Η ενδημική αβεβαιότητα και ο θρίαμβος της ανασφάλειας

Ο εικοστός δεύτερος χρόνος του 21ου αιώνα ξεκίνησε με ένα επισφαλές πρόσημο που καταδεικνύει το μέγεθος της αβεβαιότητας που κυριαρχεί στις ζωές μας εδώ και πολύ καιρό. Αβεβαιότητα στις διεθνείς σχέσεις. Αβεβαιότητα και επισφάλειες στην Οικονομία με σαφείς ενδείξεις αναστολής  λειτουργίας του περίφημου «ελατηρίου» η εκτίναξη του οποίου θα αποκαθιστούσε την αισιοδοξία στις αγορές. Ανασφάλεια στην παγκόσμια αγορά ενέργειας που είναι και το κυρίαρχο μέγεθος από το οποίο εξαρτώνται εν πολλοίς τα οικονομικά μεγέθη και όχι μόνον της τρέχουσας περιόδου. Πλήρης κατάρρευση του status quo των διεθνών ισορροπιών με την Ρωσία και την Κίνα να διεκδικούν πρωτοκαθεδρία στους στρατιωτικούς εξοπλισμούς αιχμής και τις ΗΠΑ να αγωνίζονται να διατηρήσουν μία θεωρητική υπεροπλία. Άδηλο το μέλλον για την Ευρώπη η οποία διολισθαίνει σε πολιτική ανυποληψία διατηρώντας μία συζητήσιμη οικονομική ισχύ.

Σε αυτό το σκηνικό μίας απειλητικής πολυπολικότητας ήδη σχεδόν με μαθηματική ακρίβεια η κλιματική αλλαγή πλήττει τον πλανήτη ακριβώς όπως είχαν προβλέψει οι νουνεχείς επιστήμονες. Ως συμπληρωματικό μέγεθος δίπλα στα ακραία καιρικά φαινόμενα η πανδημία υποχρέωσε τις κοινωνίες να επανεξετάσουν κάποιες προτεραιότητας και να ξανασκεφτούν κάποιες επιλογές. Τα συμπεράσματα από τα δύο χρόνια πανδημίας είναι δυστυχώς απογοητευτικά. Η παγκόσμια ελίτ αύξησε δυσανάλογα τα κέρδη της σε σχέση με την αριθμητική της υπόσταση. Οι ανισότητες διογκώθηκαν αγγίζοντας πια ακραίες διαστάσεις. Οι εξοπλισμοί σε παγκόσμιο επίπεδο ξεπέρασαν κάθε άλλο προηγούμενο πλαφόν. Ρωσικός πύραυλος, προφανώς υπερηχητικός νέας τεχνολογίας, έπληξε παλιό ρωσικό δορυφόρο στο διάστημα. Πρόκειται για σαφές επιθετικό μήνυμα προς τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ. Η Κίνα πειραματίστηκε με υπερηχητικό πύραυλο ο οποίο αφού έφρασε στο διάστημα, επανήλθε στη Γη, πραγματοποίησε μία περίεργη πτήση και κατέληξε στη θάλασσα. Ανατριχίλα στο αμερικανικό Πεντάγωνο. Η Μόσχα κατέδειξε πώς σε αυτήν την φάση ελέγχει τους ευρωπαϊκούς  δρόμους των υδρογονανθράκων. Η Ευρώπη κατέδειξε πώς δεν ελέγχει ούτε καν την υπεροψία της. Η Γαλλία εξαρτάται για την οικονομική επιβίωση της από την αγορά οπλικών συστημάτων που πωλούνται σε χώρες του υπαρκτού Ισλάμ. Στην Αίγυπτο, τα Αραβικά Εμιράτα, την Σαουδική Αραβία. Η Γαλλία οφείλει την οικονομική της επιβίωση στις αμυντικές δαπάνες της Ινδίας η οποία ως αναδυόμενη υπερδύναμη αγοράζει ότι «λάμπει» στην διεθνή αγορά όπλων.

Η Ευρώπη αντιλαμβάνεται πλέον πώς η «πράσινη ενέργεια» είναι πολύ ακριβή για να είναι προσιτή. Οι Βρυξέλλες προσβάλουν την νοημοσύνη των πολιτών. Η Κομισιόν βαπτίζει «πράσινη» την πυρηνική ενέργεια. Ο λόγος είναι απλός. Είναι πάμφθηνη. Με αυτές τις λογικές η Ελλάδα θα ερωτευτεί εκ νέου τον λιγνίτη. Ο λόγος είναι επίσης απλός. Είναι πάμφθηνος.

Η πανδημία επέτρεψε στις κυβερνήσεις παγκοσμίως να πειραματιστούν  σε πραγματικές συνθήκες μία θεσμικά  συντηρητική μετατόπιση. Ο βρετανικός Guardian δημοσίευσε μελέτη που δείχνει πώς οι χώρες της πρώην Ανατολικής Ευρώπης, το Βέλγιο, η Ελλάδα, υιοθέτησαν πρακτικές τα δύο τελευταία χρόνια που παραβιάζουν τις δημοκρατικές αξίες. Μάλιστα η Ελλάδα στον αντίστοιχο χάρτη είναι στο κόκκινο μαζί με την Πολωνία, την Σλοβενία, την Ουγγαρία, την Βουλγαρία κλπ. Η πανδημία επιτρέπει τα πάντα. Είναι το άλλοθι διά πάσαν νόσον. Ακόμη και να παραβιάζονται κατάφορα τα ανθρώπινα δικαιώματα των μεταναστών στο Αιγαίο. Όχι δεν είναι τουρκική προπαγάνδα. Είναι μία πραγματικότητά η οποία είναι γνωστή στον ΟΗΕ, στην Χάγη, στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Πατήστε στον σύνδεσμο που ακολουθεί. Είναι ο Guardian και όχι η «Σαμπάχ».

Στα χρόνια της μεγάλης ανασφάλειας τα αυτονόητα και τα κεκτημένα μεταλλάσσονται σε ακατανόητη πλάνη. Βιώσαμε μία επί πολλές δεκαετίες  πραγματικότητα όπου η «Κοινωνία του Θεάματος» κατάφερνε να παρουσιάζει ως αυτονόητη την έννοια των διεθνών ισορροπιών. Αυτονόητη και η έννοια της πολυεπίπεδης ενότητας της Δύσης με την απαραίτητη προσθήκη πώς η Δύση, οι ΗΠΑ επί της ουσίας, ήταν ο θεματοφύλακας των δημοκρατικών αξιών.

Την Παρασκευή 6 Ιανουαρίου η διεθνής κοινότητα θα αναλογίζεται πώς την γλύτωσε τελικά από μία απίστευτη ακροβασία της ιστορίας όπου ο αυτονόητος φύλακας των δυτικών αξιών, του δημοκρατικού μας πολιτικού πολιτισμού δηλαδή, θα έπεφτε στη δίνη της φασιστικής του μετάλλαξης. Η επιδρομή των αμερικανών ακροδεξιών στο Καπιτώλιο κατέδειξε το πόσο κοντά στην πραγματοποίηση του μπορεί να βρίσκεται το απεχθέστερο των σεναρίων. Η Αμερική να στροβιλίζεται σε ένα σκοτεινό ταγκό με την πολιτικοστρατιωτική ακροδεξιά του Ντόναλντ Τραμπ. Πόσο κοντά φθάσαμε άραγε πριν από ακριβώς 12 μήνες. Και πόσο κοντά βρισκόμαστε ακόμη στην επαλήθευση ενός τέτοιου σεναρίου. Αν πιστέψουμε τους αρμόδιους ασφαλείας των ΗΠΑ, το ενδεχόμενο επανάληψης ενός ακροδεξιού ρεσάλτου στο αμερικανικό κοινοβούλιο είναι ένα ρεαλιστικό σενάριο. Μπορεί να ξανασυμβεί ανά πάσα στιγμή.

Στην άλλη άκρη του Ατλαντικού και στη πόλη του φωτός σε τρείς μήνες από σήμερα η Γαλλία θα αναμετρηθεί με τον εαυτό της. Στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών ο Εμανουέλ Μακρόν θα αντιμετωπίσει είτε έναν βαθιά ακροδεξιό λαϊκιστή που ακούει στο όνομα Ζεμούρ είτε μία σκοτεινή θυγατέρα της γαλλικής ακροδεξιάς, τη Μαρίν Λεπέν. Αυτά δείχνουν οι δημοσκοπήσεις. Αυτά καταδεικνύουν οι στατιστικές. Αχνοφέγγει και ένα ενδεχόμενο να επικρατήσει στον χώρο της συντηρητικής Γαλλίας η νέα επικεφαλής των Ρεπουμπλικάνων. Ένα μίγμα γαλλικού Καθολικισμού, βαθέως εθνικισμού αλλά και κατασταλμένου πολιτικά συντηρητισμού. Το όνομα της Βαλερί Πεκρές.

Συμπέρασμα. Δεν γλυτώνουμε εύκολα από τα φαντάσματα της ιστορίας σε αυτές τις πρώτες δεκαετίες του ανεξερεύνητου 21ου αιώνα. Η ψηφιακή μετάλλαξη της κοινωνίας στην οποία καλούμεθα να επιβιώσουμε προτείνει πολλές άγνωστες λέξεις, ελάχιστες συναισθηματικές προκλήσεις, απίστευτες απειλές και καθόλου ηρεμία. Πρόκειται για έναν κόσμο σε φάση συναρμολόγησης όπου τα πρότυπα αυτουπονομεύονται ή απλά αδιαφορούν για την γνώμη των πολλών. Ο αφόρητος εγωισμός και η ενοχλητική αυτάρκεια ενός Έλιοτ Μάσκ σε συνάρτηση με μία άπληστη προκλητικότητα ενός Μπέζος, μέσα σε μία ψηφιακή προοπτική, προκαλούν άγχος και δυσεξήγητη πνευματική καχεξία και όχι ασφάλεια και συναισθηματική ευεξία.

Σαν σήμερα 4 Ιανουαρίου που διατυπώνονταν αυτές οι σκέψεις, δύο γίγαντες του παγκόσμιου πνεύματος ο Καμύ και ο Έλιοτ άφηναν σε διαφορετικές χρονολογίες  αυτόν τον μάταιο κόσμο. Πρότειναν μία καθόλου αισιόδοξη ερμηνεία, βλέπε προοπτική, για την επέλαση της Πανούκλας σε μία Έρημη Χώρα των σκοτεινών χρόνων.