Εκλογές à bout de souffle

«Στον πρώτο γύρο ψηφίζεις με την καρδιά και το στομάχι, στον δεύτερο με το μυαλό». Αν ισχύει αυτό που λένε οι Γάλλοι, τότε ο Εμανουέλ Μακρόν θα πανηγυρίσει σε δεκαπέντε ημέρες μια νέα θητεία στο Ελιζέ. Η επανεκλογή Μακρόν, όμως, δεν αλλάζει την ουσία. Και η ουσία λέει πως τις τελευταίες δεκαετίες στη Γαλλία συγκρούονται στις εκλογές η φιλελεύθερη δημοκρατία και ο ακροδεξιός αντισυστημισμός.

Έχει συμβεί ασφαλώς και αλλού. Η φιλελεύθερη δημοκρατία συγκρούστηκε με τον ακροδεξιό αντισυστημισμό και στην Ιταλία. Συγκρούστηκε και με τον αριστεροδεξιό λαϊκισμό του Σαλβίνι και του Μπέπε Γκρίλο. Πουθενά αλλού όμως η σύγκρουση αυτή δεν είναι διαρκής και αδιάκοπη όσο στη Γαλλία. Και πουθενά αλλού, αν εξαιρέσει κανείς τη Γερμανία, η επικράτηση του αντισυστημισμού, όποια και αν είναι η ιδεολογική του απόχρωση, δεν θα μπορούσε να σημαίνει το τέλος της Ευρώπης.

Θα ψηφίσουν όμως κι αυτή τη φορά οι Γάλλοι με το μυαλό, όπως διαβεβαιώνουν πως κάνουν; Ή μπορεί και να δικαιωθούν εκείνοι που αθροίζουν τα ποσοστά των άκρων, εκείνο το 23% της Λεπέν μαζί με το 22,2% του Μελανσόν και το 7,2% του Ζεμούρ για να επισημάνουν πως ο αντισυστημισμός στη Γαλλία μαγεύει πλέον πάνω από τους μισούς Γάλλους;

Η άθροιση δεν είναι λάθος. Μπορεί οι ψηφοφόροι του Μελανσόν να μην είναι ακροδεξιοί, όπως και της Λεπέν δεν είναι αριστεροί. Τα δυο εκλογικά ακροατήρια όμως έχουν περιοχές που εφάπτονται. Ο Μελανσόν και η Λεπέν είναι υποδοχείς της ίδιας δυσαρέσκειας, του αισθήματος του αποκλεισμού, της αντιπαγκοσμιοποίησης, της αποστροφής ή ακόμη και του μίσους για τη φιλελεύθερη δημοκρατία και τις αξίες της, της «Γαλλίας που ανήκει στους Γάλλους».

Είναι στα δύο αυτά ακροατήρια που μπορεί να ψαρέψει κανείς τους περισσότερους αντιεμβολιαστές, αλλά και τους περισσότερους φιλοπουτινικούς. Γιατί μπορεί η πανδημία και ο πόλεμος να ένωσαν τους περισσότερους απέναντι σε έναν κοινό κίνδυνο. Συγχρόνως όμως έριξαν νερό στον μύλο ενός αντισυστημισμού που, διψώντας συνεχώς για νέα αφηγήματα, πότε εξυψώνει τον αντιεμβολιασμό σε ύστατη πράξη υπεράσπισης της ατομικής ελευθερίας και άλλοτε τη μείωση του ΦΠΑ σε αποδεικτικό λαϊκής ευαισθησίας.

Για ακόμη μία φορά η Λεπέν δεν πέτυχε τον θρίαμβο που θα ήθελε. Αν όμως σε αυτές τις εκλογές θα φτάσει όσο ποτέ άλλοτε πιο κοντά στην εξουσία θα είναι και επειδή αυτή τη φορά προσάρμοσε στην ρητορική της ιδεολογικά στοιχεία τόσο της φιλελεύθερης όσο και της σοσιαλιστικής ατζέντας. Τι είναι οι περιορισμοί των ανεμβολίαστων στις μετακινήσεις; «Δικτατορία της υγείας» έλεγε. Στο πόσο να μειωθεί το ΦΠΑ για να ανακουφιστούν οι Γάλλοι από το κύμα της ακρίβειας; «Στο 5%» πρότεινε.

Για να δει κανείς πόσο λεπτή είναι η κλωστή, δεν έχει παρά να θυμηθεί τι συνέβη την τελευταία φορά που ο αφτιασίδωτος σωβινισμός συνάντησε τη σοσιαλίζουσα πλειοδοσία. Από αυτήν την κλωστή δεν κρέμεται μόνο η Γαλλία, κρέμεται και η Ευρώπη μέχρι την τελευταία της γωνιά. Κι αυτό σημαίνει πως και σε αυτή εδώ τη γωνιά, την ελληνική, θα πρέπει να παρακολουθήσει κανείς τις γαλλικές εκλογές πολύ γαλλικά, à bout de souffle. Να τις παρακολουθήσει με κομμένη την ανάσα.