Η παραδοξότητα των εκλογικών συστημάτων

Η αντιπροσωπευτικότητα είναι η αδιαπραγμάτευτη αρχή της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Η ποιοτική εξασφάλισή της όμως από τα πολιτικά συστήματα παραπέμπει σε μία δύσκολη, εύθραυστη και «δημιουργική» διαδικασία.

Στις ώριμες δημοκρατίες ο εκλογικός νόμος δεν αλλάζει ανάλογα με τις «υπαρξιακές» αναζητήσεις των κομμάτων. Είναι σταθερός για δεκαετίες και μόνο η αναθεώρηση του συντάγματος μπορεί να μεταβάλει τις διατάξεις του.

Στην περίπτωσή μας, τα πράγματα περιπλέκονται όταν η κοινωνία συνεχίζει να παλινδρομεί μεταξύ φασματικού και ρεαλιστικού πολιτικού οράματος. Συντηρώντας την πολιτική φαντασίωση ενός «δίκαιου σοσιαλιστικού» κόσμου που δεν υφίσταται πουθενά και αναζητώντας ταυτόχρονα την προσωπική καταξίωση μέσω του καπιταλιστικού προτύπου ζωής…

Ο πρωθυπουργός, στη συνέντευξη τύπου της ΔΕΘ, απέκλεισε την αλλαγή του σημερινού εκλογικού νόμου, εμμένοντας στις πολιτικές του αρχές. Και ασφαλώς οι εκλογικές αναμετρήσεις του ερχόμενου έτους θα αποδείξουν την ορθότητα ή μη της επιλογής του.

Από την άλλη, ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν το κόμμα που επέλεξε να σπείρει τη νάρκη της απλής αναλογικής, προκαλώντας, μελλοντικά, ακυβερνησία στη χώρα.

Ποια ήταν η στρατηγική του; Το πολιτικό χάος; Ή τουλάχιστον, η εξασφάλιση μιας υποτιθέμενης σύμπλευσης με το ΠΑΣΟΚ, αφού πρώτα εκείνο καταφέρει να αποσπάσει από τη Νέα Δημοκρατία τους κεντρώους ψηφοφόρους…

Το ΠΑΣΟΚ, από την πλευρά του, επενδύει σήμερα στο να διευρύνει τα ποσοστά του, αλιεύοντας ψηφοφόρους από τον ΣΥΡΙΖΑ επειδή αντιλαμβάνεται ότι δεν πρόκειται να πάρει περισσότερους από το κυβερνών κόμμα.

Το ΚΚΕ δεν είναι ακριβώς κόμμα. Αλλά κάποια έντιμη με τις αρχές της «θρησκευτική συλλογικότητα»…

Τα κόμματα των Βελόπουλου, Βαρουφάκη και λοιπών διεκδικητών του κοινοβουλευτικού χώρου λειτουργούν περισσότερο ως αντισυστημικοί συλλέκτες διαμαρτυρόμενων ψηφοφόρων.

Είναι σαφές ότι ένα τέτοιο πολιτικό σύστημα δεν διαθέτει καμία ουσιαστική διάθεση για κυβερνητικές συνεργασίες που θα ενίσχυαν την χώρα στο εξωτερικό και στο εσωτερικό της. Εν μέσω ενεργειακής κρίσης και συνεχών γεωπολιτικών απειλών.

Είναι, συνολικά, η αντιπολίτευση ένα μίγμα ανευθυνότητας που απειλεί την σταθερότητα της χώρας; Θα έλεγα ότι είναι μάλλον «ανεύθυνο» το σύνταγμα που έδωσε την δυνατότητα στις κυβερνήσεις να παίζουν κάθε τόσο με τους θεσμούς και να ενισχύουν την παραδοξότητα των εκλογικών συστημάτων.

Δυστυχώς για τη δημοκρατία, όσα προβλέπονται για την κυβερνησιμότητα της χώρας δεν συμβιβάζονται με την ευδοκίμηση ή την επιβίωση των κομμάτων. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ για παράδειγμα, συνεργαστεί με τη Νέα Δημοκρατία, θα πάψει να υφίσταται ως κόμμα. Και ταυτόχρονα ο αρχηγός του θα οδηγηθεί στην πολιτική αυτοχειρία. Εάν ο Νίκος Ανδρουλάκης ενταχθεί σε μία μελλοντική κυβέρνηση Μητσοτάκη, θα απολέσει όλους τους αριστερούς ψηφοφόρους, οδηγούμενος στην ανυπαρξία. Εάν το ΚΚΕ συμφωνήσει σε κυβερνητικές αποφάσεις, δεν θα μπει στην επόμενη Βουλή. Και τέλος, αν τα κόμματα που κινούνται στα όρια του 3% συμφωνήσουν για μία κυβέρνηση συνασπισμού, είναι θέμα χρόνου οι βουλευτές τους να μεταγραφούν… στις μεγαλύτερες συγγενείς ιδεολογικά παρατάξεις.

Κατά συνέπεια, τα αναλογικά εκλογικά συστήματα που μπορεί να διαθέτει η δημοκρατία μας για να εξυπηρετήσει την αρχή της αντιπροσωπευτικότητας αποθεώνουν την παραδοξότητα και οδηγούν στην ακυβερνησία!

Τι πρέπει να γίνει ώστε να εξασφαλίσουμε την σταθερότητα; Δύο πράγματα: Ή να θεσμοθετήσουμε με κάποιο τρόπο την υποχρεωτικότητα στις συνεργασίες –το πολίτευμα δεν το καθορίζει– ή να εγκαθιδρύσουμε ένα μόνιμο πλειοψηφικό σύστημα ενισχυμένης αναλογικής που θα δίνει στο πρώτο κόμμα τη δυνατότητα να κυβερνήσει την χώρα.

Οτιδήποτε άλλο που φαινομενικά εξυπηρετεί την αντιπροσωπευτικότητα, προσκρούει στην κοινή λογική και στην κυβερνησιμότητα. Απαραίτητου όρου για την ασφάλεια και την ευημερία των πολιτών.

Η Τουρκία γίνεται όλο και πιο απειλητική, η ενεργειακή κρίση περιορίζει την προσδοκώμενη ανάπτυξη, η οικονομία μας θα δοκιμαστεί στο μέλλον, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν μας παρέχει τις εγγυήσεις που περιμέναμε. Και η συνοχή της κοινωνίας εξαρτάται πάντα από την ωριμότητα που το πολιτικό σύστημα επιδεικνύει στις περιστάσεις.

Oι συνεχείς εκλογικές αναμετρήσεις θα διχάσουν την κοινωνία με ανυπολόγιστες συνέπειες στην ασφάλεια και τη σταθερότητα. Ας θυμηθούμε μόνο τι έγινε 100 χρόνια πριν εξαιτίας αυτού του ολέθριου διχασμού…