Ένας απολογισμός πριν τη νέα κανονικότητα

Η μετάλλαξη «Ο» δείχνει τα δόντια της αλλά δεν είναι κοφτερά. Το project «ανοικτά σχολεία» φαίνεται να δουλεύει ικανοποιητικά, παρά τους λογικούς φόβους πολλών ειδικών και μη. Το 100άρικο είχε επιτυχία αφού το 90% των άνω των 60 εμβολιάστηκε. Τα πολλά τεστ τελικά προστατεύουν αφού περιορίζουν τη διασπορά και αυτό πιστώνεται στους κρατικούς μηχανισμούς και στους επιστήμονες που τους συμβουλεύουν. Αν δεν υπάρξει κάτι αναπάντεχο, φαίνεται να οδεύουμε προς το τέλος της πανδημίας και αυτό είναι υπέροχο. Μια νέα κανονικότητα είναι μπροστά μας. Στο τέλος θα κάνουμε και το λογαριασμό για να δούμε πως κινήθηκε η χώρα σ’ αυτά τα 2 χρόνια της πανδημίας. Τι πήγε καλά και τι όχι και τι πρέπει να κάνουμε ώστε να αντιμετωπίσουμε καλύτερα μια επόμενη πανδημία. Η οποία αργά η γρήγορα θα έρθει.

Στο τέλος αυτής της θλιβερής ιστορίας θα είχε ενδιαφέρον να αποτιμήσουμε τη θέση και τη συμπεριφορά της κοινωνίας. Όχι γενικά μιας και δεν θα είχε νόημα, αλλά ειδικά αναφερόμενοι σε πολιτικές, επαγγελματικές και πολιτισμικές ομάδες η δράση των οποίων προκάλεσε το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης αλλά και έπαιξε το ρόλο της στο μέγεθος των συνεπειών της πανδημίας.

Φυσικά πρωτεύουσα θέση κατέχει το σώμα των αντιεμβολιαστών οι οποίοι κινήθηκαν με ελατήρια διαφόρων ποιοτήτων και φυσικά έπαιξαν το χειρότερο ρόλο αφού η δράση τους τους προκάλεσε πολλά δεινά σε πολλούς συνανθρώπους μας. Ο ανορθολογισμός και η ψευδοεπιστήμη είναι παγκόσμιο φαινόμενο που η πανδημία απογείωσε. Δεν είναι ένα απλό δείγμα καθυστέρησης και υπανάπτυξης και τα ελατήρια δεν ήταν πάντοτε ταπεινά. Ηγέτες του ανορθολογισμού πλήρωσαν με τη ζωή τους τις παράλογες απόψεις τους για την πανδημία και τα εμβόλια πράγμα που δείχνει ξεκάθαρα ότι οι δοξασίες και οι ιδεοληψίες έχουν ισχυρή ρίζα στις σύγχρονες κοινωνίες και δεν είναι απότοκο μόνο κακής εκπαίδευσης ή ελλιπούς ενημέρωσης. Αν αυτές συνδυαστούν με τις λογικές φοβίες που έχουν κάποιοι συμπολίτες μας  για το άγνωστο, το αποτέλεσμα είναι οδυνηρό.

Ο αντισυστημισμός ευδοκιμεί σε όλες τις εποχές, σε όλες τις κοινωνικές τάξεις και οδηγεί ένα, ευτυχώς μειοψηφικό, μέρος του κοινωνικού σώματος σε αντικοινωνική αλλά και αυτοκαταστροφική συμπεριφορά. Ο χρόνιος εθισμός σε θεωρίες συνομωσίας, η απέχθεια για τους οικονομικά ισχυρούς, τους πολιτικούς ταγούς και την επιστημονική ελίτ, ή η πίστη σε περιθωριακές θρησκευτικές δοξασίες μετουσιώθηκαν σε άρνηση της πανδημίας αλλά και των μεθόδων αντιμετώπισης, δηλαδή σε άρνηση της πραγματικότητας. Δυστυχώς αυτού του
είδους οι αρνήσεις «εκδικούνται» με το χειρότερο τρόπο. Και γιαυτό είδαμε στο ίδιο μετερίζι, κυρίως θρησκόληπτές σέχτες και  ακροδεξιούς και δευτερευόντως ακροαριστερούς και αυτόνομους. Η πανδημία ένωσε τα άκρα σε μια παράλογη κούρσα του χαμού. 

Τα ΜΜΕ συχνά δεν στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων. Με πρόσχημα ή και ειλικρινές ελατήριο  τη σφαιρική ενημέρωση έδωσαν βήμα σε αρνητές με μανδύα δήθεν επιστημοσύνης και βοήθησαν στη διασπορά ψευδοθεωριών και fake news. Συχνά εξισώθηκε το αληθές με το κάλπικο επιτείνοντας τη σύγχυση, τις φοβίες και τον αρνητισμό. Εδώ χρειάζεται να σημειώσουμε ότι η καθημερινή παρουσία επιστημόνων στα κανάλια με, ως είναι φυσικό, διαφορετικές απόψεις πάνω σε επιμέρους θέματα αντιμετώπισης της πανδημίας συχνά λειτούργησε αρνητικά. Θα έπρεπε να υπάρχει ένας αυτοπεριορισμός ώστε να αναδεικνύεται καθαρά η άποψη της θεσμοθετημένης επιστημονικής επιτροπής που είχε στα χέρια της  όλα τα επιδημιολογικά δεδομένα και τα επιστημονικά εργαλεία ανάλυσης και δράσης απέναντι στην υγειονομική κρίση. 

Ο ρόλος της ορθόδοξης Ελλαδικής εκκλησίας δεν ήταν αυτός που αρμόζει σε μια χώρα της Δύσης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έπρεπε να βγει εν σώματι και να υποστηρίξει το αυτονόητο, ότι δηλαδή ο εμβολιασμός είναι μια πράξη αγάπης προς τον εαυτό και τον πλησίον μας και να απομονώσει από την αρχή και αυστηρά τις αντίθετες φωνές που ακούγονταν από τους κόλπους της. Και φυσικά δεν έπρεπε να δημιουργεί προβλήματα στην Πολιτεία με διάφορες αιτιάσεις και ως εκ τούτου να διασπά το κοινό μέτωπο απέναντι στην πανδημία.Τακαλά παραδείγματα του Πατριαρχείου και του Πάπα Φραγκίσκου είναι εμφατικά. Φυσικά και δεν έλλειψαν οι φωτισμένοι ιεράρχες της ελλαδικής εκκλησίας  οι οποίοι εξαρχής έπραξαν το αυτονόητο. Η ορθοδοξία έχει σημαντικό ρόλο στη χώρα αυτή, ευρύτερο του στενά θρησκευτικού και είναι απορίας άξιο ότι αρνήθηκε να μπει επικεφαλής της μάχης απέναντι στο φονικό ιό. Εξάλλου μια τέτοια στάση θα ήταν μόνο  προς το συμφέρον της.

Προς το συμφέρον και της αξιωματικής αντιπολίτευσης θα ήταν να τεθεί επικεφαλής της καμπάνιας υπέρ του καθολικού εμβολιασμού. Υπέρ της ευημερίας και της καλής υγείας του λαού. Να αποδείξει εμπράκτως το όποιο ηθικό πλεονέκτημα της Αριστεράς που συχνά επικαλείται. Να δείξει την εμπιστοσύνη της στο επιστημονικό δυναμικό της χώρας, στα επιτεύγματα της επιστήμης, αλλά και στην οργάνωση της αντιμετώπισης της πανδημίας από την Πολιτεία ασκώντας βέβαια την εποικοδομητική της κριτική. Να μετατρέψει τον αριστερό δικαιωματισμό σε υποχρέωση επιβίωσης. Αλλά δεν το έκανε.

Αντιθέτως, ο ΣΥΡΙΖΑ, αναλώθηκε σε υστερικές φωνές καταγγελίας και όρθωσε τείχος άρνησης σε κάθε μέτρο που πήρε η κυβέρνηση, σε κάθε οδηγία των ειδικών υποστηρίζοντας αυτά και τα αντίθετά τους. Από την αρχική άρνηση της ύπαρξης του εμβολίου, στην υποστήριξη διαδηλώσεωνκαι συγκεντρώσεων εν μέσω lockdown, στα περί ρετσινόλαδου και ξεστοκαρίσματος των εμβολίων, στα όχι κλειστά αλλά και όχι ανοικτά σχολεία, στις παράλογες αιτιάσεις εναντίον της τηλεκπαίδευσης, στην καταγγελία της υποχρεωτικότητας του εμβολιασμού για κρίσιμες ομάδες εργαζομένων, μέχρι τη θεωρία περί ταξικής πολιτικής  ανισοτήτων για το πρόστιμο των 100 ευρώ. Σε τίποτα από όλα αυτά δεν δικαιώθηκε. Απεναντίας έχασε και την ευκαιρία να υποδείξει κάτι που παρέλειψε ή δίστασε να εφαρμόσει η κυβέρνηση.

Η κοινωνία κατάλαβε ότι η αξιωματική αντιπολίτευση έκλεινε συνεχώς το μάτι στους αντιεμβολιαστές και δικαίως. Ότι έδρασε τελικά αντικοινωνικά για το θεσμικό της ρόλο και την εκλογική της δύναμή. Είδε την υγειονομική κρίση ως ευκαιρία αποδυνάμωσης της κυβέρνησης, ως κύμα το οποίο θα μπορούσε να ιππεύσει στο δρόμο προς την εξουσία και όχι ως μια εθνική συμφορά. Στην οποία έπρεπε όχι απλά να βάλει πλάτη, αλλά να αναδειχθεί ως μια υγιής και σωτήρια πολιτική και κυρίως κοινωνική συνιστώσα. Στην ουσία ο ΣΥΡΙΖΑ πέταξε στα σκουπίδια όλη τη μυθολογία της Αριστεράς ως φιλολαϊκής και επικουρικής δύναμης και είναι απορίας άξιο πως δεν υπήρξε μια φωνή εντός του που να διατυπώσει το αντίθετο. Το δημοσκοπικό αλλά κυρίως το πολιτικό του βάλτωμα είναι πρωτίστως απόρροια της στάσης του απέναντι στην πανδημία. Ένα σκληρό φάουλ για κόκκινη κάρτα.

Η κυβέρνηση και οι φιλελεύθερες δυνάμεις που την πλαισιώνουν ή την υποστηρίζουν βρέθηκαν ξαφνικά να κολυμπούν στην τρικυμία. Δεν πνίγηκαν και μαζί τους δεν πνίγηκε και η Ελλάδα. Το γρήγορο lockdown βοήθησε την κυβέρνηση να ελέγξει τα κρούσματα και να οργανώσει καλύτερα το Σύστημα Υγείας μέχρι να κυκλοφορήσει το εμβόλιο. Μετά νόμισε ότι τα πράγματα θα πάνε με αυτόματο πιλότο τα ραντεβού στα κέντρα εμβολιασμού υποτιμώντας την ταξιαρχία των αρνητών και της πολιτικής επιμελητείας τους. Βρέθηκε παγιδευμένη μεταξύ του σεβασμού των ατομικών δικαιωμάτων και της κρατικής παρέμβασης στο όνομα του γενικού καλού. Δίστασε να επιβάλει εξ αρχής την υποχρεωτικότητα σε κρίσιμες ομάδες εργαζομένων αλλά και να εφαρμόσει από το Σεπτέμβρη του 21 τον υποχρεωτικό εμβολιασμό στις ευπαθείς ηλικίες, όχι μόνο άνω των 60 αλλά και των 50. Στο κρίσιμο αυτό διάστημα χάσαμε και χάνουμε πολλούς συμπολίτες μας οι οποίοι θα μπορούσαν να είχαν σωθεί αν είχαν με κάποιο τρόπο υποχρεωθεί να εμβολιαστούν.

Το γεγονός των πολλών θανάτων νοσηλευόμενων στις ΜΕΘ ή και εκτός αυτών, οι διαφορές που παρατηρήθηκαν στις απώλειες των περιφερειακών σε σχέση με τα νοσοκομεία του κέντρου καταγράφονται σίγουρα στα αρνητικά του κρατικού μηχανισμού και υποχρεώνουν το σύστημα υγείας μας σε μια ειλικρινή αυτοκριτική. Αλλά και σε μια εκ βάθρων αναδιάρθρωση με έμφαση στην ενίσχυση της περιφέρειας. Διαφορετικά είναι σαν να στέλνουμε το μήνυμα στην επαρχία ότι κινδυνεύει και αν θέλει να επιβιώσει πρέπει να μετακομίσει στα μεγάλα αστικά κέντρα. Αν θέλουμε να εκσυγχρονίσουμε τον αγροτικό τομέα και να τον μετατρέψουμε σε ικανή πηγή πλούτου πρέπει πρωτίστως να φροντίζουμε το έμψυχο δυναμικό του, τους ανθρώπους του.

Καλές οι φιλελεύθερες ιδέες, κυρίαρχη η ατομική ευθύνη, ωφέλιμη η ενημέρωση και η πειθώ, χρήσιμη η καλή εκπαίδευση, αλλά απέναντι στο κράτος δικαίου υπάρχει και ένας αντικοινωνικός ατομισμός, όπως και μια πολιτική εκμετάλλευση της συμφοράς  που η δημοκρατία των ανοικτών θεσμών δεν μπορεί να κάνει ότι δεν βλέπει. Δεν μπορεί να την υποτιμά. Δεν μπορεί να μετρά πολιτικό κόστος, ή να ολιγωρεί λόγω δικαιωματικών αιτιάσεων απέναντι σε μια φονική πανδημία. Δεν ωφελούν οι πολιτικοί διαξιφισμοί, οι αποκαλύψεις προθέσεων, οι αιχμηρές απαντήσεις. Διότι δεν σώζουν κανέναν. Ο εμβολιασμός όμως σώζει ζωές. Και ενίοτε πρέπει να είναι υποχρεωτικός.