Σχόλιο για τα σενάρια αλλαγής του εκλογικού συστήματος και το δίλημμα των εκλογών.
Το παλιό ελληνικό σινεμά προσπάθησε να ξορκίσει τον φόβο των γηρατειών με το γνωστό ηθογραφικό του τρόπο. Αλλά με τα χρόνια που περνάνε, ισχύει ό,τι και με το μπόνους των εδρών που κερδίζει κανείς στις εκλογές: το τι 30, τι 40, τι 50 έχει σημασία. Τι μπορεί να κάνει κανείς γι’ αυτό; Αν είναι ο Λάμπρος Κωνσταντάρας, να αλείφεται με κρέμες για να απαλύνει τα σημάδια του χρόνου. Και εάν είναι ο Κυριάκος Μητσοτάκης, να αλλάξει τον εκλογικό νόμο.
Το σενάριο ακούστηκε τόσο που απέκτησε ισχύ αυτοεκπληρούμενης προφητείας. Το εκλομαγείρεμα είναι έτοιμο και όπου να ‘ναι σερβίρεται. Ακόμη και η διάψευση από το Μαξίμου έγινε δεκτή σαν ένα από εκείνα τα πράγματα στην πολιτική που δεν λέγονται αλλά γίνονται. Αλλά τι θα ήταν ένας νέος εκλογικός νόμος πέρα από την ξαναζεσταμένη σούπα μιας πολιτικής τάξης που αλλάζει τα εκλογικά συστήματα σαν τα πουκάμισα; Τι θα σήμαινε για την αξιοπιστία της ίδιας και την αξιοπιστία των κανόνων του παιχνιδιού;
Ο πειρασμός ασφαλώς δεν είναι μικρός – ειδικά όταν έχεις επενδύσει στο αφήγημα της πολιτικής σταθερότητας που μπορεί να εξασφαλίσει μόνο μια μονοκομματική κυβέρνηση. Από αυτήν την άποψη, ακόμη και εάν δεν ξέρει κανένας πότε ακριβώς θα γίνουν οι εκλογές, ξέρουν όλοι ποιο είναι το δίλημμα που θα θέσει ο Μητσοτάκης: Ψηφίζοντας εμένα, ψηφίζετε πρωθυπουργό. Ψηφίζοντας τους άλλους, τι ψηφίζετε; Συνομιλητές του Βαρουφάκη;
Το δίλημμα θα αποκτήσει μια ζώσα διάσταση όταν ανακοινωθούν τα αποτελέσματα των εκλογών που θα διεξαχθούν με απλή αναλογική. Εκεί θα φανεί πως η κουλτούρα των συνεργασιών στην Ελλάδα είναι σχεδόν άγνωστη ακόμη και σε εκείνους που ομνύουν στην χιλιοτραγουδισμένη «απλή και άδολη αναλογική». Τι θα έμενε λοιπόν; Ένα δεύτερος γύρος με ένα εκλογικό σύστημα που θα εξασφαλίσει αυτοδυναμία στο πρώτο κόμμα στην περιοχή του 35%. Στην κατεύθυνση αυτή θα πίεζαν εξάλλου οι διαρροές που εξηγούν τη δημοσκοπική άνοδο του ΚΙΝΑΛ, η φθορά της κυβέρνησης, αλλά και «στραβές στη βάρδια», όπως ο αποκλεισμός της Αττικής Οδού και η «εποποιία» του Σπύρου Λιβανού.
Όπως όμως και συμβαίνει και με τις αντιγηραντικές κρέμες, έτσι και με τον εκλογικό νόμο δεν είναι βέβαιο πως θα αποφέρει τα οφέλη που υπόσχεται. Ένα πιο ενισχυμένο σύστημα είναι πιθανό να οδηγούσε σε μια πιο χαλαρή ψήφο – αφού βγαίνει με λιγότερες ψήφους, ας ψηφίσουμε κάτι άλλο. Έπειτα, ποιος αλλάζει τον εκλογικό νόμο για να τον φέρει εντελώς στα μέτρα του; Κάποιος που φοβάται πως θα χάσει, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ στις τελευταίες εκλογές που έως τότε κατάπινε τα εκλογικά μπόνους αμάσητα.
Η ΝΔ άλλαξε τον εκλογικό νόμο στην αρχή της κυβερνητικής της θητείας για να ενισχύσει το αφήγημα πως, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ προκαλεί τις κρίσεις, εκείνη τις λύνει. Μια νέα αλλαγή δεν θα έδειχνε μόνο περισσότερη ανασφάλεια από αυτή που ενδεχομένως έχει αρχίζει να καταβάλλει την κυβέρνηση αλλά και λιγότερη υπευθυνότητα από αυτήν που ισχυρίζεται ότι διαθέτει.
Ναι, ο χρόνος περνάει και φθείρει ανθρώπους και κυβερνήσεις. Τουλάχιστον όμως μπορεί να δείχνει κανείς όχι μόνο πιο ώριμος αλλά και να γίνεται πιο σοφός.
12°
