Ο νέος «πολιτισμός του Αιγαίου» στην Τήλο

Θα βοηθούσε πολύ, αν αλλάζαμε κάπως την σημειολογία για τον πολιτισμό. Αν αφήναμε πίσω τα κυκλαδικά ειδώλια, τους Μινωίτες, τις μεταναστεύσεις και γενικότερα την παράδοση. Αν ξεπερνούσαμε την «εικονολατρεία» που η έντεχνη ιστορική αφήγηση κληροδότησε στις συνειδήσεις μας.

Είναι σίγουρα πιο σημαντικό το πολιτισμικό μας παρόν από την μουσειακή αντίληψη που έχουμε για το παρελθόν μας. Κι ακόμα πιο χρήσιμο το μοντέλο ζωής που μπορούμε να δημιουργήσουμε για το μέλλον. Γιατί πολιτισμός είναι κυρίως, επιτεύγματα. Δημιουργίες υλικές, πνευματικές, ηθικές. Μέσα για να γίνει η ζωή των ανθρώπων καλύτερη.

Είναι τα σκουπίδια πολιτισμός; Είναι η συνήθεια, ο τρόπος ζωής των ανθρώπων. Η ικανοποίηση των αναγκών τους στη διαχείριση των απορριμμάτων που ο καταναλωτικός τους κόσμος παράγει.

Και στο project της Τήλου φαίνεται να μπαίνουν τα θεμέλια ενός άλλου, παράλληλου πολιτισμού που έχει την δυναμική να αναπτυχθεί δίπλα σ’ αυτόν που οι βιομηχανικές επαναστάσεις μετέφεραν στον 20ό αιώνα.

Το ολοκληρωμένο πρόγραμμα κυκλικής διαχείρισης αποβλήτων Just Go Zero Tilos άρχισε να εφαρμόζεται στο νησί από την 1η Δεκεμβρίου 2021, με την εξ ολοκλήρου χρηματοδότηση, τεχνολογία και τεχνογνωσία της Polygreen. Στόχος είναι να μην μένει κανένα αποτύπωμα στο φυσικό περιβάλλον και η μηδενική ταφή των αποβλήτων. Εμπνευστής του προγράμματος είναι ο επιχειρηματίας Θανάσης Πολυχρονόπουλος. Οραματιστής μιας κοινωνίας χωρίς απόβλητα και μιας κυκλικής οικονομίας όπου οι επενδύσεις θα βασίζονται στις αξίες της φύσης, του περιβάλλοντος και της ανακύκλωσης.

Ο νέος «πολιτισμός του Αιγαίου» μπορεί να μοιάζει με τον παλιό. Αν υπολογίσει κανείς τη δημιουργική ενέργεια της κοινότητας, την δυναμική της συμμετοχής των ανθρώπων, την λειτουργία του «οίκου» και της οικογένειας. Αλλά κυρίως σε ό τι μπορεί να αφορά στο μέλλον και στην εξωστρέφεια του εγχειρήματος. Όπως συνέβαινε με τις «πόλεις» των νησιών, με τους θαλασσοπόρους ταξιδιώτες, χιλιάδες χρόνια πριν. Από την Κρήτη μέχρι την Σαμοθράκη.

Στην Τήλο, εκτός από την συνέπεια με την οποία καθοδηγείται το project, η «επανάσταση» γίνεται στον τρόπο που η κοινότητα και οι πολίτες συμμετέχουν στην επιτυχία του. Και ταυτόχρονα, στην «πολιτική διαπαιδαγώγησή» τους για να αποκτήσουν την κουλτούρα της διαχείρισης των απορριμμάτων. Κάτι που κανένας δήμος στην χώρα δεν μπόρεσε να πετύχει ως τώρα…

Ο «πολιτισμός των σκουπιδιών» απαιτεί ένα καινοτόμο μοντέλο κυκλικής οικονομίας όπου η ψηφιοποίηση, τα συστήματα εφοδιασμού και η ανακύκλωση αποτελούν ένα ολοκληρωμένο σύστημα για όλες τις ροές αποβλήτων.

Κυρίως όμως, απαιτεί την συνειδητοποιημένη προσπάθεια της κοινότητας να επιδείξει ευθύνη απέναντι στον τρόπο διαχείρισης της ζωής της. Να ακολουθήσει κανόνες ποιότητας ενός «έντιμου βίου» όπου οι αξίες επαναπροσδιορίζονται. Και το μέτρο, η συνέπεια, η αίσθηση της αυτάρκειας, της βιωσιμότητας κυριαρχούν ως απόλαυση της καθημερινότητας των ανθρώπων.

Το μοντέλο κυκλικής οικονομίας της Τήλου, διδάσκει ακόμα και τον τρόπο λειτουργίας μιας σύγχρονης δημοκρατίας του μέλλοντος. Εκεί που ο άνθρωπος δεν θα αποτελεί τον εύκολο «πελάτη» συναλλαγής αλλά τον υπεύθυνο πολίτη που θα συμμετείχε δυναμικά, με αποδείξεις και τεκμήρια για τον ρόλο του ως πολίτη.

Αν κρατούσαμε μόνο μια αξία από τον νέο «πολιτισμό του Αιγαίου», στην Τήλο, αυτή θα ήταν η ευθύνη. Η υποχρέωση που έχει κάθε μέλος αυτής της συλλογικότητας των 500 ανθρώπων να κάνει την διαλογή και να παραδώσει τα απορρίμματά του στην κυκλική διαχείριση του νησιού. Η συνήθεια πλέον, της συμμετοχής σε ένα project που θέτει υποψηφιότητα για το πιο επαναστατικό μοντέλο διαχείρισης αποβλήτων στον κόσμο.