 2020, εφάρμοσε προσωπική πολιτική στα social media, ιδιαίτερα στο Twitter, χρησιμοποιώντας τα hashtags #makeamericagreatagain και #maga, και κάνοντας συχνές αναφορές στο σύνθημα, το οποίο στο πρώτο ήμισυ του 2017, επανέλαβε 33 φορές στο Twitter.

Το MAGA είναι σήμερα πάρα πολύ φορτισμένο. Μερικοί Αμερικανοί που τα τελευταία χρόνια έχουν υποβαθμιστεί ταξικά πιστεύουν ότι εκφράζει την προσωπική τους κατάσταση και επιθυμία· άλλοι επικρίνουν τη νοσταλγία για μια δήθεν «μεγάλη Αμερική» που δεν υπάρχει πια εφόσον έχουν καταρρεύσει τα προνόμια των λευκών ανδρών: στην πραγματικότητα, λένε, το σύνθημα σημαίνει «Να ξανακάνουμε την Αμερική "λευκή"». Απόδειξη ότι πολλές ομάδες λευκής υπεροχής το έχουν υιοθετήσει: μάλιστα, και εκτός ΗΠΑ, στην Ισπανία λόγου χάρη, το σύνθημα προσαρμόζεται ώστε να ενθαρρύνει τον τοπικό εθνικισμό - το δεξιό κόμμα Vox κραυγάζει "Hacer a España grande otra vez”, μεταφράζοντας το MAGA στα ισπανικά. Οι αντιδράσεις στο MAGA και στους υπαινιγμούς του είναι καθημερινές: o πρόεδρος Μπάιντεν έχει εκφραστεί επανειλημμένα εναντίον των «MAGA Ρεπουμπλικανών», ο κυβερνήτης της πολιτείας της Νέας Υόρκης Andrew Cuomo είπε ότι «ποτέ δεν ήμασταν και τόσο "μεγάλοι" ώστε να ξαναγίνουμε», ενώ oι Ρεπουμπλικανοί αντι-Τραμπ, όσοι π.χ. στηρίζουν τη γραμμή του εκλιπόντος Τζον ΜακΚέιν, διαμαρτύρονται για το «ξανά»: η Αμερική ήταν πάντοτε μεγάλη και παραμένει μεγάλη.

Πάντως, από την πώληση των κασκέτων με το σύνθημα MAGA, τα οποία κατασκευάζονται με εργασία κατά 80% ισπανοφώνων, ο Ντόναλντ Τραμπ κερδίζει 80.000 δολάρια την ημέρα.