Η δημοσκόπηση για το 1821, η μνήμη που εξασθενεί και η συμπάθεια που περισσεύει για το «ρωσικό κόμμα».
Οι σημερινοί 15χρονοι μαθαίνουν στο βιβλίο της Ιστορίας πως οι μεγάλες δυνάμεις της εποχής ήταν αρχικά αρνητικές απέναντι στην Ελληνική Επανάσταση και πως αυτή η αρνητική στάση άλλαξε όταν ανέλαβε υπουργός Εξωτερικών της Αγγλίας ο Λόρδος Κάνιγκ. Αυτή η αλλαγή στην αγγλική εξωτερική πολιτική, λέει το βιβλίο τους, παρέσυρε στη συνέχεια τη Ρωσία, η οποία δεν ήθελε να χάσει την επιρροή της στους επαναστατημένους Έλληνες.
Είναι μια πληροφορία που οι περισσότεροι 15χρονοι του παρελθόντος έχουν μάλλον αποβάλλει από τη μνήμη τους. Σύμφωνα με δημοσκόπηση του ΚΕΦίΜ με θέμα «Πώς βλέπουν οι Έλληνες την Επανάσταση του 1821», το 38,9% των Ελλήνων πιστεύει ότι η Ρωσία είχε τη θετικότερη συμβολή στο ελληνικό ζήτημα, ενώ για τη Γαλλία πιστεύει το ίδιο το 20,7% και για την Αγγλία του Κάνινγκ που έγινε πλατεία μόλις το 19,7%.
Η δημοσκόπηση μαρτυρά ακόμη πως η επέτειος των 200 χρόνων δεν μας έκανε ιστορικά σοφότερους: Το 2022 οι Έλληνες πιστεύουν για τους Ρώσους, τους Γάλλους και τους Άγγλους περίπου ό,τι πίστευαν το 2019. Αν υπήρχε σήμερα στην Ελλάδα, όπως και την επαναστατική περίοδο, ένα ρωσικό κόμμα, θα ήταν το μεγαλύτερο και επομένως και το πιο ισχυρό. Θα ήταν, φαίνεται, παρά το γεγονός πως η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης δεν γέννησε μια φιλελεύθερη δημοκρατία, όπως συνέβη σε άλλες πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, αλλά ένα αυταρχικό καθεστώς.
Το αντιλαμβάνεται κανείς εάν σκεφτεί πως οι απαντήσεις δεν καθοδηγούνται από τη γνώση (η συντριπτική πλειονότητα των ερωτηθέντων ομολογεί εξάλλου πως γνωρίζει μέτρια, ελάχιστα ή καθόλου την ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης) αλλά από το συναίσθημα. Δεν είναι μόνο πως έχει εξασθενήσει η μνήμη των 15χρονων του παρελθόντος. Είναι και πως περισσεύει η συμπάθεια. Είναι, με άλλα λόγια, η καρδιά που φέρνει την ιστορία στα μέτρα του θυμικού. Σιγά μην ενδιαφέρονταν οι Γάλλοι και οι Άγγλοι για την επανάσταση. Ενώ οι Ρώσοι; Τόση Ορθοδοξία και τόσος Υψηλάντης να πάνε χαμένοι;
Τουλάχιστον ο Υψηλάντης πήγε. Οι 15χρονοι του παρελθόντος μπορεί να το έχουν ξεχάσει, αλλά οι σημερινοί 15χρονοι μαθαίνουν πως εκείνος επέλεξε να ξεκινήσει την επανάσταση στις παραδουνάβιες ηγεμονίες επειδή δεν υπήρχε οθωμανικός στρατός χάρη σε μια συμφωνία που είχε κάνει η Ρωσική με την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Κάποια στιγμή όμως οι Ρώσοι άναψαν το πράσινο φως, οι Οθωμανοί εισέβαλαν εκεί όπου επαναστατούσε ο Υψηλάντης και το επαναστατικό σχέδιο ναυάγησε.
Ακόμη όμως και χωρίς αυτήν την αντεπαναστατική συμπαιγνία ανάμεσα στις δυο αυτοκρατορίες, δύσκολα θα βρει κανείς Ρώσους στην πινακοθήκη του φιλελληνισμού. Το μαθαίνει κανείς κάνοντας μια ώρα επανάληψη με έναν 15χρονο στο μάθημα της Ιστορίας. Και τι άλλο μαθαίνει; Πως αρκεί λίγη επανάληψη στην σχολική Ιστορία για να βρεθεί κανείς στη σωστή της πλευρά. Αρκεί μια ώρα για να απαλλαγεί στην ενήλικη ζωή του από τις πλάνες, τις αυταπάτες και τις ψευδαισθήσεις του.
13°
