Οι εξετάσεις για το πιστοποιητικό επάρκειας και πώς να γίνετε Έλληνες

Την ερχόμενη Κυριακή, στις 8 Μαΐου, οι μαθήτριες και οι μαθητές μου στα μαθήματα «Ελληνικής γλώσσας και πολιτισμού» για προχωρημένους θα περάσουν εξετάσεις για το πιστοποιητικό επάρκειας. Πανελλήνιες εξετάσεις, οργανωμένες κάπως σαν τις κανονικές Πανελλήνιες. Αν περάσουν, θα μπορούν να κάνουν αίτηση για ελληνική ιθαγένεια. Χωρίς αυτό το πιστοποιητικό πλέον η αίτηση δεν γίνεται δεκτή.

Τις θυμάστε αυτές τις ερωτήσεις; Είχαμε γελάσει, όταν είχαν δημοσιευτεί. Να ξεχωρίζεις στρατιωτικά πηλήκια, να ξέρεις ποιος τραγουδιστής κέρδισε στη Γιουροβίζιον και τι ήταν το Φροντιστήριο Τραπεζούντας, αν το λέω καλά, μεταξύ άλλων. Ωστόσο αυτή η «Τράπεζα θεμάτων» ήταν μεγάλη πρόοδος για το σύστημα ενσωμάτωσης των μεταναστών που ζουν στην Ελλάδα επί δεκαετίες. Αποδοχή της πραγματικότητας, κι ένα βήμα μπροστά. Κι όταν είδα τη φωτογραφία του Βορίδη στη σελίδα του Υπουργείου με τα χαρτιά στα χέρια, σκέφτηκα ότι οι καιροί αναγκάζουν όλους να αλλάξουν.

Ιστορία ελληνική, λοιπόν, πολιτικοί θεσμοί της χώρας, γεωγραφία, κατανόηση κειμένου, θέματα για συζήτηση, πολιτιστικά στοιχεία. Δεν πρέπει να τα ξέρει αυτά κάποιος που θέλει ελληνική ιθαγένεια; Μάλιστα. Με πολύ θετική διάθεση οργανώνουμε τα μαθήματά μας, με χαρά, να δείξουμε, να διδάξουμε την Ελλάδα σε βάθος. Όχι μόνο την αγριότητα της αγοράς εργασίας και τη γλώσσα της καθημερινότητας, αλλά και τα κείμενα, την ποίηση και τα τραγούδια, την Ιστορία που μας έφερε ως εδώ, και το πιο σπουδαίο, τις αρχές του Συντάγματος, την ελευθερία που κατοχυρώνει, τον σεβασμό στα δικαιώματα που εξασφαλίζει τη συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή  Ένωση.

Και ποιες είμαστε εμείς, θα αναρωτηθείτε, που ξεκινήσαμε μόνες μας όλα αυτά τα φιλόδοξα σχέδια; Θα ομολογήσω ότι δεν είμαστε τίποτε. Βρεθήκαμε με ελεύθερο χρόνο στην Κυψέλη, ζαλιστήκαμε από το κενό της υποδοχής των μεταναστών εδώ και χρόνια, πιάσαμε να διδάσκουμε στους λίγους που μπορούσαμε να συναντούμε. Βασικό κίνητρο, για μένα προσωπικά, ήταν να έχουν μια συμπαθητική εμπειρία στη χώρα μου. Έχω τον πατριωτισμό μου κι εγώ. Πρώτα στην Αγορά της Κυψέλης, μετά στον Δήμο Αθηναίων, ενδιάμεσα σε χώρους δικούς μας, όπου μπορούσαμε, όπου μας φιλοξενούσαν. Οι μαθητές μας πολύ συχνά νόμιζαν ότι είμαστε κρατικός οργανισμός, δημοτικός οργανισμός. Το αφήναμε αδιευκρίνιστο. Όταν οι χώροι έλειψαν, πιάσαμε το διαδίκτυο, τότε βγήκε και η Τράπεζα Θεμάτων για το πιστοποιητικό επάρκειας. Μάθαμε το Σκάιπ και το Ζουμ, ξεσκονίσαμε τις γνώσεις μας Ιστορίας κ.λπ., οργανώσαμε τα μαθήματά μας, φτιάξαμε πίνακες, κεφάλαια με εικόνες σε ψηφιακή μορφή, βιντεάκια, ομάδες στα κοινωνικά δίκτυα.

Το πιο ωραίο ήταν οι θεσμοί. Να διδάσκεις, και να ξαναθυμάσαι, τις αρχές που προστατεύουν τις ελευθερίες, και το πόσο μακρινές ρίζες έχουν, από τον γαλλικό διαφωτισμό, από την αγγλική επανάσταση, κι ακόμα πιο πίσω, στο ρωμαϊκό δίκαιο, εκείνο το «ουδεμία ποινή χωρίς νόμο» λατινιστί, πόσο σπουδαία κατάκτηση της ανθρωπότητας. Να εξηγείς πόσο σημαντική είναι η διάκριση των εξουσιών, και η αλλαγή στο δίκαιο της ιθαγένειας, διότι, ναι, θα ξαφνιαστείτε, υπάρχει και αυτή στην Τράπεζα θεμάτων, ότι η ελληνική ιθαγένεια δεν αποκτάται μόνο με το jus sanguinis, να γεννηθείς Έλληνας, αλλά και με το jussoli πλέον, όπως θα την αποκτήσουν οι καλοί μαθητές μας.

Θα την αποκτήσουν; Μόλις παίρνουν το Πιστοποιητικό κι έρχεται η ώρα της συνέντευξης, με περσινή τροπολογία του υπουργού, πρέπει να αποδείξουν ότι είχαν εισόδημα τα εφτά, ή πέντε, ή τρία τελευταία χρόνια, κατά περίπτωση, 7.000 ευρώ το χρόνο. Άνθρωποι που έκαναν τόση προσπάθεια να μάθουν τόσα και τόσα, από τη ναυμαχία των Αργινουσών μέχρι την εξέγερση του Πολυτεχνείου, μου τηλεφωνούν απελπισμένοι. Η αίτηση απερρίφθη γιατί είχαν κενά στις αμοιβές τα προηγούμενα χρόνια. Άνθρωποι που υποχρεώθηκαν να δουλέψουν χωρίς ασφάλιση, ή με πολύ χαμηλές αμοιβές, άνθρωποι που πίστεψαν προς στιγμή στους θεσμούς της Δημοκρατίας, στην ισότητα που υπόσχεται η ρύθμιση για την ιθαγένεια.

Ειλικρινά, δεν ξέρω αν θα μπορέσω την ερχόμενη Δευτέρα να ξεκινήσω τον νέο κύκλο μαθημάτων. Αρχίζω να αισθάνομαι ότι συμμετέχω σε απάτη. Δεν ξέρω αν μπορώ να είμαι πειστική πια μιλώντας για τους νόμους της Ελλάδας και για την ελευθερία στην Ελλάδα. Αν πείθω τον εαυτό μου.