Ξαφνικά μια βραδιά ένας Τούρκος: Ένα ανάκρουσμα πατριωτισμού

Όπως έγραψε και ο εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας Ομέρ Τσελίκ «μπορεί να έρθουμε ξαφνικά ένα βράδυ». Θα ήταν πλάκα αν τα πράγματα δεν ήταν σοβαρά και θα γελούσαμε αν οι ρητές πλέον απειλές των γειτόνων διατυπώνονταν σε μια άλλη διεθνή συγκυρία. Αλλά ο Πούτιν και η Ρωσία του έκαναν σχολή και διδάσκουν μαθήματα αναθεωρητισμού και οι πρώτοι και καλύτεροι μαθητές της είναι ο Ερντογάν και η Τουρκία του. Και δεν αρκούνται μόνο στο να κρατούν σημειώσεις αλλά θέλουν να κάνουν και πρακτική εξάσκηση.

Ο Τούρκος απειλεί χωρίς να έχει προκληθεί. Και ζητά την αποστρατικοποίηση των νησιών. Επικαλείται δηλαδή κάτι ανάλογο με τον Ρώσο στην πρόσφατη περίπτωση της Ουκρανίας. Ότι η Ελλάδα τον πιέζει, τον εμποδίζει να πραγματώσει το όνειρο της γαλάζια πατρίδας και ως εκ τούτου πρέπει κάποια στιγμή να αντιδράσει. Από τη μια οι απειλές ερμηνεύονται ως αντιπερισπασμός στα οικονομικά προβλήματα του γείτονα ή στις πολιτικές επιδιώξεις του δικού του κυβερνώντος κόμματος. Από την άλλη, η Ιστορία είναι γεμάτη από απειλές τέτοιου είδους που εξελίχτηκαν σε πολεμικές συρράξεις ή σε θερμά αιματηρά επεισόδια. Σε καταλήψεις και αποσχίσεις. Και γι' αυτό και η Ελλάδα τις παίρνει σοβαρά και εξοπλίζεται. Ματώνει οικονομικά, αλλά πρέπει να το κάνει. Διότι δεν υπάρχουν οικονομία, ευμάρεια, πολιτισμός και δημοκρατία χωρίς την εθνική ανεξαρτησία του συνόλου της επικράτειας.

Και βέβαια είμαστε φίλοι με όλους τους λαούς, πόσο μάλλον με τους γείτονες. Και βέβαια θέλουμε οικονομικές και πολιτισμικές σχέσεις. Και ζεϊμπέκικο θέλουμε να χορεύουμε μαζί τους και τσιφτετέλια. Και ισχυρά τουριστικά νταραβέρια επιδιώκουμε που βοηθούν τις οικονομίες μας. Και τέλος πάντων, για μια φιλελεύθερη σαν τη δική μας δημοκρατία οι καλές σχέσεις και οι συνεργασίες μεταξύ των λαών και των κυβερνήσεων αποτελούν πηγή οξυγόνου που βοηθούν στην ποιότητα της ζωής όλων μας. Αλλά οι πτήσεις πολεμικών αεροσκαφών πάνω από την ελληνική επικράτεια, όπως και οι πρόσφατες ευθείες απειλές κατά της Ελλάδας δεν είναι δείγματα μιας καλής γειτονίας. Και δεν βοηθούν σε τίποτα. Το αντίθετο.

Ο αναθεωρητισμός όμως είναι εδώ. Και φυσικά δεν αντιμετωπίζεται μόνο με τεχνικά μέσα δηλαδή με εξοπλισμούς. Ούτε με αναφορές και διαμαρτυρίες στους διεθνείς οργανισμούς. Ούτε μόνο με ισχυρές συμμαχίες όπως αυτές που επιδιώκει και πραγματοποιεί η ελληνική κυβέρνηση. Όλα αυτά είναι απαραίτητα και χρήσιμα εργαλεία, αλλά το παράδειγμα της Ουκρανίας είναι σκληρό και καίριο. Την κρίσιμη στιγμή της επίθεσης, δηλαδή εκείνη τη μοιραία νύχτα που οι γείτονες θα ξεθάψουν το «τόμαχοκ του πολέμου», ο κάθε λαός είναι μόνος του. Και ό,τι κάνει για υπερασπιστεί βωμούς και εστίες θα το κάνει μόνος του. Μονάχος. Καραμονάχος. Ρώτα και τον Ουκρανό αν αμφιβάλεις.

Το κύριο συστατικό της διαφύλαξης κάθε εθνικής ανεξαρτησίας είναι ο πατριωτισμός. Αυτή η ταλαιπωρημένη έννοια που έχει τη ρίζα της στην πατρίδα. Ο πατριωτισμός, που συχνά και τεχνηέντως συγχέεται με τον εθνικισμό και δυσφημείται και καταρρακώνεται. Το ζήσαμε στην πρόσφατη ιστορία μας όταν η στρατιωτική δικτατορία της 21ης Απριλίου εξευτέλισε κάθε έννοια πατρίδας και έθνους, κάθε συναίσθημα εθνικής υπερηφάνειας. Για να μην αναφερθώ στον εμφύλιο πόλεμο και τη μετεμφυλιακή περίοδο που οι έννοιες αυτές βασανίστηκαν ως μη όφειλαν και οδήγησαν σε τερατογενέσεις τις οποίες ακόμα πληρώνουμε.

Ο πατριωτισμός δεν είναι νέος ούτε παλιός, δεν έχει χρόνο. Είναι άχρονος από τη στιγμή που γεννήθηκε η πατρίδα. Δεν διδάσκεται, αλλά βιώνεται. Αποτελεί κοινό αίσθημα και ως τέτοιο πρέπει να λογίζεται. Δεν απαιτεί φαμφάρες και δεκάρικους, ούτε διδασκαλίες με το δάχτυλο σηκωμένο, ούτε παιάνες, ούτε παρελάσεις. Δεν συνυπάρχει με συμψηφισμούς, με θεωρητικές επικλήσεις ειρήνης. με πολιτικά τερτίπια, με ιδεολογικές ηγεμονίες παντός είδους. Ένα χάρτη της πατρίδας χρειάζεται σε κάθε σχολική αίθουσα και αυτός σήμερα απουσιάζει. Γιατί;

Ο πατριωτισμός είναι στοιχείο της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Διότι χωρίς πατρίδα δεν υπάρχει δημοκρατία, υπάρχει πλιάτσικο, φατρία , ασκέρι, νταϊφάς. Ο διεθνισμός του 20ού αιώνα ήταν ένα πρόσχημα δικτατορίας και υποδούλωσης λαών κάτω από ένα σύμβολο, δηλαδή κάτω από τη μπότα μιας κάστας, ενός κόμματος και όχι βέβαια της εργατικής τάξης.

Ο πατριωτισμός είναι στοιχείο αλληλεγγύης της κοινωνίας των πολιτών, διότι αποτελεί συνδετικό κρίκο μεταξύ των τάξεων και των κοινωνικών ομάδων. Διότι προϋποθέτει τη φροντίδα των αδυνάμων και τα δικαιώματα των διαφορετικών και τη διάθεση όλων των μέσων, πολιτικών, πολιτισμικών και οικονομικών για την εθνική και κοινωνική συνοχή και κινητικότητα. Για την ευημερία όλων.

Ο πατριωτισμός είναι το πρώτιστο στοιχείο της εθνικής ανεξαρτησίας. Διότι συμβάλλει στην ομοιογένεια ενός έθνους μέσα και έξω από τα σύνορα της πατρίδας, χωρίς να οδηγεί στον εξισωτισμό, χωρίς να αναιρεί τις γόνιμες αντιφάσεις που προάγουν τον τόπο και οδηγούν στην επόμενη πίστα. Χωρίς να επιβουλεύεται το ψωμί του γείτονα.

Ο πατριωτισμός είναι μήνυμα ειρήνης και όχι πολέμου. Διότι όταν είναι ισχυρός λειτουργεί αποτρεπτικά σε όποιον θέλει να έρθει μια βραδιά, όχι βέβαια για να χορέψει μαζί μας ένα ζεϊμπέκικο κάτω από το φεγγαρόφως. Διότι αναγκάζει ή πείθει τους γείτονες, εχθρούς και φίλους, να ψάξουν ένα κλαδί ελιάς πριν σκεφτούν να μας επισκεφτούν. Ίσως όχι για να κάνουμε έρωτα αντί για πόλεμο, αλλά τουλάχιστον για να κάνουμε δουλειές προς αμοιβαίο όφελος. Αλλά και ο έρωτας μέσα στο παιχνίδι είναι.

Ο πατριωτισμός είναι σημαία εθνικής υπερηφάνειας. Αυτής που γεννάει πολιτισμό, επιστημονικές και οικονομικές συνεργασίες, άμιλλα και επιτεύγματα που φέρνουν ευημερία στις γειτονιές και τους λαούς όλου του κόσμου. Η εθνική μιζέρια, η επιβουλή, η φοβία, το αίσθημα καταδίωξης παράγουν επιθετικότητα και απειλές. Φέρνουν πόλεμο και ερείπια, χαμένες γενιές, πόνο, δάκρυ, ανέχεια και δυστυχία. Σε νικητές και ηττημένους.

Ο πατριωτισμός απαιτεί βούληση και απόφαση. Δεν είναι έκθεση ιδεών δημοτικού σχολείου. Δεν είναι ιδεολογία, δεν είναι απότοκο ιδεολογιών ή πολιτικών τοποθετήσεων. Δεν είναι αντικείμενο ιδεολογικής ή πολιτικής διαμάχης, φατριασμού και σύγκρουσης. Δεν είναι μια ακόμα ευκαιρία για μια ακόμα διαίρεση. Δεν σηκώνει ατέρμονες συζητήσεις μέχρι να καταλήξουμε μετά από χρόνια ότι διαφωνούμε. Γιατί κάθε μέρα βραδιάζει και το βράδυ μπορεί να έρθουν. Και όταν έρθουν η πατρίδα πρέπει να είναι ενωμένη. Σαν μια γροθιά.