Οπαδική βία: Μακριά τα παιδιά μας από τα γήπεδα

Μόλις γίνει κάτι χοντρό στον χώρο της οπαδικής βίας, εκτός από την κυβέρνηση που θα πάρει κάποια μέτρα στο «μιλητό» και τα κανάλια που θα σηκώσουν για λίγο το θέμα, υπάρχουν και αυτοί που φωνάζουν «κάν' το όπως η Θάτσερ». Αγνοούν όμως ότι η Θάτσερ απλώς υλοποίησε αυτό που ζητούσε η αγορά, ο επάρατος για πολλούς φιλελευθερισμός. Στην Αγγλία, και ειδικά την εποχή εκείνη, το ποδόσφαιρο ήταν αλλά και είναι εξαγώγιμο προϊόν υψηλής προστιθέμενης αξίας. Με τεράστιους τζίρους στα βρετανικά νησιά και σε ολόκληρο τον κόσμο. Οι ίδιοι οι πρόεδροι των ομάδων έδωσαν το πράσινο φως και την ανάλογη υποστήριξη στη σιδηρά κυρία να τους απαλλάξει από αυτούς που δυσφημούσαν και υπονόμευαν το προϊόν τους.

Το ελληνικό ποδόσφαιρο σήμερα είναι κάτι που παίζεται με τους κανόνες του ποδοσφαίρου αλλά δεν έχει και μεγάλη σχέση με ό,τι παίζεται στην Ευρώπη. Εδώ παίζουμε ποδόσφαιρο παλιάς κακής αλάνας. Γιατί στην καλή αλάνα εγώ τουλάχιστον πρόλαβα και μεγάλη μπάλα. Ως εκ τούτου, λίγοι πηγαίνουν πια στο γήπεδο και ακόμα λιγότεροι παρακολουθούν. Περισσότερο ενδιαφέρον έχει η αμφισβητούμενη φάση για να την πέσουν στους διαιτητές, ή η παράσταση που δίνουν οι χούλιγκανς καθώς βρίζουν, με ό,τι πιο φρικτό βρουν, τους αντιπάλους κ.λπ. Ακόμα και το γεγονός ότι στη μεγάλη κατηγορία παίζουν ελάχιστοι γηγενείς παίκτες έχει τη σημασία του. Είναι πια αδύνατον να ταυτιστείς με κάποιον ποδοσφαιριστή που έχει ξεκινήσει από τη γειτονιά σου, που τον συναντάς ακόμα και του μιλάς, που έχεις κάποιες σχέσεις. Σε απρόσωπο περιβάλλον η βία ευδοκιμεί πιο εύκολα.

Η οπαδική βία υπήρχε πάντα, απλώς άλλαζε πίστες και μορφές. Και δεν είναι ίδιον κοινωνικά υποβαθμισμένων μειονοτήτων, δεν είναι απότοκο κοινωνικού αποκλεισμού. Ευδοκιμεί σε όλα τα κοινωνικά στρώματα και τις ηλικίες, με όλες τις μορφές. Από τη δεκαετία του 1960 υπήρχαν στέκια στις εξέδρες των γηπέδων που μαζεύονταν ευυπόληπτοι, κατά τα άλλα, κύριοι για να βρίσουν τον αντίπαλο ή τον διαιτητή, να πετάξουν κανένα σάμαλι ή κορνέ στον αντίπαλο που πήγαινε να εκτελέσει το κόρνερ ή και να πλακωθούν με κάποιους αντίστοιχους της αντίπαλης ομάδας. Απλά δεν υπήρχαν τα καπνογόνα και δεν έβγαιναν μαχαίρια. Το υπόστρωμα όμως υπήρχε. Και το έλεγαν εκτόνωση. «Στο σπίτι και στη δουλειά μας δεν μπορούμε να βρίσουμε. Πάμε στο γήπεδο, βλέπουμε μπάλα και εκτονωνόμαστε». Έλεγαν.

Σταδιακά η οπαδική βία έγινε εργαλείο παραγόντων της οικονομικής και κοινωνικής ζωής. Οι εν λόγω απέκτησαν, εκτός από χρήμα που ήδη είχαν, και πολιτική ισχύ μέσω του ποδοσφαίρου για να κάνουν καλύτερα τις δουλειές τους και να αυγαταίνουν τα κέρδη τους. Έφτιαξαν και χρηματοδότησαν δήθεν συνδέσμους φιλάθλων οι οποίοι εκτός από ιαχές και ύβρεις έκαναν και άλλες δουλειές και εξυπηρετήσεις, έγιναν ένας ιδιότυπος στρατός. Ο οποίος, όπως κάθε στρατός ατάκτων, κάποιες στιγμές αυτονομείται, δέρνει ή και σκοτώνει για προσωπική του απόλαυση. Για τη δική του αξίωση ισχύος στον μικρόκοσμο της παρανομίας και της βίας, σε επίπεδο πόλης ή συνοικίας. Αποτέλεσμα; Έδιωξαν τον κόσμο από τα γήπεδα, έπαψαν να βάζουν σοβαρά λεφτά στη μπάλα, επένδυσαν αλλού, π.χ. στα ΜΜΕ, και άφησαν το μικρομάγαζο ΠΑΕ στο έλεος των «χούλι» και του ξεκαθαρίσματος λογαριασμών.

Η κοινωνία δεν ενοχλείται ιδιαίτερα από την οπαδική βία αφού δεν πηγαίνει στο γήπεδο, ούτε περνάει απ' έξω. Εδώ δεν ενοχλείται από την πανεπιστημιακή βία, με τους χούλιγκανς θα ασχοληθεί; Ως εκ τούτου και η πολιτεία κάνει ό,τι δεν καταλαβαίνει. Δεν ενοχλεί για να μην ενοχληθεί. Διότι ένα σοβαρό «χέρι» στους συνδέσμους που κυοφορούν κάθε σαματά θα εξοργίσει τους παράγοντες και αυτοί με τη σειρά τους θα το μεταφέρουν στους οπαδούς και από εκεί στους φιλάθλους, πολλοί από τους οποίους, ακόμα κι αν απεχθάνονται τη βία, θεωρούν συνήθως ότι φταίνε μόνο οι αντίπαλοι. Γιατί το ποδόσφαιρο είναι τα παιδικά χρόνια των αντρών και σαν παιδιά έχουν πάντα δίκιο. «Κυρία, αυτός άρχισε πρώτος, αυτός με χτύπησε».

Το πρόσφατο τραγικό γεγονός της εν ψυχρώ δολοφονίας του Άλκη Καμπανού ήταν η κορύφωση μιας σειράς δολοφονικών επιθέσεων χουλιγκάνων στην ωραία και αγαπημένη μας Θεσσαλονίκη. Το τελευταίο δίμηνο υπήρξαν 15 παρόμοιες επιθέσεις χωρίς σοβαρές συνέπειες για τους δράστες. Τακτική δικάσιμος που θα γίνει μετά από πολλά χρόνια και θα πέσουν στα μαλακά. Ο δολοφόνοι του βούλγαρου οπαδού του Άρη, Τόσκο Μποζατζίσκι, το 2020 αφέθηκαν ήδη ελεύθεροι. Το ξύλο και το μαχαίρι πέφτει σαν το χαλάζι, όχι μόνο νύχτα, στα κακοφωτισμένα στενά, αλλά και απόγευμα στην παραλία. Με τον καφέ. Οι τοπικοί ταγοί τσιμουδιά. Σεσημασμένοι παραβατικοί συνεχίζουν να μπαινοβγαίνουν στα γήπεδα και στους συνδέσμους και να παίζουν τις τύχες παιδιών στα χέρια τους. Αρένα τους είναι όχι μόνο τα γήπεδα ποδοσφαίρου αλλά μέχρι και οι αγώνες βόλεϊ γυναικών. Και, φυσικά, όχι μόνο εκεί αλλά και στην Αθήνα και την επαρχία και παντού, όπου υπάρχει κρίσιμη μάζα και φυσικά χρηματοδότηση. Αρκεί να υπάρξει αφορμή. Η «αγορά» είναι πανταχού παρούσα.

Το χαρακτηριστικό στην πρόσφατη περίπτωση είναι η άνεση και η διαφάνεια με την οποία κινήθηκαν οι 12 χουλιγκάνοι (κάποιοι σεσημασμένοι), πράγμα που δείχνει ότι η ατιμωρησία και οι ισχυρές πλάτες έχουν διαμορφώσει έναν σχεδόν νόμιμο στρατό. Που προκαλεί την εξουσία ανοικτά. Και γι' αυτό εξάλλου συνελήφθησαν όλοι σχεδόν αμέσως. Πήγαν, βρήκαν τρία τυχαία παιδιά στη γειτονιά τους και βάλθηκαν να τα σκοτώσουν με τον πιο φρικτό τρόπο, όχι απλώς να τα χτυπήσουν. Κάποιοι ήθελαν ένα νεκρό στην πόλη, ένας θεός ξέρει γιατί. Το κατάφεραν μόνο με τον Άλκη και έφυγαν περιχαρείς αφού είχαν πετύχει το 1 στα 3. Είναι οι αυριανοί ήρωες τους συναφιού τους. Ο Άλκης θα ξεχαστεί σύντομα, κάποιοι από τους δολοφόνους του θα «προκόψουν». Διότι είναι «εργαλεία». Όπως εξάλλου και τόσοι άλλοι αντίστοιχοι.

Η πολιτεία, οι θεσμοί, η κυβέρνηση βρέθηκαν πάλι offside και τώρα προσπαθούν να επιστρέψουν αργά στην περιοχή τους, δηλαδή στην περιοχή της νομιμότητας και να βάλουν «το μαχαίρι στο κόκκαλο», όταν οι άλλοι το βάζουν βαθιά στα ζωτικά όργανα του αντιπάλου. Πόσοι, αλήθεια, είναι οι σκληροί μαφιόζοι χουλιγκάνοι στις δυο μεγάλες πόλεις μας που κάνουν σοβαρά γεγονότα ώστε να μην μπορούν να ελεγχθούν; Να επιτηρηθούν, να παιχτούν zone press από την αστυνομία ώστε να καταλάβουν ότι δεν είναι πλέον ασύδοτοι; Διότι εν προκειμένω η ατιμωρησία εξαχρειώνει. Η κοινωνία δεν ασχολείται αλλά και δεν νομιμοποιεί τον χουλιγκανισμό. Δεν είναι σαν την πολιτική βία που έχει βαθιές ρίζες. Και γι' αυτό πολιτικά ακραίες ομάδες προσεταιρίστηκαν τον χουλιγκανισμό προκειμένου να τον νομιμοποιήσουν και, φυσικά, να τον χρησιμοποιήσουν ως αντισυστημικό εργαλείο. Και τα κατάφεραν. Αλλά στην Ελλάδα, όταν η βία δεν είναι για «καλό σκοπό», δεν βρίσκει απήχηση στις μάζες. Ευτυχώς βεβαίως.

Τώρα τα υπόλοιπα, για συνεργασία με τους παράγοντες, για κάμερες και απαγορεύσεις εισόδου στα γήπεδα και διάλυση των παράνομων τουλάχιστον συνδέσμων τα έχουμε ακούσει τόσες φορές, που τώρα πια λέγονται και δεν ακούγονται. Δεν προκαλούν ούτε γέλιο. Είναι κρύα ανέκδοτα. Οποιαδήποτε σοβαρή κίνηση θα έχει αρνητικό αντίκτυπο αφού και η πολιτική μας σκηνή είναι αρένα και είναι αδύνατον να υπάρξει διακομματική σύμπνοια, ειδικά αυτήν την εποχή. Ήδη οι δράστες χρεώνονται βλακωδώς στη μια ή στην άλλη πολιτική παράταξη σε μια απόπειρα να πολιτικοποιηθεί το θέμα ώστε να μην γίνει τίποτα, ούτε τα τυπικά. 

Όποτε το κράτος έπαιξε σκληρά και νόμιμα, η παραβατική δράση περιορίστηκε ή σταμάτησε. Χαρακτηριστικές περιπτώσεις η πολυπλόκαμη δολοφονική πολιτική τρομοκρατία και η νεοφασιστική Χρυσή Αυγή. Αρκούσε η πολιτική βούληση και τα πράγματα αργά ή γρήγορα πήραν τον δρόμο τους. Αλλά στις περιπτώσεις αυτές, επειδή ακριβώς υπήρχε κάποια κοινωνική αποδοχή, το πολιτικό σύστημα είχε σοβαρό λόγο να ασχοληθεί σοβαρά. Και να συνεννοηθεί και να ομονοήσει. Και να τους βάλει για πολλά χρόνια μέσα. Εδώ όμως δεν υπάρχει. Είναι υπόθεση διαταξικού περιθωρίου. Αλίμονο λοιπόν σε κάθε Άλκη και σε κάθε μάνα και πατέρα του κάθε Άλκη. Γι' αυτό μακριά τα παιδία μας από τα γήπεδα. Έτσι ωμά.