Παρακμή. Η νέα κανονικότητα

«Don't Look Up». Ζούμε το τέλος. Η παρακμή είναι η νέα κανονικότητα. Οι κρίσεις είναι αλλεπάλληλες. Ενώ η ανθρωπότητα οδεύει κάθε μέρα προς την ολοκληρωτική καταστροφή, οι θεσμοί έχουν διαβρωθεί τόσο πολύ, που η διαχείριση των κρίσεων έχει καταστεί πλέον αδύνατη. Το πολιτικό σύστημα αδυνατεί να αντιδράσει. Ο έλεγχος των εξουσιών από τα οικονομικά συστήματα είναι απόλυτος. Η αποκάλυψη της αλήθειας στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης δεν είναι πια εφικτή. Η επικείμενη καταστροφή δεν είναι καν είδηση. Η ανθρώπινη ζωή έχει χάσει κάθε αξία.

Δυστυχώς, η ταινία «Μην Κοιτάτε Πάνω», που προβάλλεται και στο Netflix, δεν είναι σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Το σενάριο του Άνταμ Μακ Κέι μοιάζει περισσότερο με ντοκιμαντέρ, παρά με μυθοπλασία. Η πραγματικότητα που περιγράφει δεν είναι πια εικονική. Γιατί η πραγματικότητα που βιώνουμε έχει ήδη ξεπεράσει τη φαντασία.

Fucked up. Καμία άλλη φράση δεν θα μπορούσε να περιγράψει καλύτερα την κατάσταση του κόσμου στην τρίτη δεκαετία του 21ου αιώνα. Οι συνθήκες που περιέγραφε ο Τζορτζ Όργουελ στο «1984», δεν είναι πια μια φουτουριστική αλληγορία. Αυτή είναι η σύγχρονη καθημερινότητα. «Ο Μεγάλος Αδελφός σε παρακολουθεί», «η εξουσία δεν είναι μέσο, είναι ο σκοπός», «οι λαοί που εκλέγουν διεφθαρμένους πολιτικούς, κλέφτες, απατεώνες και προδότες δεν είναι θύματα αλλά συνένοχοι», «ελευθερία είναι το δικαίωμα να λες στους ανθρώπους αυτό που δεν θέλουν ν’ ακούσουν», «αν θέλεις ένα όραμα του μέλλοντος, φαντάσου μια μπότα να συντρίβει ένα ανθρώπινο πρόσωπο - για πάντα», «σε μια εποχή παγκόσμιου ψεύδους, το να λες την αλήθεια είναι μια πράξη επαναστατική».

Η αδυναμία διαχείρισης της κρίσης στην ταινία «Μην Κοιτάτε Πάνω» δεν αφορά στον κομήτη που πλησιάζει για να εξαφανίσει τη Γη. Αναφέρεται στον παραλογισμό αντιμετώπισης της πανδημίας και στην αδιαφορία για τον αφανισμό της ανθρωπότητας από την οικολογική αυτοκαταστροφή.

Στο άκουσμα των θανάτων πλέον συνηθίσαμε. Οι 100 νεκροί την ημέρα, μετά από 2 χρόνια, δεν προκαλούν αίσθηση. Δεν έχουν τηλεθέαση. Ακόμα και οι γιατροί στα τηλεπαράθυρα θεωρούν αυτονόητη την προτεραιότητα της οικονομίας. Το γεγονός ότι σύμφωνα με το Σύνταγμα, άρθρο 5 παράγραφος 2, όλοι όσοι βρίσκονται στην ελληνική επικράτεια απολαμβάνουν την απόλυτη προστασία της ζωής τους, διακριτικά παραβλέπεται. Σαν να μην αναφέρει το Σύνταγμα τη λέξη απόλυτη. Σαν να είναι μία ευθύνη σχετική. Σαν να μην υπάρχει. Ένα θέατρο του παραλόγου. Εφόσον ο θάνατος δεν ενοχλεί, είναι μία πολιτική επιλογή. Χωρίς πολιτικό κόστος.

Ο Λεονάρντο Ντι Κάπριο, η Τζένιφερ Λόρενς, η Κέιτ Μπλάνσετ, η Αριάνα Γκράντε και η Μέριλ Στριπ στον ρόλο της προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, δεν συνεργάστηκαν μόνο για να κερδίσουν τα χρυσά αγαλματίδια. Αναδεικνύουν τον ρόλο της τέχνης, ως σανίδα σωτηρίας στο υπαρξιακό αδιέξοδο που βρισκόμαστε.

Ως αποτέλεσμα της μεγάλης οικονομικής κρίσης που ξεκίνησε από την Αμερική, οι πολιτικοί εξαφανίστηκαν από την πολιτική. Σε όλους τους τομείς, κυβερνούν οι μπροστινοί. Η αποσάθρωση των θεσμών έχει οδηγήσει στην απονομιμοποίησή τους. Τα Συντάγματα έχουν καταλυθεί. Η Δημοκρατία έχει εκφυλιστεί. Ουσιαστικά, δεν υπάρχει. Η Δημοκρατία τελείωσε. Το κυρίαρχο πολίτευμα των κοινωνιών στις περισσότερες χώρες του κόσμου είναι η ολιγαρχία. Μια νέα μορφή της, χωρίς πρόσωπο. Μια υπαλληλική ολιγαρχία.

Από τη στιγμή που έγινε κατανοητό ότι το χρήμα κυβερνά τον σύγχρονο κόσμο, οι κοινωνίες παρέδωσαν με την ανοχή τους την εξουσία στα αληθινά αφεντικά και αυτοί διόρισαν τους εκπροσώπους τους. Από κάτω προς τα πάνω. Δήμαρχοι, βουλευτές, υπουργοί, αρχηγοί, μέχρι την κορυφή. Οι πρόθυμοι ήταν πολλοί. Τίποτα δεν είναι φανερό, αλλά τίποτα δεν είναι και ακριβώς κρυφό. Η πολιτική ηγεμονία της τρίτης δεκαετίας του 21ου αιώνα δεν εδράζεται, ούτε στη λαϊκή κυριαρχία ούτε στην εμπιστοσύνη. Βασίζεται στην ανοχή.

Η μάχη των ιδεών ολοκληρώθηκε. Τώρα ζούμε τη σύγκρουση των συμφερόντων.

Όταν ο Φράνσις Φουκουγιάμα ανήγγειλε, μετά την κατάρρευση του κομμουνιστικών καθεστώτων, το «Τέλος της Ιστορίας» και τη θριαμβευτική επικράτηση του οικονομικού και πολιτικού φιλελευθερισμού στην εξελικτική πορεία της ανθρωπότητας, παρέβλεψε να σημειώσει ότι ο φιλελευθερισμός δεν θα είναι πια ελεύθερος.

Η παρακμή δεν είναι μία δυστοπία. Είναι η καθημερινή πραγματικότητα. Το επόμενο στάδιο είναι η μεγάλη οργή.