Από τον πατριωτισμό των ηλιθίων, στο τελευταίο καταφύγιο των απατεώνων

Ο Ζακ Ζιλιάρ έλεγε ότι ο αντιαμερικανισμός είναι ο σοσιαλισμός των ηλιθίων. Θα μπορούσε να είναι και ο πατριωτισμός – τουλάχιστον ως την εποχή της δίκης του Μπιλ Κλίντον στην πλατεία Συντάγματος. Από τότε όμως δεν έχουν μεσολαβήσει μόνο μερικές δεκαετίες. Έχει μεσολαβήσει και ένας πόλεμος στην Ευρώπη. Και αυτός που τον σχεδίασε ως μια υγιεινή επίδειξη ισχύος αποδείχθηκε τόσο ηλίθιος ώστε να βρεθεί με 2.000 χιλιόμετρα κοινών συνόρων με το ΝΑΤΟ.

Τα 1.300 από αυτά τα κοινά σύνορα τα βάζει η Φινλανδία, μια χώρα που τρόμαζε ακόμη και στη σκέψη ότι θα μπορούσε να κάνει κάτι που θα ενοχλούσε τη Ρωσία. Αυτό ήταν η «φινλανδοποίηση». Αλλά τώρα η Φινλανδία αποφινλανδοποιείται με την ένταξή της σε μια συμμαχία, η οποία έως πριν και από εκατό ημέρες αναρωτιόταν φωναχτά εάν έχει πλέον λόγο ύπαρξης.

Όχι πια. Από τον Ειρηνικό Ωκεανό, όπου οι ΗΠΑ είχαν στρέψει το ενδιαφέρον τους λόγω της Κίνας, το θέατρο του σκιώδους πολέμου επέστρεψε και πάλι στην Ευρώπη. Από επίσημη προσκεκλημένη των G7, που για χάρη της έγιναν 8, η Ρωσία μετατράπηκε και πάλι σε πυρηνική απειλή. Δεν χρειάζεται καν ένα σιδηρούν παραπέτασμα για να αναβιώσει το ψυχροπολεμικό κλίμα. Η επιστροφή στο παρελθόν συντελέστηκε και χωρίς αυτό. Οι δεσμοί ΗΠΑ και Ευρώπης ενισχύθηκαν, κανένα ψυχολογικό χάσμα δεν χωρίζει πλέον την Ουάσινγκτον από τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Και η Ρωσία, μια χώρα που κάποιοι έβλεπαν ακόμη και μέλος του ΝΑΤΟ, υποχρεώνεται σε μια επικίνδυνη απομόνωση.

Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, η ελληνοαμερικανική συμφωνία που επικυρώθηκε χθες στη Βουλή αποκτά ένα ιδιαίτερο νόημα. Με άλλα λόγια, δεν είναι πια η εποχή για να δικάσει κανείς τον αμερικανό πρόεδρο στο Σύνταγμα, ούτε να γκρινιάξει πως η χώρα μετατρέπεται σε μια τεράστια αμερικανική βάση. Μπορεί να εξαντλήσει αλλιώς τη γραφικότητά του απ’ ό,τι με επιδείξεις αντιαμερικανισμού, όπως σε αυτές που επιδόθηκαν έξω από τη Βουλή μερικές εκατοντάδες για να καταγγείλουν με μια ντουντούκα τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό.

Ακόμη και αυτοί όμως δεν είχαν καμία διάθεση να τρέχουν ως την αμερικανική πρεσβεία. Αν θυμόταν κανείς τον Ανδρέα Παπανδρέου, όπως τον θυμήθηκαν στη συζήτηση στη Βουλή ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Αλέξης Τσίπρας, θα έλεγε πως το σύνθημα «Έξω οι βάσεις του θανάτου» έχει μπει οριστικά στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας.

Κάπως έτσι μπήκε στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας και ο εγχώριος αντιαμερικανισμός. Αν παρακολουθούσε κανείς τη συζήτηση, όμως, θα παρατηρούσε πως εκείνοι που υπερψήφισαν τη συμφωνία κατηγορήθηκαν από εκείνους που την καταψήφισαν ότι προσέφεραν στους Αμερικανούς «γη και ύδωρ» ή ότι υπονόμευσαν το εθνικό συμφέρον με την άνευ όρων πρόσδεσή τους στο αμερικανικό άρμα.

Όπως φαίνεται, ο πειρασμός του πατριωτισμού δεν αποφεύχθηκε. Όχι ως αντιαμερικανισμός, όχι πατριωτισμός των ηλιθίων. Αλλά έτσι όπως τον όριζε ο Σάμιουελ Τζόνσον: ως το τελευταίο καταφύγιο των απατεώνων.