Ένας πόλεμος για όλη την Ευρώπη

Η κινητοποίηση της Δύσης –της Βρετανίας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ– στο πλευρό της Ουκρανίας είναι πλέον σημαντική, και αυξάνει, επιτέλους, αισθητά για τη Ρωσία το κόστος των πράξεων της.

Πλήρης χρηματοπιστωτική, αεροπορική, διπλωματική, αθλητική και πολιτιστική απομόνωση. Διακοπή της διαδικασίας έγκρισης του αγωγού Nordstream 2. Σκληρές προσωπικές κυρώσεις εναντίον των ηγετών και των ολιγαρχών της. Στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία που κλιμακώνεται ραγδαία (ξεκινήσαμε με μερικά κράνη και τώρα η Ευρώπη στέλνει ολόκληρα μαχητικά αεροσκάφη). Την Κυριακή είδαμε επαληθευμένο βίντεο με (τουρκικά) drones να πλήττουν ρωσικές φάλαγγες (οι γεωπολιτικές επιπτώσεις της στάσης της Τουρκίας δημιουργούν την ανάγκη και δικού μας αναπροσανατολισμού). Η Βρετανίδα υπουργός Εξωτερικών, Λιζ Τρας, ούτε λίγο ούτε πολύ προέτρεψε «όποιον Βρετανό θέλει να πάει να πολεμήσει στην Ουκρανία» να το κάνει. Ενδεχομένως δυτικοί μαχητές, χωρίς φυσικά τις στολές ή την επίσημη έγκριση των χωρών τους, να είναι ήδη εκεί.

Δεν είμαστε ουδέτεροι σε αυτόν τον πόλεμο. Συμμετέχουμε σε αυτόν de facto. Η Ουκρανία πολεμάει εκ μέρους όλων μας. Είναι στην πρώτη γραμμή ενός πολέμου για την Ευρώπη τον οποίο ξεκίνησε ο Βλαντιμίρ Πούτιν. Δεν επιλέξαμε εμείς τον Νέο Ψυχρό Πόλεμο – για την ακρίβεια μας πήρε πάνω από 15 χρόνια να συνειδητοποιήσουμε ότι τον ζούμε, είτε το θέλουμε, είτε όχι.

Η πρωτοφανής προσήλωση των δυτικών ΜΜΕ σε συνδυασμό με την πίεση και ενεργό συμμετοχή της διεθνούς κοινής γνώμης και την υποδειγματική διαχείριση της κρίσης σε επίπεδο επικοινωνίας από την κυβέρνηση Ζελένσκι στην Ουκρανία ανάγκασαν τις κυβερνήσεις και τους ηγέτες της ΕΕ, του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ να αναλάβουν το πολιτικό και οικονομικό κόστος των μέτρων αυτών. Το κόστος θα είναι μεγάλο και επίπονο για όλους μας – σε ενέργεια, χρηματαγορές, τρόφιμα, τουρισμό. Ωστόσο, το κόστος της μη αντίδρασης θα ήταν ασύλληπτα πιο μεγάλο και δομικό: θα χάναμε την ελευθερία μας. Η ιστορία δεν τελείωσε ποτέ∙ απλώς εμείς καλομάθαμε και κλείσαμε τα μάτια μας.

Καλύτερο θα ήταν όλα αυτά να είχαν γίνει εδώ και αρκετά χρόνια. Ποτέ όμως δεν είναι αργά. Μπορούν και πρέπει να γίνουν ακόμη περισσότερα:

• Κατάσχεση και δήμευση περιουσιών των Ρώσων ολιγαρχών στο Λονδίνο και αλλού, όταν αυτές οφείλονται σε παράνομο πλουτισμό ή σχετίζονται με οργανωμένο έγκλημα και φορολογικούς παραδείσους. Ήδη ετοιμάζεται σχετικό νομοσχέδιο από την βρετανική κυβέρνηση
• Απογαλακτισμός των πολιτικών κομμάτων και ΜΜΕ της Δύσης από το ρωσικό χρήμα με σχετικά νομοσχέδια και οδηγίες της ΕΕ
• Διακοπή παροχής βίζας σε Ρώσους πολίτες μέχρι να αποσύρει η Ρωσία τα στρατεύματά της
• Αντίμετρα στον κυβερνοπόλεμο που έχουν εξαπολύσει οι ρωσικές αρχές
• Στροφή στην πλήρη ενεργειακή απεξάρτηση από τη Ρωσία
• Σχέδιο υποδοχής και υποστήριξης προσφύγων από την Ουκρανία
• Συνεκτική στρατηγική στα Δυτικά Βαλκάνια ώστε να περιοριστεί το ενδεχόμενο αποσταθεροποίησης και εκεί
• Συνεχής επιβεβαίωση του Άρθρου 5 του ΝΑΤΟ για τη συλλογική ασφάλεια και την (πυρηνική) αποτροπή όλων των κρατών-μελών του
• Στρατηγικές επενδύσεις σε όλες τις χώρες της ΕΕ και του ΝΑΤΟ για την θωράκιση από υβριδικές απειλές, που να περιλαμβάνουν τις κρίσιμες υποδομές αλλά και τον ρόλο ΜΜΕ και πολιτών
• Το βασικότερο: αλλαγή νοοτροπίας σε επίπεδο ηγεσιών και πολιτών

Η εισβολή στην Ουκρανία φαίνεται να λειτούργησε σαν εμβόλιο για την ευρωπαϊκή ασφάλεια. Η αντίσταση των Ουκρανών ωφελεί περισσότερο εμάς, απ’ ό,τι η δική μας βοήθεια τους Ουκρανούς. Μας αφυπνίζει. Μας υπενθυμίζει τι σημαίνει ελευθερία, δημοκρατία και ασφάλεια και ότι αυτά δεν είναι δεδομένα. Μας δίνει αντισώματα στον Πούτιν. Το ΝΑΤΟ ξαναβρήκε λόγο ύπαρξης στα μάτια των πολιτών. Στα βρετανικά ΜΜΕ βλέπουμε τους Ουκρανούς πρόσφυγες να τρέχουν να μπουν υπό την προστασία της ομπρέλας αποτροπής και συλλογικής άμυνας του Άρθρου 5.

Αυτήν την αποτροπή και συλλογική άμυνα την χρειαζόμαστε τώρα όσο ποτέ μετά το 1989. Κι αυτό γιατί υπάρχουν δύο ενδεχόμενα: είτε ο Βλαντιμίρ Πούτιν να παραμείνει για αρκετά ακόμα χρόνια στη θέση του, είτε να φύγει. Κανένα από τα δύο σενάρια δεν είναι καθησυχαστικό. Δυστυχώς, λόγω της πολιτικής κατάστασης στη Ρωσία, το να φύγει ο Πούτιν απαιτεί είτε κάποιου είδους πραξικόπημα, είτε κάποιου είδους επανάσταση, με το δεύτερο να είναι σχεδόν απίθανο σε αυτή τη φάση. Κανείς δεν μας εγγυάται ότι η επόμενη ηγεσία, όταν έρθει, γιατί κάποια στιγμή νομοτελειακά θα έρθει, θα είναι πιο προβλέψιμη, δημοκρατική, φιλελεύθερη ή φιλική προς τη Δύση.

Την Κυριακή το βράδυ ο Κρίστο Γκρόζεβ του Bellingcat (ομάδα ερευνητικής δημοσιογραφίας) μοιράστηκε στο Twitter κείμενο το οποίο αρχικά δημοσίευσαν και μετά από λίγο κατέβασαν τα ελεγχόμενα από το Κρεμλίνο ρωσικά ΜΜΕ. Σε αυτό το κείμενο –το οποίο ήταν γραμμένο με βάση το σενάριο της κατάκτησης του Κιέβου– παρουσιάζεται το σχέδιο του Πούτιν που ήταν η προσάρτηση ολόκληρης της Ουκρανίας και η ένωση, μαζί με τη Λευκορωσία, για τη δημιουργία της Μεγάλης Ρωσίας.