Explainer: Ποιος θα πληρώσει τελικά το ακριβό ρεύμα

Τα νέα τιμολόγια ρεύματος για τον Αύγουστο και οι κρατικές επιδοτήσεις που ανακοινώθηκαν, αποτέλεσαν αφορμή για να ηλεκτριστεί εκ νέου το πολιτικό σκηνικό.

Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας δήλωσε ότι με τη νέα κρατική παρέμβαση η αύξηση στο ηλεκτρικό ρεύμα καλύπτεται κατά 90% από το Δημόσιο, με την επιβάρυνση στους καταναλωτές να είναι μικρότερη σε σχέση με το τι θα συνέβαινε αν το υπουργείο δεν λάμβανε άμεσα και αποτελεσματικά μέτρα.

Από την πλευρά τους ΣΥΡΙΖΑ και ΚΙΝΑΛ ανακοίνωσαν ότι ο «φουσκωμένος» λογαριασμός θα πληρωθεί από τους καταναλωτές. Η Κουμουνδούρου ισχυρίζεται, μάλιστα, ότι αναμένονται νέα υπερκέρδη για τους προμηθευτές ρεύματος, καθώς έχει ξεκινήσει το «παιχνίδι» με τα πάγια και τις νέες τιμές ρεύματος που έχουν πάρει την ανιούσα.

Πόσο και γιατί αυξήθηκαν τα τιμολόγια ρεύματος από τους προμηθευτές;

Τα τιμολόγια ρεύματος αυξήθηκαν από τους προμηθευτές σε ποσοστό πάνω από 50%. Δύο παράγοντες συνέβαλαν σε αυτήν την εξέλιξη: α) Η κατάργηση της ρήτρας αναπροσαρμογής από την 1η Αυγούστου και η εκτίναξη της χονδρεμπορικής τιμής ρεύματος σε αστρονομικά επίπεδα μετά και τα ενεργειακά «παιχνίδια» της Gazprom με το φυσικό αέριο. Ειδικότερα, η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας στο Χρηματιστήριο σημείωσε νέο υψηλό (σ.σ. η μέση τιμή για την αυριανή ημέρα είναι 473,93 ευρώ ανά μεγαβατώρα με τη μέγιστη στα 650 ευρώ και την ελάχιστη στα 267,05.

Πόσα όμως μας χρεώνουν οι προμηθευτές ρεύματος;

• ΔΕΗ: Για κατανάλωση έως 2000 κιλοβατώρες, 0,486 Euro/kwh. Από 2000 κιλοβατώρες και πάνω, 0,498 Euro/kwh. Νυχτερινό τιμολόγιο 0,445 Euro/kwh. Πάγιο 3,5 ευρώ τον μήνα.
• Protergia: Χρέωση Ενέργειας Ημέρας 0,54913 Euro/kwh. Χρέωση Ενέργειας Νύχτας 0,54555 Euro/kwh. Μηνιαίο πάγιο 5 ευρώ.
• Ήρων: Για ημερήσια και νυχτερινή κατανάλωση, ανεξαρτήτως του ύψους της, 0,495 Euro/kWh. Μηνιαίο πάγιο: για κατανάλωση από 0-800 kWh το τετράμηνο: 9,9 ευρώ, από 801-1400 kWh: 17,9 ευρώ, από 1401-2000 kWh: 24,9 ευρώ, από 2001 kWh και πάνω: 29,9 ευρώ.
• Εlpedison: Ξεκινά από τιμή προμήθειας 0,9395 Euro/kWh, από την οποία αφαιρείται η κρατική επιδότηση (0,3370 Euro/kWh) και μια επιπλέον έκπτωση η οποία με τα τωρινά δεδομένα διαμορφώνεται στα 0,4439 Euro/kWh προκειμένου η τελική τιμή καταναλωτή να φθάσει στα 0,1586 Euro/kWh.
• Nrg: Τιμή ενέργειας 0,499-0,548 Euro/kWh ανάλογα με το πρόγραμμα και πάγιο 1,8-5,5 ευρώ το μήνα ανάλογα με την ενεργοποίηση ή μη e-bill και πάγιας εντολής.
• Φυσικό Αέριο Ελληνική Εταιρεία Ενέργειας: Τιμή με έκπτωση συνέπειας 0,484 Euro/kWh, χωρίς έκπτωση συνέπειας 0,504 Euro/kWh. Πάγιο με έκπτωση Double Play 4 ευρώ, χωρίς έκπτωση Double Play 8 ευρώ.
  
• Volterra: Χρέωση Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας: 0,6800 Euro/kWh, Πάγια Χρέωση: 2,90Euro/30 ημερολογιακές ημέρες. Προβλέπεται πρόσθεση έκπτωση σε συνάρτηση με τις τιμές χονδρικής.
  
• WATT+VOLT: 0,585Euro/kWh για το πρόγραμμα zerO+. 0,379Euro/kWh για το πρόγραμμα WATT+VOLT Win 1 (29,9Euro/μήνα πάγιο για τις πρώτες 200kWh, 20Euro για κάθε 100kWh επιπλέον). 0,477Euro/kWh για το πρόγραμμα WATT+VOLT Win 2 (14,9Euro/μήνα πάγιο για τις πρώτες 200kWh, 10Euro για κάθε 100kWh επιπλέον).
• Zeniθ: Χρέωση ενέργειας 0,51900 Euro/kWh, πάγιο 4 ευρώ.
  
• Volton: Χρέωση ενέργειας 0,55178 Euro/ kWh (0,52419 με έκπτωση συνέπειας, 0,49798 το νυχτερινό), πάγιο 9,9 ευρώ το μήνα.

Σημειώνεται ότι οι ηλεκτροπαραγωγοί δεν εισπράττουν τις τιμές που διαμορφώνονται στο Χρηματιστήριο, αλλά αποζημιώνονται με βάση το πλαφόν που έχει επιβάλει η κυβέρνηση ανά τεχνολογία παραγωγής.

Καλά όλα αυτά αλλά ποια είναι η τελική χρέωση για τον καταναλωτή;

Για να μπορέσει να δει κάποιος την τελική χρέωση, θα πρέπει να αφαιρέσει από τα δημοσιευμένα τιμολόγια την επιδότηση ύψους 0,337 ευρώ ανά κιλοβατώρα. Από εκεί και πέρα θα πρέπει να εκτιμήσει με βάση το προφίλ της κατανάλωσής του και το ύψος του παγίου που προσφέρει κάθε εταιρεία, προκειμένου να καταλήξει στο τιμολόγιο που τον συμφέρει περισσότερο. Όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα, από τον ερχόμενο μήνα καταργείται η ρήτρα αναπροσαρμογής και οι καταναλωτές θα μπορούν να αλλάξουν προμηθευτή ή τιμολόγιο προμήθειας, χωρίς «πέναλτι» και χωρίς δικαίωμα αποζημίωσης του προμηθευτή λόγω αποχώρησης.

Μιλώντας με αριθμούς, πόσα ευρώ κοστίζει τελικά η κιλοβατώρα μετά τις νέες κρατικές επιδοτήσεις;

Στα 15-17 λεπτά ανά κιλοβατώρα διαμορφώνονται οι τελικές τιμές καταναλωτή για την ηλεκτρική ενέργεια τον Αύγουστο. Η επιδότηση για τα οικιακά τιμολόγια διαμορφώνεται στα 337 ευρώ ανά μεγαβατώρα (0,337 ευρώ ανά κιλοβατώρα). Παρέχεται χωρίς εισοδηματικά κριτήρια για το σύνολο της κατανάλωσης και όλες τις κατοικίες (κύριες και μη).

Και αυτά τα χρήματα που βάζει το κράτος για να ρίξει την τιμή της κιλοβατώρας από που προέρχονται;

Το συνολικό κονδύλι φθάνει τα 1,1 δισ. ευρώ για τον Αύγουστο και είναι αυξημένο κατά 400 εκατ. σε σχέση με τον Ιούλιο. Η απάντηση στο «ποιος πληρώνει τις επιδοτήσεις» βρίσκεται στα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού: Το εξάμηνο Ιανουάριος - Ιούνιος 2022 τα έσοδα από τον ΦΠΑ ξεπέρασαν τον στόχο κατά 985 εκατ. ευρώ. Επίσης, τα έσοδα από τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης Καυσίμων ξεπέρασαν τον στόχο κατά 121 εκατ. ευρώ.

Γιατί συνέβη αυτό;

Η ακρίβεια σε ενέργεια, τρόφιμα και άλλα βασικά αγαθά αυξάνει τις τιμές, με τον ΦΠΑ να είναι μεγαλύτερος, φέρνοντας υπερέσοδα στα κρατικά ταμεία.

Γι' αυτό διαμαρτύρεται ο ΣΥΡΙΖΑ και ισχυρίζεται ότι οι καταναλωτές πληρώνουν τον λογαριασμό, φέρνοντας υπερκέρδη στο καρτέλ ενέργειας;

Στην ανακοίνωσή του ο ΣΥΡΙΖΑ ισχυρίζεται: «Αντί για κατάργηση ή αναστολή τής ρήτρας τον Αύγουστο, όπως είχε υποσχεθεί, τελικά ο κ. Μητσοτάκης επιλέγει να οδηγήσει τις τιμές ρεύματος σε επίπεδα ρεκόρ. Οι τιμές δεν έπεσαν, αλλά αντίθετα ανέβηκαν. Αν εφαρμοζόταν ο τύπος της ρήτρας αναπροσαρμογής που ίσχυε μέχρι πρόσφατα τότε, η τιμή για τον Αύγουστο για τη ΔΕΗ θα ήταν περίπου 420 ευρώ/MWh, εφόσον η ρήτρα θα έβγαινε με βάση τη μέση χονδρεμπορική τιμή του Ιουλίου στα 340 ευρώ, η οποία θα προστίθετο στο σταθερό τιμολόγιο των 110 ευρώ/MWh, στο οποίο δινόταν έκπτωση 30%. Με τη νέα ρύθμιση, οι τιμές στο οικιακό τιμολόγιο της ΔΕΗ ανέβηκαν στα 486 ευρώ/MWh (κατ' ελάχιστο), δηλαδή 15% πάνω από το προηγούμενο αδιαφανές και καταχρηστικό πλαίσιο της ληστρικής ρήτρας αναπροσαρμογής Μητσοτάκη. Και ενώ οι υπόλοιποι προμηθευτές ανακοινώνουν τιμές στην ευρύτερη περιοχή των 500 ευρώ/ΜWh, δηλαδή ακόμα πιο υψηλές. Οι σημερινές δηλώσεις του κ. Σκρέκα επιβεβαίωσαν επίσης ότι εδώ και έναν χρόνο παράγονται υπερκέρδη, εφόσον ο Προσωρινός Μηχανισμός για την προημερήσια αγορά θα συγκεντρώσει για τον Ιούλιο το ποσό των 500 εκατ. ευρώ από υπερκέρδη που η κυβέρνηση άφηνε μέχρι τώρα ανεξέλεγκτα να επιβαρύνουν τους Έλληνες καταναλωτές, επειδή "δεν τα έβρισκε"». Παράλληλα, η Κουμουνδούρου εκτιμά ότι «θα προκληθεί αλαλούμ με τη μετακίνηση των εκατομμυρίων καταναλωτών σε πέντε ημέρες» και πως «αφήνει πολλά περιθώρια νέας αισχροκέρδειας».

Και το ΠΑΣΟΚ - ΚΙΝΑΛ τι λέει για όλα αυτά; Ποια είναι η πρότασή του;

«Δυστυχώς σήμερα διαψεύδονται οικτρά οι υποστηρικτές της λύσης για επιβολή πλαφόν στη χονδρική τιμή του ρεύματος. Για άλλη μια φορά το κόστος θα πληρώσουν οι οικιακοί καταναλωτές και οι επιχειρήσεις. Με τις ανακοινώσεις τής κυβέρνησης η MWh θα κυμαίνεται από 150-170 ευρώ για τα νοικοκυριά. Θα υπάρχουν όμως πολλές διαβαθμίσεις ανάλογα τον πάροχο, που σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να ξεπερνά τα 200 ευρώ» επισημαίνει στην ανακοίνωσή του το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ. Και προσθέτει: «Αντιθέτως με την πρόταση του ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής για επιβολή πλαφόν στη λιανική τιμή του ρεύματος η MWh θα προσδιοριζόταν στα 140 ευρώ σταθερά για έναν χρόνο και το κόστος θα μοιραζόταν μεταξύ κράτους και ηλεκτροπαραγωγών,ενώ τώρα μεταφέρεται στον Έλληνα φορολογούμενο. Για τους εμπορικούς καταναλωτές η MWh θα κυμαίνεται πάνω από τα 200 ευρώ, την ώρα που οι επιχειρήσεις πληρώνουν ήδη το πιο ακριβό ρεύμα σε όλη την Ευρώπη».

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, όμως, ετοιμάζει νέα παρέμβαση για να σταματήσουν τα «πάνω - κάτω» στα πάγια;

Κυβερνητικές πηγές ανέφεραν ότι δρομολογείται νέα παρέμβαση στα τιμολόγια, προκειμένου να αντιμετωπιστούν περιπτώσεις υπερβολικής αύξησης των παγίων, οι οποίες δυσχεραίνουν την σύγκριση των χρεώσεων (ευρώ ανά κιλοβατώρα) από τους καταναλωτές. «Δεν είναι νοητό η Πολιτεία να διαθέτει 1,1 δισ. ευρώ για στήριξη των καταναλωτών και κάποιοι να επιχειρούν να κερδοσκοπήσουν» ξεκαθαρίζουν. Ήδη, δρομολογείται νομοθετική ρύθμιση που θα επιβάλει την επιστροφή των χρεώσεων παγίου στο επίπεδο που βρίσκονταν πριν από την αλλαγή του μηχανισμού λειτουργίας της αγοράς ενέργειας.

Τελικά τι έπρεπε να γίνει με τα τιμολόγια ρεύματος;

Σε κάθε περίπτωση η κατάσταση δεν μπορούσε να συνεχιστεί χωρίς ουσιαστική και αποτελεσματική παρέμβαση από την κυβέρνηση. Με τη ρήτρα αναπροσαρμογής να «φουσκώνει» τους λογαριασμούς ρεύματος, την ενεργειακή κρίση να διογκώνεται μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία και τη Ρωσία να συνεχίζει τον ενεργειακό εκβιασμό στην Ευρώπη οι νέες παρεμβάσεις ήταν μονόδρομος. Πλέον, το πρόβλημα που προκύπτει είναι οι χρεώσεις στα πάγια -κάτι που εξετάζεται ήδη από το Υπουργείο Περιβάλλοντος. Υπάρχουν, βέβαια, και αρκετοί που υποστηρίζουν ότι η οριζόντια επιδότηση χωρίς εισοδηματικά/περιουσιακά κριτήρια δεν αποτελεί την καλύτερη δυνατή λύση, καθώς λειτουργεί σε βάρος των οικονομικά ασθενέστερων. Θα ήταν προτιμότερο τα νέα μέτρα να ήταν στοχευμένα προς νοικοκυριά που πραγματικά έχουν γονατίσει από την ακρίβεια. Επιπλέον, η συνεχιζόμενη επιδότηση στο ρεύμα και στα καύσιμα θα μπορούσε να γινόταν διαφορετικά: Τα χρήματα να δίνονται απευθείας στα ασθενή νοικοκυριά, προκειμένου εκείνα να αποφασίσουν πώς θα τα διαχειριστούν με βάση τις ανάγκες στην καθημερινότητά τους.