Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, η συνάντηση Μπάιντεν - Ερντογάν, η εξωτερική πολιτική της Ελλάδας και οι διεθνείς εξελίξεις.
Ό, τι καλύτερο συνέβη σε σχέση με την εξωτερική πολιτική της Ελλάδας τον τελευταίο καιρό είναι η άρση του τουρκικού βέτο στη διεύρυνση του ΝΑΤΟ και η συνάντηση Μπάιντεν - Ερντογάν. Δεν αφορά άμεσα τη χώρα μας. Στο μέτρο που δένει πιο στενά την Τουρκία στη δυτική συμμαχία ωστόσο, βοηθά να πετύχουμε τον στόχο μας: ένα ήρεμο καλοκαίρι στο Αιγαίο. Διότι κατά τα άλλα η εξωτερική πολιτική της Ελλάδας κοιμάται ύπνο βαθύ.
Ας μη παρεξηγηθούμε. Προφανώς η Τουρκία είναι ο κακός της υπόθεσης. Οι απειλές κατά της Ελλάδας είναι πρωτοφανείς. Δεν είναι μόνο ο Ερντογάν μάλιστα αλλά σχεδόν όλα τα κόμματα έχουν μπει σε έναν επικίνδυνο ανταγωνισμό ακραίου εθνικισμού. Όταν η Ελλάδα καταγγέλλει τον τουρκικό αναθεωρητισμό έχει απόλυτα δίκιο. Με μια μόνο ένσταση. Η καταγγελία δεν αποτελεί πολιτική. Αντιθέτως πολιτική σημαίνει να θέτεις στόχους και να τους επιτυγχάνεις. Κι είναι δύσκολο να δει κανείς ποιοι ακριβώς είναι οι ελληνικοί στόχοι.
Πανηγυρίζουμε κατά καιρούς, για παράδειγμα, για μια λιγότερο ή περισσότερο σκληρή ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προστασία των κυριαρχικών δικαιωμάτων των κρατών - μελών. Ή επιχαίρουμε επειδή στην αμερικανική ανακοίνωση για τη συνάντηση Μπάιντεν - Ερντογάν, περιλαμβάνεται και η ανάγκη σταθερότητας «στο Αιγαίο και τη Συρία». (Ναι το Αιγαίο και η Συρία στην ίδια πρόταση!) Όλοι γνωρίζουμε ωστόσο ότι αυτές οι ανακοινώσεις δεν αλλάζουν ούτε στο ελάχιστο τα δεδομένα των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Το πολύ πολύ να αναστέλλουν προσωρινά την τουρκική επιθετικότητα.
Δεν χρειάζεται να είμαστε μηδενιστές. Έχουν γίνει και σημαντικές κινήσεις. Κατ’ αρχήν η στρατιωτική συνεργασία με τις ΗΠΑ. Μαζί οι στενές διπλωματικές σχέσεις με Ισραήλ και Αίγυπτο. Και βέβαια η αναβάθμιση των εξοπλισμών. Όλα αυτά ωστόσο λειτουργούν, τουλάχιστον έτσι πιστεύουμε, αποτρεπτικά για μια κλιμάκωση της τουρκικής επιθετικότητας. Το κόστος για την Τουρκία, μας αρέσει να λέμε, θα είναι δυσανάλογο. Φυσικά για το κόστος το δικό μας, ούτε κουβέντα. Ή για το τι αντοχές έχει η ελληνική κοινωνία και οικονομία σε σχέση με την τουρκική. Μέχρι στιγμής πάντως όλες αυτές οι πρωτοβουλίες δεν έχουν αλλάξει την πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Αντιθέτως βλέπουμε συνεχή αναβάθμιση των τουρκικών διεκδικήσεων.
Το παράδοξο είναι ότι μόλις πριν από μερικές εβδομάδες, οι περισσότεροι εκτιμούσαν πως η σημερινή συγκυρία ενδεχομένως ανοίγει ένα παράθυρο ευκαιρίας για μια πιο ουσιαστική προσέγγιση Ελλάδας και Τουρκίας. Ένα παράθυρο που αύριο ίσως κλείσει. Αντί για τον Μπάιντεν και τον Μακρόν σε λίγα χρόνια μπορεί να έχουμε Τραμπ και Λεπέν, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη στάση των ΗΠΑ και της Ευρώπης. Την ίδια στιγμή ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει αναβαθμίσει τη σημασία του ΝΑΤΟ και κατ’ επέκταση την ανάγκη της συνοχής και των καλών σχέσεων μεταξύ των κρατών - μελών. Πόσο μάλλον που η Τουρκία πρόσφατα, με δηλώσεις του ίδιου του Ερντογάν, ανανέωσε το ενδιαφέρον της για πιο στενές σχέσεις με την Ευρώπη.
Και βέβαια η ενεργειακή κρίση δημιουργεί νέες δυνατότητες συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Είναι πολύ πιθανό ότι ορισμένοι από αυτούς τους παράγοντες εξηγούν και την αιφνιδιαστική πρόσκληση Ερντογάν στον Μητσοτάκη στην Κωνσταντινούπολη, πριν γίνουμε ξανά μαλλιά κουβάρια.
Στον αντίποδα βέβαια είναι η προεκλογική αβεβαιότητα και οι κομματικές σκοπιμότητες, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Τουρκία. Ο Ερντογάν για παράδειγμα δέχθηκε πυρά από την αντιπολίτευση επειδή δεν έθεσε το ζήτημα της αποστρατιωτικοποίησης των ελληνικών νησιών στο ΝΑΤΟ. Και στην Ελλάδα η αξιωματική αντιπολίτευση θεωρεί ελληνική αποτυχία το ότι η αμερικανική κυβέρνηση τάχθηκε υπέρ της αναβάθμισης των τουρκικών F16! Κωμικά πράγματα. Σε αυτές τις συνθήκες είναι πια απίθανο να υπάρξουν σοβαρές πρωτοβουλίες είτε από τη μια είτε από την άλλη πλευρά. Άλλωστε τουλάχιστον στην Ελλάδα, ο Προκόπης Παυλόπουλος έχει δημιουργήσει σχολή την οποία υπηρετεί το σύνολο σχεδόν του πολιτικού συστήματος.
11°
