Ακόμη και ο πιο ακαδημαϊκός ουμανισμός θα δυσκολευόταν να περιγράψει τη δημοκρατική ευαισθησία του Πούτιν. Η ανακήρυξή του, όμως, πριν από τέσσερα χρόνια σε επίτιμο διδάκτορα του πανεπιστημίου Πελοποννήσου δεν απαντούσε σε ακαδημαϊκά κριτήρια
Οι σχέσεις Ελλάδας - Ρωσίας, η ανάδειξη του Βλαντιμίρ Πούτιν σε διδάκτορα του πανεπιστημίου Πελοποννήσου και η «προσφορά του στη δημοκρατία».
Άντε, με λίγη ή περισσότερη καλή θέληση, να δεχθείς πως κάποιος βλέπει ολοζώντανη μπροστά του την «προσφορά του στις ελληνορωσικές σχέσεις». Αλλά πώς μπορεί να βλέπει και την «προσφορά στη δημοκρατία» του Βλαντίμιρ Πούτιν και να του επιδαψιλεύει τιμές γι’ αυτό; Πώς αυτός ο κάποιος είναι πανεπιστημιακός; Και πώς γίνεται να διδάσκει στο τμήμα Ανθρωπιστικών Επιστημών του πανεπιστημίου του;
Ακόμη και ο πιο ακαδημαϊκός ουμανισμός θα δυσκολευόταν να περιγράψει τη δημοκρατική ευαισθησία του Πούτιν – ακόμη περισσότερο να αναγνωρίσει οποιουδήποτε είδους συμβολή στη δημοκρατία. Η ανακήρυξή του, πριν από τέσσερα χρόνια σε επίτιμο διδάκτορα του πανεπιστημίου Πελοποννήσου, δεν απαντούσε όμως σε ακαδημαϊκά κριτήρια. Περισσότερο από έναν δημοκράτη ηγέτη η ανακήρυξη αποτύπωνε μια ειδική σχέση. Και εξηγεί γιατί σήμερα, πότε η ρωσική πρεσβεία και πότε το ρωσικό υπουργικό Εξωτερικών, επαναφέρουν την ειδική αυτή σχέση στον δρόμο της ελληνορωσικής ορθότητας με έναν τρόπο μπρούτο και επιθετικό που σχεδόν μυρίζει οινόπνευμα.
Όμως, όχι, δεν είναι η βότκα που μιλάει. Η ρωσική πρεσβεία δεν θυμώνει ανάμεσα στις αναθυμιάσεις της αιθυλικής αλκοόλης. Θυμώνει επειδή στα Βαλκάνια η Μόσχα είχε συμμάχους. Ακόμη περισσότερο, στη νότια απόφυση της Βαλκανικής, στη συμμαχία αυτή συγκεντρώνονταν οι θεωρητικά πλέον αποκλίνουσες τάσεις του έθνους: Οι εθνικιστές που περίμεναν να εκπληρωθεί η προφητεία και το «ξανθό γένος» να ελευθερώσει την Κωνσταντινούπολη, αλλά και οι λάτρεις του σοβιετικού καθεστώτος που θα υποκλίνονται πάντα στη γενέθλια γη του. Οι ορθόδοξοι της Εκκλησίας, αλλά και οι ορθόδοξοι του Κομουνιστικού Κόμματος.
Να πού βασίζεται αυτή η ειδική σχέση: Σε μια νοσταλγία που όμως δεν είναι τίποτε περισσότερο από μια φαντασίωση. Αυτό που συνδέει την Ελλάδα με τη Ρωσία είναι μια ουτοπία, την οποία οι Ρώσοι δεν χρειαζόταν να κάνουν σχεδόν τίποτε για να τη συντηρήσουν. Την έθρεφαν μια χαρά μόνοι τους οι Έλληνες με τόνους ιστορικών και ιδεολογικών μύθων.
Το πού οδήγησε αυτή η υπερκατανάλωση φαντασιώσεων δεν είναι δύσκολο να το δει κανείς. Στην πιο γκροτέσκα της εκδοχή έκανε ένα πανεπιστήμιο να αναγορεύσει έναν δικτάτορα σε επίτιμο διδάκτορα για την προσφορά του στη δημοκρατία. Αλλά στην πιο επικίνδυνη έκανε μια κυβέρνηση να χτυπήσει την πόρτα του Κρεμλίνου για να ζητήσει δανεικά – ποιος νοιάζεται για το ευρώ, όταν υπάρχει το ρούβλι;
Σπάνια θα εντόπιζε κανείς στην Ιστορία ένα ανάλογο επεισόδιο οικειοθελούς εξάρτησης και τόσο υψηλού ρίσκου. Εύκολα φαντάζεται γιατί ο Πούτιν αρνήθηκε την προσφορά: Ηθελε μια ειδική σχέση με μια χώρα της ευρωζώνης, όχι μια χώρα που θα του έσκαγε εξαθλιωμένη στα χέρια.
Όπως όμως συνέβη κι άλλες φορές στο παρελθόν, έτσι και σε εκείνο το επεισόδιο η ειδική σχέση έδειξε ποια ήταν τα όριά της. Για ακόμη μία φορά, και παρά τις φαντασιώσεις, η σωτηρία δεν ήρθε από το «ξανθό γένος». Η σχέση, στην πραγματικότητα, όχι μόνο δεν ήταν ειδική αλλά και σχεδόν ανύπαρκτη. Ή μάλλον ήταν υπαρκτή όσο υπαρκτή είναι η σχέση του Βλαντίμιρ Πούτιν με τη δημοκρατία.
29°
