Explainer I: Γιατί δεν ξέρει ούτε ο Κυριάκος Μητσοτάκης πότε θα γίνουν εκλογές;

Υποτίθεται πως ήταν ακόμη μία διαβεβαίωση, αλλά έμοιαζε με ακόμη έναν γρίφο: «Πάντα», είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στη συνέντευξή του στη δημόσια τηλεόραση, «μπορεί να συντρέχουν κάποιοι λόγοι για πρόωρες εκλογές και να υπάρχουν πολύ περισσότεροι λόγοι ώστε να μην πάει κανείς σε πρόωρες εκλογές». Δεν ήταν η μόνη αποστροφή που έριξε λάδι στη φωτιά. Σε άλλο σημείο της συνέντευξης στον Γιώργο Κουβαρά ανέφερε πως «η πολιτική αστάθεια θα καθορίσει τις εξελίξεις» και σε ένα άλλο πως «δεν πιστεύει στην απλή αναλογική» και πως «αποτελεί ευθύνη του ΣΥΡΙΖΑ». Εχει περάσει εξάλλου μόλις μια εβδομάδα από τότε που δήλωνε πως «η χώρα δεν πρέπει να εγκλωβιστεί σε μια αφόρητη πολιτική τοξικότητα».  

Ακόμη επομένως και αν δεν έχει «κλειδώσει» μια συγκεκριμένη Κυριακή, μήπως έχει «κλειδώσει» γενικά ο χρόνος των εκλογών;

Κάθε άλλο. Όταν ο Μητσοτάκης έλεγε πως θα γίνουν εκλογές στο «τέλος της τετραετίας» εννοούσε στο «τέλος της τετραετίας». Το επανέλαβε και χθες στη ανοικτή συνεδρίαση της γενικής συνέλευσης του ΣΕΒ. Το λέει αλλά δεν είναι βέβαιο πως το εννοεί πια. Μπορεί αυτή ήταν η πολιτική του βούληση και το δόγμα του να υπάκουε στην αντίληψή του ότι η χώρα έχει ανάγκη από σταθερούς εκλογικούς κύκλους, αλλά είναι πολύ οι παράγοντες που μπορεί να ανοίξουν ή αντίθετα να στενέψουν τον ορίζοντα των εκλογών.

Και ποιοι είναι αυτοί οι παράγοντες;

Κάποιους τους ανέφερε ο ίδιος ο πρωθυπουργός. Καθώς μπαίνουμε σε εκλογική χρονιά, είναι βέβαιο πως το πολιτικό θερμόμετρο θα ανεβαίνει συνεχώς και μαζί με αυτό θα εντείνονται και τα πολωτικά φαινόμενα – αυτή είναι η «αφόρητη πολιτική τοξικότητα» στην οποία αναφέρθηκε ο ίδιος. Από την άλλη όμως είναι τα γεγονότα. Αυτά τα «απρόβλεπτα γεγονότα» είχε πει πως φοβόταν ένας βρετανός ομόλογος του Μητσοτάκη, ο Χάρολντ ΜακΜίλαν, όταν ρωτήθηκε σχετικά από έναν νεαρό δημοσιογράφο. Πέρα λοιπόν από την τεχνητή πόλωση, μια σειρά από απρόβλεπτα γεγονότα όπως ένα θερμό επεισόδιο με την Τουρκία ή η εκδήλωση κάποιας καταστροφικής πυρκαγιάς (για να μην μιλήσει κανείς για την αστάθεια στο διεθνές οικονομικό περιβάλλον που προκαλεί ο πόλεμος στην Ουκρανία) θα μπορούσαν να απομακρύνουν τον χρόνο των εκλογών. Αντίθετα, ένα ήσυχο καλοκαίρι, και με δεδομένο πως ο τουρισμός αναμένεται να ξεπεράσει τις επιδόσεις του 2019, θα μπορούσε να φέρει τις εκλογές το φθινόπωρο.

Υπάρχει κάποιος που θέλει εκλογές;

Υπάρχει ο ψυχολογικός λόγος μιας κάποιας εκλογολαγνείας που μας διακατέχει ως πολιτικό σύστημα και ως έθνος. Και γι’ αυτόν αλλά και για άλλους λόγουςκ εκλογές, και μάλιστα με τη διαδικασία του κατεπείγοντος, ζητάει ο Αλέξης Τσίπρας, ο οποίος δραματοποίησε το αίτημα με τη δήλωση πως δεν κοιμάται τα βράδια επειδή σκέφτεται τι θα παραλάβει. Εκλογές δεν έχει ζητήσει ανοικτά ο Νίκος Ανδρουλάκης, έχει πει πάντως πως η κυβέρνηση αυτή πρέπει να φύγει. Η «εκλογολογία» συντηρείται ασφαλώς και από τα μέσα ενημέρωσης, ενώ η κοινή γνώμη εμφανίζεται διχασμένη στις δημοσκοπήσεις: Περίπου οι μισοί θέλουν εκλογές τώρα και οι άλλοι μισοί στο τέλος της τετραετίας.

Και για τον νικητή τι λένε οι δημοσκοπήσεις;

Πως αυτός θα είναι η Νέα Δημοκρατία. Η ψαλίδα ανάμεσα σε ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ παραμένει σταθερά στις 8 με 10 μονάδες με την αξιωματική αντιπολίτευση να μην καρπώνεται την όποια φθορά της κυβέρνησης. Κάποια στιγμή μάλιστα που έδειχνε να κλείνει κάπως, άνοιξε και πάλι μετά την επίσκεψη Μητσοτάκη στην Ουάσινγκτον και την ομιλία του στο αμερικανικό Κογκρέσο. Επίσης ο Μητσοτάκης προηγείται σταθερά στην καταλληλότητα για την πρωθυπουργία, την ίδια ώρα που οΤσίπρας χάνει και από τον Μητσοτάκη και από τον «κανένα».

Και τότε γιατί ζητάει εκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ;

Δεν είναι μόνο η εκλολολαγνεία που λέγαμε. Είναι και η εκτίμηση, εκεί στα πέριξ της Κουμουνδούρου, πως ο Αλέξης Τσίπρας είναι «άλογο κούρσας» και πως πάνω στη ζέση της προεκλογικής περιόδου θα ψαλιδίσει αρκετά τη διαφορά, όπως είχε συμβεί και στις εκλογές του ’19. Οι του ΣΥΡΙΖΑ εξάλλου δεν πολυπιστεύουν τις δημοσκοπήσεις ή μάλλον τις αντιπολιτεύονται τόσο που στο τέλος φτάνουν να πιστέψουν πως δεν λένε την αλήθεια. Θα μπορούσαν επομένως να βλέπουν ακόμη και νίκη.

Μήπως τότε να κάνουμε εκλογές για να ξεμπερδεύουμε;

Δεν είναι τόσο απλό. Με το ισχύον εκλογικό σύστημα, που είναι ένα σύστημα απλής αναλογικής, κυβέρνηση δεν βγαίνει. Ο Μητσοτάκης έθετε για καιρό το δίλημμα «Η εγώ μόνος μου ή ο Τσίπρας με τον Βαρουφάκη». Κι όσο και αν έχει ρίξει νερό στο κρασί του από τότε στο θέμα των συνεργασιών, είναι βέβαιο πως θα πάμε σε νέες εκλογές όπου θα ισχύσει ένα σύστημα ενισχυμένης αναλογικής και μπορεί να βγάλει κυβέρνηση με ποσοστό κάτω του 40%. Αρα  μιλάμε ουσιαστικά για μια εκλογική αναμέτρηση δυο γύρων σε συνθήκες γενικής πίεσης.

Τελικά, να αρχίσουμε να ξεσκονίζουμε βιβλιάρια ή όχι;

Το συμπέρασμα είναι πως μπορεί η απόφαση είναι, όπως πάντα, του πρωθυπουργού, αλλά δεν εξαρτάται αποκλειστικά από αυτόν. Αρα δεν έχει και πολύ νόημα να τον ρωτήσει κανείς, δεν πρόκειται να τον διαφωτίσει ιδιαίτερα. Ας έχει απλώς πρόχειρο το εκλογικό του βιβλιάριο στο συρτάρι και για το ξεσκόνισμα ας περιμένει.