Κορσική: οι αυτονομιστές και το μίσος

Λίγες εβδομάδες πριν από τις προεδρικές εκλογές στη Γαλλία, η κυβέρνηση Μακρόν ανακοίνωσε ότι η αυτονομία της Κορσικής είναι «κάτι που μπορεί και πρέπει να συζητηθεί». Δηλαδή, δηλώνει έτοιμη να υποχωρήσει μπροστά στον εθνικισμό και το μίσος που εκδηλώνεται αυτές τις μέρες με εμπρησμούς και καταστροφές.

Από τη στιγμή που ο αυτονομιστής (και τρομοκράτης) Yvan Colonna έπεσε θύμα τζιχαντιστή τρομοκράτη στο κελί του, η Κορσική και ιδιαίτερα η Μπαστιά, η δεύτερη σε πληθυσμό πόλη του νησιού, πήρε φωτιά. Αναρωτιέμαι αν ο Εμανουέλ Μακρόν σκέφτεται πράγματι να υπακούσει στο πνεύμα των βανδάλων και των κουκουλοφόρων που γράφουν στους τοίχους συνθήματα όπως «Οι Γάλλοι είναι κατώτερη φυλή» ή αν επιχειρεί έναν διπλωματικό ελιγμό. Όπως όλα τα αυτονομιστικά κινήματα στην Ευρώπη, το κορσικανό είναι ακροδεξιό· είναι ένδειξη επίμονης νησιωτικής οπισθοδρομικότητας.

Στις γαλλικές περιφερειακές εκλογές του 2010 οι Κορσικανοί αυτονομιστές, κυρίως το κόμμα Corsica Libera, είχαν πάρει το 9,85% των ψήφων, αλλά τότε δεν ήταν όλοι οι ψηφοφόροι υπέρ της «ανεξαρτησίας». Το 2012, οι δημοσκοπήσεις έδειχναν ένα ποσοστό 10-15% υπέρ της ανεξαρτησίας, ενώ το 51% ήταν υπέρ της «αυτονομίας» ―μερικοί ήθελαν περισσότερη, άλλοι ήθελαν λιγότερη. Στον γενικό γαλλικό πληθυσμό, το 30% των ερωτηθέντων εξέφραζε θετική άποψη για την ανεξαρτησία της Κορσικής ―και πάλι όχι χωρίς κάποια σύγχυση για τι θα σήμαινε πρακτικά. Το 2003, επί Νικολά Σαρκοζί, η κυβερνητική πρόταση για αυξημένη αυτονομία στην Κορσική απορρίφθηκε σε τοπικό δημοψήφισμα, πλην όμως με οριακή πλειοψηφία πράγμα που άφησε το ερώτημα ανοιχτό. Το 2015, ο συνασπισμός Pè a Corsica υπέρ της αυτονομίας κέρδισε για πρώτη φορά στις γαλλικές περιφερειακές εκλογές, λαμβάνοντας 35,34% των ψήφων και 24 από τις 51 έδρες στη Συνέλευση της Κορσικής. Στις εκλογές του 2017, το Pè a Corsica έφτασε στο 56,46% των ψήφων και στις 41 έδρες. Με λίγα λόγια, μέσα σε μια δεκαετία οι εθνικιστές κέρδισαν έδαφος.

Οι διαδηλώσεις για την απόπειρα δολοφονίας του Yvan Colonna, ο οποίος εκτίει ποινή σε ισόβια για τη δολοφονία του νομάρχη Claude Erignac το 1998, συνοδεύονται από συνθήματα μίσους εναντίον των Γάλλων και του γαλλικού κράτους. Πίσω από αυτές τις εκδηλώσεις βρίσκεται ο περιβόητος επικεφαλής του κινήματος Gilles Simeoni ο οποίος ενθαρρύνει τον όχλο να συνεχίσει τις βίαιες πράξεις «ώσπου να υποχωρήσει το κράτος». Ωστόσο, η απόπειρα δολοφονίας του Colonna οφείλεται στην έλλειψη ασφάλειας των γαλλικών φυλακών και την χρονίως λανθασμένη εκτίμηση της βιαιότητας των τζιχαντιστών· δεν έχει καμία σχέση με την κορσικανή υπόθεση, ούτε μπορεί να αναδείξει σε ήρωα τον Colonna. Οι φόνοι δεν ισοφαρίζονται. Επιπλέον, ο Kαμερουνέζος Franck Elong Abé προσπάθησε να στραγγαλίσει τον Colonna επειδή δεν σεβόταν τον Αλλάχ, όχι επειδή επιδιώκει την ανεξαρτησία του νησιού. Ούτε ο Colonna, ούτε ο Abé είναι πολιτικοί κρατούμενοι· δεν καταδικάστηκαν για τις ιδέες τους, καταδικάστηκαν για ανθρωποκτονίες. Οι Κορσικανοί αυτονομιστές εκμεταλλεύονται το έγκλημα του Abé για να προωθήσουν την ατζέντα τους.

Μερικοί από αυτούς ζητούν να γίνει η Κορσική ανεξάρτητο κράτος, με δικό του νόμισμα, εξαγωγές αγροτικών προϊόντων και βαριά βιομηχανία τουρισμού. Άλλοι προτιμούν να γίνει σαν τη Νέα Καληδονία, πρώην γαλλική αποικία που χρησιμοποιεί ως νόμισμα το «φράγκο του Ειρηνικού» και ζει σαν μπανανία, με νομικό καθεστώς «αυτονομίας». Αν δεν είχε αυτό το καθεστώς, η Νέα Καληδονία θα βρισκόταν σήμερα σε καλύτερη θέση ―αλλά οι εθνικιστές που ζουν ακόμα στην εποχή της αποικιοκρατίας δεν πείθονται.

Το 2022 έχουμε πικρή πείρα από τα αυτονομιστικά κινήματα στη Βρετανία, στην Ισπανία, στο Βέλγιο και στην Ιταλία: σήμερα, εκτός του ότι οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν καμιά όρεξη να μπουν σε περιπέτειες ―η ζωή μας είναι έτσι κι αλλιώς αρκετά περιπετειώδης― έχει γίνει σαφές ότι ο αυτονομισμός κινητοποιείται από αρχέγονα τοπικιστικά ένστικτα κι από άτομα που επιδιώκουν την αρχηγία.

Το γαλλικό κράτος δείχνει μαλθακότητα· επιπλέον, είναι επιρρεπές σε αυτογκόλ. Περιέργως, αν και το 2003 η διεκδίκηση της αυτονομίας απορρίφθηκε από τους ίδιους τους Κορσικανούς, το γαλλικό κράτος άρχισε να κάνει παραχωρήσεις στους εθνικιστές ―οι οποίοι στο μεταξύ επιδόθηκαν σε όργιο προπαγάνδας. Σήμερα, φαίνεται ότι πάνω από 57,7% των Κορσικανών έχουν πια προσχωρήσει στο κίνημα: Αυτονομία ή Θάνατος! Σκατά στα μούτρα των Γάλλων! Κι όμως, οι Κορσικανοί είναι «Γάλλοι» ―ο Ναπολέων Βοναπάρτης, ο Charles Pasqua, ο Maxime Chevalier, η Laetitia Casta δεν είναι λιγότερο Γάλλοι από ανθρώπους που έχουν γεννηθεί στην Προβηγκία ή στην Οξιτανία. Μόνο ο Αστερίξ ξεχωρίζει τους Κορσικανούς από τους υπόλοιπους Γάλλους: ξεχωρίζει επισης τους Βρετόνους· μήπως να αποσχιστεί και η Βρετάνη; Μήπως να αναζητήσει η Αλσατία το γερμανικό της παρελθόν; Θα βαλθούμε να εξαρθρώνουμε κράτη επειδή μάς κατέβηκε η ιδέα της ξεχωριστής ταυτότητας;

Η ενότητα του νόμου που ψηφίστηκε στις 4 Αυγούστου 1789 καταργεί τα προνόμια και θεσπίζει την ισότητα στο πλαίσιο της αδιαίρετης Δημοκρατίας. Γιρονδίνοι, Ιακωβίνοι, μοναρχικοί, βοναπαρτιστές συμφώνησαν όλοι: η Γαλλία έγινε ένα και μοναδικό συμπεριληπτικό κράτος. Και παρότι, κατά καιρούς, υπήρξαν κινήματα υπέρ της ομοσπονδοποίησης, η τάση που επικράτησε ήταν «μακρο-εθνική»· η συσπείρωση κρατών όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση, όχι ο κατατεμαχισμός τους σε μικροέθνη. Το πρόβλημα είναι ότι ενώ, πολλοί Ευρωπαίοι κατανοούν τα πλεονεκτήματα του φεντεραλισμού σε επίπεδο κρατών, η άκρα δεξιά και η άκρα αριστερά ενθαρρύνουν λαϊκιστικά κινήματα εναντίον του «κεντρικού κράτους» τα οποία δήθεν εκπροσωπούν τον μοχθούντα λαό της επαρχίας αντιπαραθέτοντάς τον στους οκνηρούς και παρακμιακούς πρωτευουσιάνους. Παραλλήλως, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η Ευρωπαϊκή Ελεύθερη Συμμαχία (που συνεργάζεται με τους Πράσινους) ενθαρρύνει 46 τοπικιστικούς σχηματισμούς ζητώντας την ομοσπονδοποίηση της Ευρώπης με μετακίνηση συνόρων σύμφωνα με εθνογλωσσικά κριτήρια. Σε δουλειά να βρισκόμαστε.