Η Κατερίνα Σακελλαροπούλου σε μια συγκινητική βραδιά στη Στέγη στην παρουσίαση του τιμητικού τόμου που επιμελήθηκε η Ελληνική Εταιρία Δικαίου του Περιβάλλοντος
Στη διαδρομή της Προέδρου της Δημοκρατίας, Κατερίνας Σακελλαροπούλου, στο δικαστικό σώμα ήταν αφιερωμένη η παρουσίαση στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση του τιμητικού τόμου «Το Βιώσιμο Κράτος» (εκδ. Σάκκουλα), τον οποίο επιμελήθηκε η Ελληνική Εταιρία Δικαίου του Περιβάλλοντος.
Σε μία ιδιαίτερα προωπική ομιλία η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, εμφανώς συγκινημένη, μίλησε εκ βαθέων για την προσωπική της διαδρομή που θα την έφερνε μετά από χρόνια στη θέση της προέδρου του ΣτΕ και αργότερα στο ανώτατο αξίωμα της χώρας.
«Γεννήθηκα στη Σαλονίκη. Πολλούς ποιητές δεν πρόλαβα να δω, τους διάβασα αργότερα. Είδα τη δολοφονία του Λαμπράκη και μετά κατεβήκαμε στην Αθήνα. Αρσάκειο και Νομική Αθήνας, γνωστός συνδυασμός.
Στο Αρσάκειο διδαχθήκαμε σωστά ελληνικά και δεθήκαμε με στέρεες φιλίες που κρατάνε ακόμη. Δεν ήταν εύκολες μέρες, στις εκδρομές απομακρυνόμασταν από τους καθηγητές και ακούγαμε κασέτες με τραγούδια του Θεοδωράκη, που έφερναν συμμαθήτριες με αδέλφια στον Ρήγα Φεραίο.
Βρέθηκα στη Νομική αμέσως μετά τη μεταπολίτευση. Ώρες ατελείωτες σε αμφιθέατρα και στην Ίριδα με Γενικές Συνελεύσεις για τους Τουπαμάρος και τους Φενταγίν. Μου άρεσε το ποινικό, δεν ήθελα, όμως, να είμαι στον ίδιο χώρο με τον πατέρα μου, με κέρδισε το Συνταγματικό και έδωσα εξετάσεις στο Συμβούλιο της Επικρατείας.
Στο Δικαστήριο διαμορφώθηκα κυρίως και εγώ, όπως πολλοί. Στο ΣτΕ, στην ιστορία και τη δημοκρατική του παράδοση, στις προσωπικότητες που γνώρισα ως συναδέλφους και Προέδρους, οφείλω πολλά. Αυτή την παράδοση, μοναδική για τον ελληνικό χώρο, θέλαμε να περάσουμε στους νεώτερους, αυτή την κληρονομιά να αφήσουμε, είτε μέσα στο ίδιο το Δικαστήριο, είτε στη Σχολή Δικαστών. Μακάρι να το πετύχαμε, έστω και λίγο.
Ατελείωτες διασκέψεις, κάποτε αδικαιολόγητα, ανταλλαγή επιχειρημάτων, γόνιμος διάλογος και συγκρούσεις, φόρτιση και εντάσεις κάποιες φορές. Οι διασκέψεις, όπως και η συνεργασία των νεώτερων δικαστών με τους αρχαιότερους, είναι το σχολείο, μάθημα δημοκρατίας, δικαστικής υπευθυνότητας. Το ΣτΕ δίδασκε ανεξαρτησία γνώμης. Πάντα βέβαια διακρίνω τον ανεξάρτητο από τον ανεξέλεγκτο δικαστή.
Στη διαμόρφωση της δικαστικής κρίσης προφανώς παίζει ρόλο η προσωπικότητα του δικαστή, η κουλτούρα του. Οι πολιτικές όμως και θρησκευτικές του απόψεις δεν επιτρέπεται να επηρεάζουν την κρίση του, παραμερίζοντας την έννομη τάξη και την κοινή λογική. Το παράλογο δεν μπορεί να αποτελεί δικαστική κρίση, ούτε οι προσωπικές εμμονές».
Τι θα κρατούσε από τις υποθέσεις που χειρίσθηκε, ως εισηγητής ή Πρόεδρος;
«Τα προσφυγικά της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, μια από τις υποθέσεις που με άγγιξαν πολύ. Στη διάσκεψη, διαβάζοντας τα πρακτικά του Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων, και όσα κατέθεσαν οι κάτοικοι, απόγονοι προσφύγων που ήθελαν να κρατήσουν τα σπίτια τους, δεν μπόρεσα να συγκρατήσω τη συγκίνησή μου και είδα τον Πρόεδρο Κώστα Μενουδάκο βουρκωμένο.
Η γνωστή περιπέτεια της εκτροπής του Αχελώου θα μπορούσε να γεμίσει τόμους, μια δύσκολη ιστορία που ακόμα απασχολεί. Τα διατηρητέα της Διονυσίου Αρεοπαγίτου, όπου αναδείχθηκε η ισότιμη μεταχείριση αρχαιοτήτων και νεώτερων μνημείων και προστατεύθηκε το εξαιρετικό αρχιτεκτονικό μέτωπο της Διονυσίου Αρεοπαγίτου. Η πόλη νομίζω κέρδισε από την απόφαση αυτή και το Μουσείο της Ακρόπολης δεν έπαθε ζημιά, λειτουργεί άψογα.
Είχα την τύχη να ασχοληθώ με πολλές υποθέσεις που αφορούν το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον, το σπουδαιότερο κεφάλαιο της χώρας, η συνέχεια του τόπου. Στην περίοδο της οικονομικής κρίσης, την αποκαλούμενη εποχή των μνημονίων, υποστήριξα απόψεις που εγγυώνται τη συνέχεια του Κράτους και τη συνοχή της κοινωνίας. Δεν είναι τυχαίο ότι τόσο το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσο και το Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, υιοθέτησαν λύσεις που ενέκριναν περικοπές, προκειμένου να διασωθεί η οικονομία χωρών όπως η Ελλάδα και η Πορτογαλία. Με είχε σοκάρει η παραγνώριση των ευθυνών μας απέναντι σε όσους έπονται, η αλληλεγγύη των γενεών είναι βασική αρχή. Είναι πολλές οι υποθέσεις, πολλές οι ιστορίες, δεν θα επεκταθώ όμως άλλο».
Για τη σημερινή της θέση στο ανώτερο πολιτειακό αξίωμα, υπογράμμισε ότι προσπάθησε και θα συνεχίσει να προσπαθεί, ώστε να ανοίξει τον θεσμό στην κοινωνία, να είναι πιο κοντά στους συμπολίτες της και στα προβλήματά τους.
«Πριν από δύο χρόνια ξεκίνησε ένα καινούργιο ταξίδι στη ζωή μου, η Προεδρία της Δημοκρατίας. Προσπάθησα και θα συνεχίσω να προσπαθώ να ανοίξω τον θεσμό στην Κοινωνία, να είμαι πιο κοντά στους συμπολίτες μου και στα προβλήματά τους. Ο ρόλος μου μπορεί να είναι θεσμικά περιορισμένος, όπως όμως διαπίστωσα η παρουσία μου έχει θετικό αντίκτυπο στους συμπατριώτες μας. Γνώρισα τον τόπο μας με μια άλλη ματιά. Από τα ταξίδια μου μέχρι τώρα κρατώ την κυρά Ρήνη στην Κίναρο, τη γιαγιά στην Κάλυμνο, τον Κώστα και τον Μιχάλη στο λιμάνι του Πειραιά, τη Λίλιαν στη Γαύδο, τις στιγμές που περπατώ στη Θεσσαλονίκη και μου φωνάζουν “γεια σου Κατερίνα”, στη Θράκη που μου έλεγαν “είσαι δικό μας κορίτσι εσύ”».
Κατερίνα Σακελλαροπούλου: Το μήνυμα για τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία
Ηχηρό ήταν το μήνυμα που έστειλε για τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. «Ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν περιορίζεται στη γεωστρατηγική ισχύ, ούτε μπορεί να ιδωθεί μονοσήμαντα μέσα από το πρίσμα του ρεαλισμού των διεθνών συγκρούσεων και συσχετισμών. Είναι και μια ευθεία και δραματική σύγκρουση αξιών, ανάμεσα στην ελευθερία και τον απολυταρχισμό, που επιδιώκει να σαρώσει τον κόσμο μας και να αναιρέσει τα μεταπολεμικά μας κεκτημένα. Αυτή διαισθάνομαι ότι είναι η μεγάλη μάχη της εποχής μας», είπε.
Όπως επισήμανε η ΠτΔ, «δεν αρκούν οι εκλογές σε μια χώρα για να θεωρηθεί δημοκρατία. Τη λαϊκή θέληση πλαισιώνουν οι δικαιοκρατικές αξίες, η προστασία των δικαιωμάτων, η διάκριση των εξουσιών, η ανεξάρτητη δικαιοσύνη. Διαφορετικά κυλάει στην εργαλειοποίησή της και τον αυταρχισμό, όπως στα ανελεύθερα καθεστώτα του καιρού μας, που δομούνται στη διχαστική διάκριση εχθρών και φίλων, τόσο στο εσωτερικό τους, όσο και στις εξωτερικές τους σχέσεις».
Στον ενεργό ρόλο που είχε η Κατερίνα Σακελλαροπούλου ως πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρίας Δικαίου του Περιβάλλοντος αναφέρθηκε από την πλευρά της η καθηγήτρια Νομικής του ΕΚΠΑ, Βασιλική Σιούτη, καλωσορίζοντας την «αλλαγή παραδείγματος στο ήθος και τον τρόπο με τον οποίο ασκείται η δημόσια εξουσία» από την Πρόεδρο.
Ο Κώστας Μενουδάκος, πρόεδρος ΑΠΔΠΧ και πρόεδρος ΣτΕ ε.τ., χαιρέτισε στο πρόσωπο της Κατερίνας Σακελλαροπούλου «την συνοδοιπόρο στην αναζήτηση της δίκαιης λύσης, τη φίλη που προσέφερε ευχαρίστηση, προβληματισμό και γνώση και την πεισματάτα νομικό που στάθηκε στην πλευρά της προόδου», ενώ εκθείασε το τιμώμενο πρόσωπο για την προσφορά του στη νομική προστασία του περιβάλλοντος.
Στη «δασκάλα» Κατερίνα Σακελλαροπούλου αναφέρθηκε η νεαρή δικηγόρος Ελένη Μπαρογιάννη, απόφοιτος μεταπτυχιακού προγράμματος για το δίκαιο του περιβάλλοντος. «Δεν έλειψε από κανένα μάθημα παρά το βεβαρυμένο της πρόγραμμα κι εμείς κρεμόμασταν από τα χείλη της», είπε.
Στην στενή σχέση της Κατερίνας Σακελλαροπούλου με τον πολιτισμό, αναφέρθηκε η διευθύντρια Πολιτισμού της Στέγης, Αφροδίτη Παναγιωτάκου. «Αντιλαμβάνεται τη σημασία της τέχνης και των δημιουργών» είπε σε μια φορτισμένη ομιλία. «Οσο την γνωρίζουμε τόσο την αγαπάμε και την θαυμάζουμε» συμπλήρωσε.
Ο συνταγματολόγος Αντώνης Μανιτάκης, τέλος, αναγνώρισε «μια σχέση ειλικρίνειας ανάμεσα στον θεσμό και τον φορέα». Σημείωσε πως η Κατερίνα Σακελλαροπούλου «γίνεται υπόδειγμα πολιτικού πολιτισμού» και πως δεν υποδύεται την Πρόεδρο, η Πρόεδρος είναι ο εαυτός της» για να καταλήξει: «Ζήτω η Πρόεδρος, ζήτω η Δημοκρατία μας!».
11°
