Ο Ερντογάν επιδιώκει θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο και πόλεμο διαρκείας στην Εγγύς Ανατολή

«Η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν πήρε μαθήματα από τους βάρβαρους παππούδες που ρίχτηκαν στη θάλασσα και οι ψυχές τους παγιδεύτηκαν στον βυθό». Η τουρκική γλώσσα επιτρέπει εύκολα τέτοια ιστορική και ηθική αναίδεια. Ως γλώσσα νομαδικής προέλευσης δυσκολεύεται να χρησιμοποιήσει αφαιρετικές έννοιες και εγκλωβίζεται σε μία ανιμιστική διάσταση της περιγραφής των γεγονότων. Ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί, το πολιτικό στήριγμα του συστήματος Ερντογάν από τα ακροδεξιά, ο γηραιός γητευτής των Γκρίζων Λύκων, εκφράζει όλα όσα θα ήθελε να πει η κυβερνητική πολιτική ηγεσία της Τουρκίας αλλά αποφεύγει να τα διατυπώσει ευθαρσώς. Ο Μπαχτσελί είναι απλώς αναιδής. Ο υπουργός Εξωτερικών Τσαβούσογλου είναι απλώς ακραία απειλητικός.

Και οι δύο μαζί εκπροσωπούν τον αυθεντικό πυρήνα του νεο-οθωμανικού αναθεωρητισμού. Μόνον που ήδη η Τουρκία άλλαξε ταχύτητα και πέρασε στη νέα φάση τακτικής ως προς την υλοποίηση των στόχων του αναθεωρητισμού της. Στη φάση της ακραίας επιθετικότητας. «Αν δεν αποστρατιωτικοποιηθούν τα νησιά, τότε θα θέσουμε ζήτημα κυριαρχίας», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Γείτονος μιλώντας στο πρακτορείο ειδήσεων «Anadolu». Αλήθεια μετά από μια τέτοια δήλωση τι θα μπορούσε να περιμένει κανείς από την Άγκυρα;

Προφανώς η αυτοπεποίθηση της Τουρκίας ενισχύθηκε από τη διαφαινόμενη στροφή ισχυρών δυτικών δυνάμεων που ζητούν πλέον μια συμβιβαστική λύση μεταξύ Ουκρανίας και Πούτιν. Πρόκειται για το μπλοκ της Real Politik. Παρίσι, Ρώμη και Βερολίνο φαίνεται να συγκλίνουν προς μια τέτοια προσέγγιση, η οποία και θα νομιμοποιήσει σε ένα μεγάλο βαθμό την κατοχή του 1/3 των ουκρανικών εδαφών από τη Ρωσία.

Στην Ουάσιγκτον το σύστημα είναι διχασμένο. Η γραφειοκρατία μοιράζεται μεταξύ εκείνων που επιζητούν την οικονομική κατάρρευση της Ρωσίας έτσι ώστε νε επιβληθεί η αμερικανική οικονομική κυριαρχία απανταχού γης και κυρίως ως προς την εξάρτηση της Κίνας από την προμήθεια ενεργειακών πόρων. Η άλλη μισή γραφειοκρατία θεωρεί πως δεν μπορεί να υπάρξει η έννοια της ήττας μίας πυρηνικής δύναμης. Εν προκειμένω της Ρωσίας. (Βλέπε Κίσινγκερ)

Όσο ενισχύεται η τάση στήριξης της συμβιβαστικής οδού στο Ουκρανικό, τόσο θα διογκώνεται το αίσθημα αυτοπεποίθησης της Τουρκίας ως προς την υλοποίηση των στόχων του δικού της αναθεωρητισμού. Απλά πράγματα. Σε αυτή, λοιπόν, τη φάση το σύστημα Ερντογάν προαναγγέλλει νέα εισβολή στη Συρία, απειλεί με νέα τετελεσμένα ως προς την Κύπρο εκβιάζοντας το ΝΑΤΟ για να κερδίζει την αναγνώριση των Κατεχομένων και συνάμα κορυφώνει την ένταση με την Ελλάδα επιδιώκοντας ξεκάθαρα την εκδήλωση ενός θερμού επεισοδίου για να θέσουμε τα πράγματα ευγενικά. Το σύστημα Ερντογάν εύχεται να ξεσπάσει μια ευρύτερη κρίση που θα οδηγούσε δυνητικά σε μία ακύρωση της Συνθήκης της Λωζάννης με την κατάληψη κάποιων ελληνικών νησιών και, γιατί όχι, και κάποιων ηπειρωτικών εδαφών. Ο αναθεωρητισμός σε όλο του το μεγαλείο.

Αυτός είναι προφανώς ο λόγος που ο ομότιμος καθηγητής Χρήστος Ροζάκης επισημαίνει σε άρθρο του στην «Καθημερινή» της 30ής Μαΐου πως η πτήση τουρκικών μαχητικών σχεδόν πάνω από την Αλεξανδρούπολη διαμορφώνει μια νέα κατάσταση, αφού είναι η πρώτη φορά που η Άγκυρα αποτολμά κάτι τέτοιο. Πρόκειται για αμφισβήτηση κυριαρχίας ηπειρωτικού - μητροπολιτικού εδάφους, σημειώνει ο εμπειρότατος κ. Ροζάκης.

Όταν λοιπόν η Πολεμική Αεροπορία της Τουρκίας αμφισβητεί στο πεδίο την ελληνική κυριαρχία δύο βήματα κάτω από τη μύτη των Αμερικανών στην Αλεξανδρούπολη και το ΝΑΤΟ, η Ευρώπη αλλά τελικά και οι ΗΠΑ απαντούν με ένα αόριστο «βρείτε τα, την ώρα που ο Πούτιν καταλαμβάνει όλο το Ντονμπάς και κατευθύνεται προς τη γραμμή του Δνείπερου, τότε το σύστημα Ερντογάν ανεβάζει στροφές και περνά σε άλλη διάσταση. «Θα θέσουμε θέμα κυριαρχίας», δηλώνει ξεκάθαρα και χωρίς να μπλοφάρει ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας. Όσοι παρακολουθούν συστηματικά τα ελληνοτουρκικά ξέρουν πως η Άγκυρα δεν συνηθίζει να μπλοφάρει. Είναι προφανές πως η Τουρκία επανασυντάσσει τον κατάλογο προτεραιοτήτων ως προς τις εκκρεμότητες στις ελληνοτουρκικές σχέσεις μαξιμαλίζοντας. Αυτή η τακτική δεν έχει ούτε πάτο ούτε και φρένα. Είναι σαφές ότι το σύστημα Ερντογάν στήνει μια κρίση την οποία θα επιχειρήσει να διατηρήσει υπό έλεγχο. Μόνον που αυτά είναι παραμύθια για μικρά παιδιά και αφελείς ενήλικες. Ο Ταγίπ Ερντογάν επιδιώκει να επανεκλεγεί πάση θυσία και με κάθε τίμημα. Θέλει πόλεμο στη Συρία, έκρηξη στο Αιγαίο, καθολική ήττα των Κούρδων στο Ιράκ και ενεργειακό έλεγχο στην Ανατολική Μεσόγειο. Αυτή είναι η ατζέντα του.

Τις επόμενες λίγες εβδομάδες η Άγκυρα θα επισημοποιήσει το πλαίσιο της διαπραγμάτευσής της με τους Αμερικανούς, τους Βρετανούς και τους Γερμανούς ως προς το ακριβές αντίτιμο που επιδιώκει για να αποδεχθεί την είσοδο της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Αμερικανικά όπλα, F35, αποδοχή του ρόλου ενισχυμένου χωροφύλακα στην Εγγύς Ανατολή και στην Ανατολική Μεσόγειο και αυτονομία στην άσκηση της εξωτερικής της πολιτικής είναι κάποια από τα κυρίαρχα κεφάλαια σε αυτήν την ατζέντα. Το Αιγαίο και η εισβολή στη Συρία, ιδίως αυτή, βρίσκονται εξ ίσου ψηλά στην τουρκική ατζέντα. Κανείς δεν πρέπει να αμφιβάλλει στην Αθήνα. Μάλλον ουδείς έχει δικαίωμα στον αιφνιδιασμό. Επισημαίνεται ότι το ελληνικό ΥΠΕΞ αιφνιδιάστηκε από την επίθεση Ιρανών κομάντος σε δύο ελληνικά τάνκερ στον Περσικό. Προφανώς, η ανώτερη ηγεσία του δεν είχε πληροφορηθεί εγκαίρως (;) πως ο αμερικανικός παράγων ζήτησε και πέτυχε τη μετάγγιση του φορτίου που μετέφερε το ρωσικό δεξαμενόπλοιο «LANA», το οποίο δεσμεύθηκε στην Κάρυστο. Η μετάγγιση άρχισε τη Δευτέρα 16 Μαΐου με τη μεταφόρτωση του πετρελαίου σε ελληνόκτητο τάνκερ γνωστού εφοπλιστή. Το πετρέλαιο όμως ήταν ιρανικής προέλευσης. Η επίθεση στα ελληνικά δεξαμενόπλοια από τους Φρουρούς της Επανάστασης ήταν ένα σαφές μήνυμα. Μόνον που ο ελληνόκτητος εμπορικός στόλος είναι από τους μεγαλύτερους στον κόσμο. Άρα τα πλοία ελληνικών συμφερόντων και τα ελληνικά πληρώματα είναι εκτεθειμένα σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη. Δεν είναι απλή υπόθεση λοιπόν η εμπλοκή της Αθήνας στις μυλόπετρες των σχέσεων μεταξύ ΗΠΑ, Ρωσίας και Ιράν. Μία ακόμη λεπτομέρεια. Ο γνωστός Έλληνας εφοπλιστής, ο οποίος ενεπλάκη στην Κάρυστο, ήταν αυτός που πρόσφατα διαδραμάτισε καταλυτικό ρόλο στη συμφωνία απεξάρτησης της Γερμανίας από το ρωσικό φυσικό αέριο. Μιλάμε δηλαδή για μείζονα εμπλοκή σε στρατηγικές επιλογές γεωπολιτικής σημασίας.

Πολλοί σημαντικοί σχολιαστές και αναλυτές λίγες ημέρες μετά την εκδήλωση της εισβολής στην Ουκρανία διατύπωσαν τη βεβαιότητα πως με αυτή του την ενέργεια ο Βλαδίμηρος Πούτιν ακύρωσε, «έκαψε» για την ακρίβεια, στην πράξη, την όποια προσεχή εκδήλωση και νομιμοποίηση του κάθε αναθεωρητισμού. Ήταν πολύ ωραίο για να είναι αληθινό. Τρεις μήνες μετά, παρατηρούμε ότι ο αναθεωρητισμός του Κρεμλίνου και του συστήματος Ερντογάν λειτουργούν ως συγκοινωνούντα δοχεία. Η κάθε παράταση χρόνου που κερδίζει η ρωσική πλευρά στον πόλεμο με την Ουκρανία λειτουργεί ως τονωτική ένεση στην αυτοπεποίθηση του προέδρου της Τουρκίας. Είναι ζήτημα χρόνου η εκδήλωση της απορρυθμιστικής δυναμικής που σχεδιάζει η Άγκυρα στον γεωγραφικό χώρο που μας απασχολεί αρχής γενομένης από τη Συρία. Ας μην κοροϊδευόμαστε. Η συμπεριφορά της τουρκικής ηγεσίας δεν εξαρτάται από την έκβαση του μείζονος εκβιασμού που επιχειρεί η Άγκυρα ως προς την ένταξη στο ΝΑΤΟ της Σουηδίας και της Φινλανδίας. Η απορρύθμιση των γεωπολιτικών σταθερών στην περιοχή μας έχει να κάνει με τις προσωπικές φιλοδοξίες του προέδρου της Τουρκίας, την επανεκλογή του το 2023 και την επισκίαση της υστεροφημίας του Κεμάλ Ατατούρκ με την αναγωγή του νεο-οθωμανικού μοντέλου ως κυρίαρχου δόγματος στη σύγχρονη ιστορία της χώρας αυτής.