Παρακολουθήσεις. Το φεστιβάλ υποκρισίας συνεχίζεται

Όταν μιλάω για υποκρισία, δεν αναφέρομαι στα εντελώς προφανή. Τα εντελώς προφανή δεν συνιστούν φεστιβάλ. Η κυβέρνηση, που παριστάνει τη θεσμικά υπερευαίσθητη και πασχίζει να πείσει ότι όλα έγιναν όπως έπρεπε (παρόλο που ο πρωθυπουργός δεν θα τα επέτρεπε, ίσως γιατί δεν του αρέσουν τα όπως πρέπει), και το ΠΑΣΟΚ που παριστάνει την ατιμασμένη παρθένα είναι συνηθισμένοι ρόλοι που, αναλόγως του ποιος κάθεται στη καρέκλα της εξουσίας, μπορούν να παιχτούν και αντίθετα από τους ικανούς ηθοποιούς των δύο κομμάτων. Ακόμα και η κροκοδείλια ανησυχία των συντρόφων της αριστεράς (δηλαδή των υπερασπιστών δικτατοριών και δικτατόρων) για το δημοκρατικό πολίτευμα είναι κομμάτι της παλιάς (αλλά ιδιαιτέρως επιτυχημένης) παράστασης.

Οι υποκρισίες για τις οποίες μιλάω δεν είναι οι συνηθισμένες.

Πρώτα απ’ όλα είναι η υποκρισία των πάντων για την ΕΥΠ. Την υπηρεσία για την οποία όλοι μιλάνε λες και είναι η MI6 των ταινιών του Μποντ. Στην πραγματικότητα το πιο πιθανό είναι να πρόκειται για έναν συνδυασμό ΕΦΚΑ, εφορίας και ΕΛ.ΑΣ. στο πολύ χειρότερο. Γιατί η ΕΥΠ, πρώτα και πάνω από όλα, είναι μια ελληνική δημόσια υπηρεσία. Και σα να μην έφτανε αυτό, είναι μια ελληνική δημόσια υπηρεσία που λειτουργεί (αναγκαστικά) εν κρυπτώ. Σκεφτείτε τις ελληνικές δημόσιες υπηρεσίες που ξέρετε. Σκεφτείτε την Εφορία, σκεφτείτε την Πολεοδομία, τον ΕΦΚΑ, την Ελληνική Αστυνομία. Σκεφτείτε πώς λειτουργούν, παρότι τα βλέμματά μας είναι στραμμένα πάνω τους. Μετά σκεφτείτε πώς θα λειτουργούσαν αν δεν μπορούσαμε να μάθουμε τίποτα για τη λειτουργία τους και ιδού η ΕΥΠ. Μια ελληνική δημόσια υπηρεσία απαλλαγμένη από οποιονδήποτε έλεγχο πλην από τον τυπικό ενός τυπικά προϊστάμενου.

«Η ΕΥΠ έχει τόσες επιτυχίες και μπλα μπλα μπλα» ακούω στα «ενημερωτικά» πάνελ και πραγματικά θαυμάζω τους μένταλιστ που μιλούν για τις επιτυχίες αυτές. Θέλω να τους ρωτήσω «και πού τις ξέρετε εσείς τις επιτυχίες;» και μετά θέλω να τους ρωτήσω «δηλαδή δεν έχει αποτυχίες;» και μετά να προσπαθήσω να τους εξηγήσω ότι άλλο είναι να καταλαβαίνουμε ότι πρέπει μια χώρα να έχει μυστικές υπηρεσίες κι άλλο να μην καταλαβαίνουμε σε ποια χώρα ζούμε. Και μετά να εξηγήσω πως, όπως το γεγονός ότι συλλέγονται τα χρήματα του προϋπολογισμού δεν σημαίνει ότι η Εφορία λειτουργεί καλά, έτσι και το ότι δεν είμαστε υπό τουρκική κατοχή δεν σημαίνει ότι η ΕΥΠ λειτουργεί όπως πρέπει. Και τέλος να αναρωτηθώ: Πώς είναι δυνατόν να αποκλείουμε την περίπτωση στην ΕΥΠ, όπως και σε άλλες ελληνικές δημόσιες υπηρεσίες, να έχουν στηθεί μαγαζάκια που παρέχουν εξυπηρετήσεις; Μια ερώτηση που με πάει στη δεύτερη μεγάλη υποκρισία.

Τα μόνα δύο σενάρια που ακούγονται είναι α) όλα έγιναν όπως έπρεπε σύμφωνα με τον νόμο (βέβαια το «αλλά εμείς δεν θα αφήναμε να γίνουν» στο οποίο επιμένει η κυβέρνηση μπερδεύει κάπως τα πράγματα) και β) η κυβέρνηση χρησιμοποιεί την ΕΥΠ για να μαθαίνει τα μυστικά των πολιτικών της αντιπάλων. Δεν έχω κανέναν λόγο να αποκλείσω κάποια από τις δύο λογικές εκδοχές αλλά απορώ γιατί ποτέ δεν ακούμε και μια τρίτη, εξίσου λογική: γ) στην ΕΥΠ υπάρχουν αυτονομημένα μαγαζιά που παρέχουν υπηρεσίες όχι μόνο στην κυβέρνηση αλλά σε οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο. Και όταν λέμε οποιονδήποτε δεν εννοούμε μόνο πολιτικούς. Πολλοί επιχειρηματίες φαντάζομαι θα έχουν συμφέρον να γνωρίζουν τις προθέσεις των πολιτικών. Ίσως και μεγαλύτερο από όσο έχουν οι πολιτικοί τους αντίπαλοι. Δεν ισχυρίζομαι ότι αυτό είναι που συμβαίνει, αλλά απορώ γιατί (εφόσον έτσι κι αλλιώς εικασίες κάνουμε) η εκδοχή αυτή δεν ακούγεται ποτέ. Ίσως επειδή δεν συμφέρει κανέναν.

Δεν συμφέρει την κυβέρνηση που θα εμφανιστεί ανίκανη να βάλει τάξη σε μια κομβικής σημασίας δημόσια υπηρεσία αλλά δεν συμφέρει ούτε την αντιπολίτευση γιατί έτσι δεν στοιχειοθετείται κυβερνητικό παρακρατικό σχέδιο. Χώρια που μια τέτοια εκδοχή ποιος ξέρει πόσες και ποιες φωλιές και ποιες διαπλοκές θα ταράξει. Οπότε μένουμε στα δύο βασικά που είναι και εύκολο να παιχτούν. Ως ρόλοι εννοώ. 

Τέλος, η υποκρισία που προσωπικά με διασκεδάζει περισσότερο, είναι το σοκ που προκαλεί σε κάποιους συμπολίτες η παρακολούθηση πολιτικών. «Μα πώς είναι δυνατόν να παρακολουθούνται πολιτικοί» αναρωτιέται ο συμπολίτης που μάλλον έχει καταλάβει ότι οι ρωγμές στην ασφάλεια μιας χώρας προέρχονται κυρίως από τους φουρναραίους και τους ελαιοχρωματιστές. Αν κάποιος δεχτεί ότι οι μυστικές υπηρεσίες είναι απαραίτητες για μια χώρα (δεν είναι υποχρεωτικό να το δεχτεί, αν το δεχτεί λέμε), τότε θα πρέπει να δεχτεί ότι οι συνήθεις παρακολουθούμενοι θα είναι πολιτικοί, επιχειρηματίες, διπλωμάτες και δημοσιογράφοι. Δυσάρεστο αλλά αναπόφευκτο. Και το ζητούμενο δεν είναι να εξαιρεθούν από τις παρακολουθήσεις οι κλάδοι με τη μεγαλύτερη ισχύ και επιρροή, αλλά να βρεθεί τρόπος να υπάρξει μια κάποια εμπιστοσύνη στις υπηρεσίες. Αλλά όπως είπαμε οι υπηρεσίες είναι του ελληνικού δημοσίου οπότε... καταλάβατε. Καλύτερα να συνεχίσουμε το θέατρο. Και μπράβο μας.