«Μη ρωτάς τι μπορεί να κάνει η πατρίδα σου για σένα, ρώτα τι μπορείς να κάνεις εσύ για την πατρίδα σου»: θα διαφωνήσουμε, πρόεδρε Τζον Κένεντι, και δεν θα είναι η πρώτη φορά. Αυτό που μπορώ να κάνω για την «πατρίδα» μου είναι να της ζητήσω κάτι να κάνει.
Η απερχόμενη κυβέρνηση όφειλε να μη συμμετέχει στις εκλογές. Αντιλαμβάνομαι τον ουτοπικό χαρακτήρα του πράγματος, όμως η προκήρυξη εκλογών πριν από το τέλος της τετραετίας δεν συνεπάγεται άραγε ανημπόρια και παραίτηση; Αν είχε τρόπο να κυβερνήσει, γιατί μας καλεί να την ξαναψηφίσουμε; Αν είχε τις λύσεις γιατί δεν τις εφάρμοζε να τελειώνουμε; Αλλά, αντί να ανασκουμπωθεί να φέρει σε λογαριασμό την οικονομία –για όνομα του θεού, εισάγουμε σολομό από την Αλάσκα και καβούρια του Ατλαντικού!–, να ρυθμίσει την ντροπιαστική κατάσταση των μεταναστών, καθώς κι εκείνη του 25% των πολιτών που ζουν σαν λαθραίοι μετανάστες στην ίδια τους τη χώρα, αντί λοιπόν να διαχειριστεί αυτή τη μικρή χώρα, η παράταξη της Νέας Δημοκρατίας πολιτικολογεί και ψηφοθηρεί. Απορώ με το θράσος της. Επίσης, θα το επαναλάβω: απορώ με την τόση οκνηρία και ανευθυνότητα, με την τόση κενολογία· ακόμα και ο Νικολά Σαρκοζί (κεντροδεξιός καλοπερασάκιας) σηκώνεται απ’ τα χαράματα και μετά το ελαφρώς γελοίο τζόγκιγκ εργάζεται.
Παραλείπω να εκφραστώ για το ΠΑΣΟΚ: το θεωρώ μια συρραφή από ανομοιόχρωμα και ανομοιογενή στοιχεία· κόμμα-patchwork –κοινώς «κουρελού»– υπό την έννοια ότι συστεγάζονται σ’ αυτό έντιμοι πολιτικοί (η λέξη ενέχει, το παραδέχομαι, τον υπαινιγμό της μετριότητας), παλαιοκομματικοί, αριβίστες, διασημότητες άνευ ιδεολογίας και άνευ πείρας, και ούτω καθ’ εξής. Και προχωρώ στη λεγόμενη αριστερά που έχει έναν κυκεώνα (μιαν άλλη μορφή patchwork) μέσα στο κεφάλι της. O ευρωσκεπτικισμός που διέπει ψηφοφόρους, μέλη και στελέχη όλου του αριστερού φάσματος μαρτυρεί βαθιά σύγχυση (πέρα από τον γνωστό επαρχιωτισμό): αντί η Ευρωπαϊκή Ένωση να μας πετάξει έξω με τις κλοτσιές (για διασπάθιση επιχορηγήσεων, για αντιπεριβαλλοντική συμπεριφορά, για απείθεια σε πανευρωπαϊκές διατάξεις, για ψέματα) η Αριστερά –ιδίως το ΚΚΕ (το οποίο, όπως έχω πει πολλές φορές, δεν θεωρώ «αριστερό» κόμμα) και όσοι κομμουνιστές βρίσκονται στον ΣΥΡΙΖΑ– βλέπουν την ΕΕ σαν ένα παράρτημα του ΝΑΤΟ (υπάρχει κάποια αλήθεια σ’ αυτό, δεν είναι όμως όλη η αλήθεια) και την υπονομεύουν με συνθήματα των αρχών του εικοστού αιώνα. Τι σημαίνει, που να με πάρει η ευχή, «έξω τα μονοπώλια»; (Είδα σύνθημα: «Ουστ στα μονοπώλια»! Ουστ;) Ποια είναι τα μονοπώλια; Τι σημαίνει «κάτω το μεγάλο κεφάλαιο»; Ή «κάτω το ξένο κεφάλαιο»; Σημαίνει μήπως «πάνω» το μικρό, ελληνικό κεφάλαιο; Τι σημασία έχει η εθνικότητα του κεφαλαίου; Δηλαδή, να μας ζήσει το περίπτερο στη γωνία και να καταβαραθρωθεί, λόγου χάρη, η βιομηχανία του αλουμινίου, τα διυλιστήρια, οι μεγάλες εταιρείες γαλακτοκομικών;
Αντί να ενθαρρύνονται οι επενδύσεις ώστε οι πολίτες να βρουν εργασία κάτω από –εννοείται– συγκεκριμένες «ευρωπαϊκές» εργασιακές συνθήκες (ο «μικρός» εργοδότης γλιστράει ευκολότερα και συχνότερα στις ρωγμές της νομοθεσίας), ακούγονται αιτήματα οπισθοδρομικά, διατυπωμένα με ψυχοπαθητική ένταση, με βαθύ μίσος. Κάποτε «αριστερός» σήμαινε «προοδευτικός»· οι λέξεις σχεδόν ταυτίζονταν: βιομηχανική ανάπτυξη, εκσυγχρονισμός, εξευρωπαϊσμός, εξηλεκτρισμός... Τα τελευταία τριάντα πέντε χρόνια «αριστερός» σημαίνει επιστροφή «στις ρίζες» με χωριάτικο πείσμα, εθνικιστική αναδίπλωση, κλάψα και νοσηρό αντιαμερικανισμό (ξεχνάμε ότι το μοντέρνο εργατικό κίνημα, ο φεμινισμός, το ελεύθερο ατομικό ήθος γεννήθηκε από τη συνάντηση των Ευρωπαίων στις ΗΠΑ). Έτσι, αντί να προσαρμόσουμε μια συντηρητική, παραδοσιακά γεωργικο-κτηνοτροφική χώρα στην ευρωπαϊκή κοινωνία και αγορά, σαμποτάρουμε οτιδήποτε αποκλίνει από το ελληνικό ύφος της ζωής. Η ξενοφοβία δεν εξαντλείται στον πατροπαράδοτο, συμπλεγματικό εθνικισμό που εκφράζουν οι φανατικοί χριστιανορθόδοξοι αλλά επεκτείνεται σε στρώματα και πολιτικές δυνάμεις που θεωρούνταν «διεθνιστικά». Ο «διεθνισμός», ως όρος και περιεχόμενο, έχει πέσει σε αχρησία.
Έχουμε, πιστεύω, μια κλίση προς τη φάρσα, μολονότι η φαρσική προεκλογική μας συμπεριφορά έχει, ευτυχώς, ατονήσει. Μια ανίκανη, διεφθαρμένη κυβέρνηση απέρχεται· οι οπαδοί της κραδαίνουν τις γαλανόλευκες λες και ζυγίζουν έναν τόνο (οι γαλανόλευκες) – η Νέα Δημοκρατία χάνει εκείνο το παλιό της κομμάτι που κραύγαζε «Κομμούνια θα γίνετε σαπούνια» εφόσον ουδείς ενδιαφέρεται πια για τα «κομμούνια»· το ΛΑΟΣ δεν θα απορροφήσει μόνον αυτή την παλιά Δεξιά αλλά και πολίτες που θέλουν την ησυχία τους. Τουτέστιν «φιλήσυχους» πολίτες. Οι φιλήσυχοι πολίτες ήταν και είναι, εν δυνάμει και ανεπίγνωστα, ταραχοποιοί: οι φιλήσυχοι πολίτες υποστήριξαν το φασισμό· στην Ιταλία, σε βαλκανική παραλλαγή της οποίας θα μεταμορφωθούμε αν δεν προσέξουμε, οι φιλήσυχοι και νομοταγείς δικαιολογούσαν τη συμμόρφωσή τους στο φασισμό με τη φράση: Ηο famiglia.
Κοντολογίς, συμπολίτες, το ζήτημα έχει ως εξής: καθώς διαθέτουμε ελάχιστους Ευρωπαίους πολιτικούς και ελάχιστους Ευρωπαίους πολίτες, θα χρειαστεί να αποφασίσουμε· είτε θα συνεχίσουμε να ζούμε όπως ζούμε (ως αεριτζήδες, φραπεδόβιοι, σκυλαδοδιασκεδαζόμενοι, υπερχρεωμένοι, υπερκαταναλωτές, ψευτονεόπλουτοι, κομπολογοπαίκτες), είτε θα επιλέξουμε εκείνους τους Ευρωπαίους πολιτικούς που θα μας βοηθήσουν να σταθούμε με αξιοπρέπεια στην Ευρώπη και στον κόσμο: ούτε σαν ευρωλιγούρια, ούτε σαν λεβεντοφουστανελάδες. Αυτό μπορούμε να κάνουμε για την «πατρίδα» μας, αυτό μπορεί να κάνει η πατρίδα μας για μας.
3°
