Κωνσταντίνος Ζέρβας: Ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης μιλά στην A.V.

Η συζήτηση που ακολουθεί έγινε στο φιλόξενο Canteen, στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, την Τετάρτη 8 Δεκεμβρίου. Ευχαριστώ τον Δήμαρχο για τον χρόνο του.

Πώς είναι να είσαι δήμαρχος — δήμαρχος της Θεσσαλονίκης;
Είναι σαν ένα μακροβούτι. Ένα μακροβούτι χωρίς διακοπές. Σπανίως έχεις τη δυνατότητα να βγεις έξω να πάρεις μια αναπνοή για να ξαναβουτήξεις. Πρέπει να είσαι συνέχεια σε εγρήγορση.

Άρα είναι κάτι που δημιουργεί άγχος, ανασφάλεια, φόβο, και βέβαια την προσδοκία να βγεις στην επιφάνεια, να φτάσεις στο τέλος. Ποια είναι η δικιά μας επιφάνεια, εδώ στη Θεσσαλονίκη; Ποιο είναι το τέλος;
Ανασφάλεια ίσως όχι, αλλά πραγματικά είναι κάτι που έχει πολλή πίεση. Από την άλλη μεριά, όμως, αυτή ήταν και μια περίοδος κατά την οποία είχαμε και όλα τα προβλήματα με την πανδημία. Δεν θα έλεγα λοιπόν ότι είναι και «κανονικές» συνθήκες. Εξ ου και αντιλαμβάνομαι την αγωνία του κόσμου, αντιλαμβάνομαι τις δυσκολίες και την κρισιμότητα της κατάστασης, όπως αντιλαμβάνομαι επίσης και όλα αυτά τα στοιχεία της πόλης που αγαπώ, που αγαπάμε, όλα τα πράγματα που πρέπει να γίνουν — και που μπορούν να γίνουν. Και θα γίνουν πράγματι.

Ας μείνουμε λίγο στο «διάλειμμα» αυτό της πανδημίας. Πριν ξεσπάσει το κακό, λεγόταν πως η Θεσσαλονίκη ήταν το next big thing. Και το βλέπαμε: υπήρχε μεγάλη κινητικότητα και γίνονταν οι πρώτες επενδύσεις, αν μη τι άλλο. Μέχρι που έγινε ό,τι έγινε, και όλη εκείνη η δυναμική περιέπεσε σε μία σχετική αδράνεια. Όμως τώρα πια βγαίνουμε από όλο αυτό, έτσι δεν είναι;
Και όμως, ακόμα και κάτω από αυτές τις τόσο άσχημες συνθήκες, ακόμα και με το λοκντάουν, πραγματικά η Θεσσαλονίκη συνέχιζε να αλλάζει. Γίνονται διαρκώς πράγματα στη Θεσσαλονίκη, η πόλη παραμένει, και θα γίνει στο άμεσο μέλλον ακόμη περισσότερο, ελκυστικός πόλος και για επενδύσεις και για ανάπτυξη. 

Θυμάμαι από πολλά χρόνια τώρα να το λέμε αυτό, ότι η Θεσσαλονίκη μπορεί και πρέπει να γίνει η Silicon Valley των Βαλκανίων, ενώ από μία εικοσαετία τώρα υπήρχε μία μυθολογία σχετικά με τη Ζώνη Καινοτομίας —που τώρα μόλις, είχε καναδυό χρόνια όλα κι όλα, νομίζω— άρχισε να υλοποιείται. Λοιπόν, καταρχάς γιατί να γίνουμε; Τι έχουμε να προσφέρουμε; Καλούς μηχανικούς; Γενικώς ανθρώπινο δυναμικό; Ή παίζει ρόλο η θέση της πόλης;
Το λέτε αυτό επειδή είμαι κι εγώ μηχανικός, χαίρομαι. Κοιτάξτε, από πάντα έλεγα ότι η πόλη αυτή έχει την ιδανική θέση και το ιδανικό μέγεθος. Αλλά ναι, έχει και τους ιδανικούς ανθρώπους. Όμως οπωσδήποτε και η θέση της παίζει καθοριστικό ρόλο. Βέβαια, αυτό το μπαμ που βλέπουμε πια, και που θα συνεχιστεί, έχει να κάνει και με την ανάπτυξη των Βαλκανίων, δεν είμαστε μόνοι στην περιοχή. Και, μολονότι δεν μου αρέσουν διάφορες ταμπέλες για την πόλη, «Συμπρωτεύουσα», «Συμβασιλεύουσα» κλπ. —αυτό το «συν» είναι κάπως παρηγοριά στον άρρωστο—, η Θεσσαλονίκη είναι πράγματι η Πύλη των Βαλκανίων.
Μεγάλο ρόλο παίζει η εγγύτητά της στις χώρες των νότιων Βαλκανίων, που πλέον μάς συνδέει μαζί τους και η Ευρωπαϊκή Ένωση, μας συνδέει και το ευρώ, για να μη μιλήσω και για το νέο αεροδρόμιο και για το λιμάνι μας. Υπάρχουν μεγάλες «δεξαμενές», αν θέλετε, από τον αναπτυσσόμενο Βορρά: επενδυτές, τουρίστες, καταναλωτές, ταξιδιώτες. Όλα αυτά λοιπόν χαρακτηρίζουν πλέον την πόλη, και ελκύουν το επενδυτικό ενδιαφέρον.
Η Θεσσαλονίκη πρέπει να γίνει ένας δεύτερος πόλος ανάπτυξης. Αυτό είναι ένα κεντρικό σύνθημα της διοίκησής μας. Καμία χώρα του Δυτικού, ανεπτυγμένου κόσμου δεν είναι «μονοκεντρική». Τα παραδείγματα είναι πολλά: Μαδρίτη-Βαρκελώνη, Ρώμη-Μιλάνο, και τόσα άλλα. Κάτι τέτοιο δουλεύουμε κι εμείς. Όχι βέβαια ανταγωνιστικά με την Αθήνα, αλλά συμπληρωματικά και παράλληλα. Και την Αθήνα αποκεντρώνει και ανακουφίζει, αλλά και δίνει τη δυνατότητα μιας πολλαπλασιαστικής ανάπτυξης για τη χώρα μας. Καθώς πλέον εδώ, στη Θεσσαλονίκη, υπάρχουν οι δυνατότητες και οι προοπτικές, ένας ελκυστικός χώρος για επενδύσεις και ανάπτυξη. Πρέπει όμως να δουλέψουμε στις υποδομές της.

Υποδομές λοιπόν. Αυτή είναι η μαγική λέξη.
Ασφαλώς. Και ένα παραπάνω για μένα, που σαν μηχανικός έχω ασχοληθεί πολύ με αυτές. Και ξέρετε ότι εκεί ακριβώς είναι που η Θεσσαλονίκη έμεινε 25 ολόκληρα χρόνια πίσω.

Δηλαδή μόλις τώρα βάζουμε τα θεμέλια για να υλοποιηθούν; Πριν δεν υπήρχε τίποτε;
Κατ' αρχάς, έχουμε το πρώτο success story: το αεροδρόμιο. Κατά δεύτερον, το λιμάνι, που και αυτό είναι πλέον σε μία φάση ωριμότητας ώστε να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στην ανάπτυξη της πόλης. Ήδη έχουν ξεκινήσει η ακτοπλοϊκή σύνδεση με τα νησιά και οι κρουαζιέρες, ενώ σε πολύ λίγο καιρό, με την επέκταση της 6ης προβλήτας, θα εξυπηρετούνται τα φορτία με κοντέινερ. Εκεί όμως που πρέπει να βάλουμε όλοι πλάτη είναι να ολοκληρωθεί και να λειτουργήσει στην ώρα του το Μετρό. Από το 2010, όταν ήμουν μέλος του ΔΣ της Αττικό Μετρό, έλεγα όπου και όσο μπορούσα ότι το Μετρό θα αλλάξει άρδην την εικόνα, την ποιότητα ζωής της Θεσσαλονίκης. Το νούμερο ένα πρόβλημα της πόλης είναι μακράν το κυκλοφοριακό. Ναι, η Θεσσαλονίκη έχει μεν το «ιδανικό» μέγεθος όπως λέω, αλλά νά που, αν και με τόσο μικρές αποστάσεις, και πάλι οι δρόμοι είναι συχνά ασφυκτικά γεμάτοι, καθώς δεν υπάρχουν εναλλακτικά μέσα μεταφοράς…

Το συγκοινωνιακό πάντως δεν είναι μέσα στις αρμοδιότητες του Δήμου.
Όχι, αλλά ο Δήμαρχος είναι ο επιβλέπων, αυτός που μπορεί να επισπεύσει τις διαδικασίες. Όχι απλά κατεβαίνοντας στην Αθήνα και, υποτίθεται, «χτυπώντας το χέρι στο τραπέζι». Αυτές οι τακτικές του παρελθόντος, που μεταξύ μας δεν έφεραν και κανένα αποτέλεσμα, δεν έχουν σχέση με τον τρόπο που δουλεύω, που προσπαθώ να φέρω αποτελέσματα. Πιστεύω ότι με πειθώ, με τη γνώση, και με τη στήριξή τους με επιχειρήματα θα έρθουν και τα επόμενα success stories για την πόλη.

Παρ’ όλα αυτά κατά τη διάρκεια της πανδημίας είδαμε μία κινητοποίηση από τη μεριά του Δήμου, αναφορικά με τον ΟΑΣΘ.
Ναι, κι αυτό ήταν κάτι που έγινε για πρώτη φορά. Η αγορά ενός μεγάλου αριθμού λεωφορείων, 49 στον αριθμό, από τον αδελφοποιημένο με τη Θεσσαλονίκη Δήμο της Λειψίας, ανακούφισε σε μεγάλο βαθμό το επιβατικό κοινό. Παράλληλα με την προμήθεια με leasing επιπλέον 250 λεωφορείων έφτασε ο στόλος της πόλης σε ένα αξιοπρεπές επίπεδο και αριθμού και ποιότητας οχημάτων. Και αυτό κατέστη δυνατόν αξιοποιώντας όσο γινόταν τις διεθνείς σχέσεις της διοίκησής μας, παράλληλα με την εξαιρετική συνεργασία που έχουμε με τον υπουργό Υποδομών, τον Κώστα Καραμανλή. Η λύση της προμήθειας λεωφορείων με leasing εφαρμόστηκε στη συνέχεια και στις αστικές συγκοινωνίες της Αθήνας. Αντιγράφηκε μια καλή πρακτική της πόλης μας.
Όλα αυτά βέβαια δεν αποτελούν την οριστική, και ολιστική, λύση του κυκλοφοριακού προβλήματος, που πρέπει να συνυπολογίσει τη λειτουργία του Μετρό, τον επανασχεδιασμό του ΟΑΣΘ, στον οποίο θα ενταχθούν και ηλεκτρικά λεωφορεία, αλλά και την κατασκευή της εξωτερικής περιφερειακής οδού, του fly-over. Ένα μεγάλο και σημαντικό έργο, που από μόνο του θα λύσει ένα μεγάλο μέρος του προβλήματος, καθώς ο οδηγός θα μπορεί να παρακάμπτει την πόλη, και μάλιστα με γρήγορες ταχύτητες και σε πολύ μικρό χρόνο. Ενώ τέλος προγραμματίζουμε και τη θαλάσσια αστική συγκοινωνία, σε ένα μοντέλο όμως που θα έχει βιωσιμότητα. Γιατί, ξέρετε, καλός ο σχεδιασμός και η υλοποίηση, αλλά η βιωσιμότητα κάθε λύσης είναι απαραίτητη, και στο παρελθόν σπάνια συνυπολογίστηκε. Αυτή λοιπόν είναι η μέριμνά μας σε όσα κάνουμε.

Αυτά είναι πολύ σημαντικά όλα, και αφορούν τον καθένα, κάτοικο ή επισκέπτη. Υπάρχουν όμως και ένα σωρό άλλα, πράγματα που δεν είναι «μεγάλα έργα» και δεν απαιτούν πελώρια χρηματοδότηση, μα που μας αφορούν επίσης όλους. Αν δεν αδειάσει ο κάδος σε ένα στενάκι στην ώρα του, αυτό θα σημάνει αμέσως πρόβλημα για ένα σωρό ανθρώπους.
Πιστέψτε με, κοιμάμαι και ξυπνάω με τη σκέψη μου σ’ αυτά τα προβλήματα. Πέρα από τα οραματικά πλάνα, πέρα από τα μεγαλεπήβολα πρότζεκτ, όλα αυτά είναι που «τρώνε», και δικαίως, τον περισσότερο χρόνο στην καθημερινότητά μου. Ο δήμαρχος είναι εδώ για να φροντίσει την αποκομιδή των σκουπιδιών, την ποιότητα των δρόμων και των πεζοδρόμων, τις ασφαλτοστρώσεις, τον φωτισμό, το πράσινο, τον κοινόχρηστο χώρο. Η διαχείριση των απορριμμάτων είναι εξαιρετικά σημαντικό θέμα. Πέρα από την προσπάθεια για την ολοκλήρωση του Μετρό, ο Δήμος πρέπει να φροντίζει να είναι καλά ασφαλτοστρωμένοι οι δρόμοι, να υπάρχουν αρκετοί χώροι στάθμευσης, να υπάρχουν πολλοί και χρηστικοί ποδηλατόδρομοι. Όλα αυτά είναι θέματα που η διοίκησή μας φροντίζει.

Αλλά και πάλι δεν είναι αρκετοί. Οι ποδηλατόδρομοι, εννοώ.
Όχι, δεν είναι. Αλλά τουλάχιστον βάλαμε κάποιες βάσεις, και θα τους αυξήσουμε πολύ σύντομα. Για την ποδηλατολωρίδα από το Λιμάνι μέχρι την καμπή της Νέας Παραλίας δώσαμε μεγάλη μάχη, έχοντας πολλούς απέναντί μας. Σήμερα, είναι ένα κομμάτι της πόλης, της κυκλοφορίας, που χρησιμοποιούν χιλιάδες άνθρωποι και δεν επηρεάζει αρνητικά τη ροή των οχημάτων σε καμία περίπτωση. Τα ίδια αντιμετωπίσαμε και στη λεωφόρο Κωνσταντίνου Καραμανλή, γιατί κάποιοι ξεβολεύτηκαν, καθώς έπρεπε να μην παρκάρουν, και μάλιστα παράνομα, τα αυτοκίνητά τους εκεί. Και όλα αυτά σε μία πόλη που το μεγαλύτερο μέρος της είναι πολύ εύκολα προσβάσιμο με το ποδήλατο, από τον καθένα: είναι επίπεδη. Η δημιουργία ποδηλατοδρόμων και η χρήση ποδήλατου είναι πολύ ψηλά στην ατζέντα μας. Θα δείτε την υλοποίησή της σύντομα.

Χαίρομαι γι’ αυτό, και θα περιμένουμε πράγματι να το δούμε, έχει πολύ μεγάλη σημασία για την πόλη.
Ναι. Όπως βέβαια μας απασχολούν οι κοινόχρηστοι χώροι. Οι μικροί και μεγάλοι δημόσιοι χώροι. Προχωρήσαμε σε έναν διεθνή διαγωνισμό για την ανάπλαση του άξονα της Αριστοτέλους, που είναι ό,τι πιο αναγνωρίσιμο στην πόλη μας. Από το 1997, όταν η πόλη είχε ανακηρυχθεί Ευρωπαϊκή Πολιτιστική Πρωτεύουσα, κανένας δεν έβαλε το χεράκι του για να βελτιώσει τον άξονα της Αριστοτέλους. Προχωράμε στη διαμόρφωση της Πλατείας Διοικητηρίου, που για δεκαετίες είναι ένα κουφάρι. Πρέπει να αναδείξουμε τις αρχαιότητες εκεί, και να διαμορφώσουμε τον χώρο μιας καλαίσθητης και λειτουργικής πλατείας. Η Πλατεία Ελευθερίας επίσης, όπου ξεκινάμε τη διαμόρφωση ενός υπόγειου πάρκινγκ, παράλληλα με την κατασκευή του ισόγειου πάρκου. Όλα αυτά ήταν προεκλογικές και προγραμματικές μας δεσμεύσεις, και έστω με καθυστερήσεις τις υλοποιούμε.

Έχει στοιχειώσει η Πλατεία Ελευθερίας…
Πολλά στοιχειώνουν στην πόλη μας. Γιατί υπάρχει διστακτικότητα για το πώς πρέπει να προχωρήσει κανείς, τι πλάνα πρέπει ή δεν πρέπει να βάλει. Στη διστακτικότητα εμείς προτείνουμε τον σωστό σχεδιασμό και την επιμονή. Αλλά πάλι δεν είναι μόνο αυτό, υπάρχει και μεγάλη γραφειοκρατία. Από τη στιγμή που ζητάω μια έγκριση ή μια υπογραφή, συχνά περνά πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Ένα χαρτί μπορεί να φύγει από τον Δήμο σήμερα, να πάει σε ένα υπουργείο, από εκεί στην αποκεντρωμένη διοίκηση, ξανά στο υπουργείο και πάλι πίσω στον Δήμο, αλλά στο μεταξύ να έχουν περάσει έξι και οχτώ μήνες. Αυτό βέβαια δεν το αντιλαμβάνεται ο πολίτης — και δεν έχει και λόγο να το αντιληφθεί, οι πολίτες έχουν κάθε δικαίωμα να ζητούν έργα και να βλέπουν χειροπιαστά αποτελέσματα. Θέλουν να βλέπουν υποδομές, την εικόνα, την ποιότητα ζωής της πόλης. Ή να μη βλέπουν παντού κάδους. Κάτι που το καταφέραμε σε πολλά μέρη της πόλης, με τις 50 συστοιχίες υπόγειων κάδων που έχουμε βάλει. Ένα σχέδιο που θα επεκταθεί παντού, και πολύ σύντομα.

Θέλω να θυμίσω εδώ ότι υπήρξε μεγάλη μουρμούρα για το γεγονός ότι, αφ’ ης στιγμής άνοιξαν οι πρώτες τρύπες για τους κάδους και μέχρι το πρώτο βράδυ που λειτούργησαν, μεσολάβησε ένα αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα.
Αντιλαμβάνομαι τη δυσπιστία πολλών Θεσσαλονικέων, από τη στιγμή που τόσα χρόνια δεν είχε η πόλη success story, αν μου επιτρέπετε να χρησιμοποιήσω για ακόμη μία φορά αυτό τον όρο. Δεν γίνονταν πράγματα στην πόλη, δεν άλλαζε το τοπίο, δεν βελτιωνόταν η καθημερινότητα. Καλή είναι η κριτική, και τη θέλουμε. Έχουν απόλυτο δίκιο να μας κρίνουν για οτιδήποτε κάνουμε, και για οτιδήποτε καθυστερούμε να κάνουμε ή δεν κάνουμε ακόμα. Από την άλλη, ναι, υπάρχουν και κάποιοι, πώς να το πω, που έχουν μια εμμονή, έναν «επαγγελματισμό» στην γκρίνια. Θα προχωρήσουμε μαζί και με αυτούς, άλλωστε δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι γι’ αυτό. Εγώ θέλω τη μέγιστη δυνατή συναίνεση, αυτό είναι που με ενδιαφέρει. Να βρίσκουμε λύσεις σε όλα τα προβλήματα, και να τα λύνουμε ένα-ένα, όσο το δυνατόν περισσότεροι μαζί: φορείς της πόλης, τοπική αυτοδιοίκηση, κυβέρνηση, ενεργοί πολίτες.

Πάμε λίγο πίσω αν θέλετε, για το success story που δεν είχε η πόλη. Είχε παρά ταύτα να επιδείξει το Δημαρχείο, φέρ’ ειπείν, ή τη Νέα Παραλία, δύο πολύ μεγάλα έργα.
Φυσικά και υπήρξαν έργα που έγιναν στην πόλη. Το τελευταίο που θέλω είναι να απαξιώσω οτιδήποτε έχει γίνει στη Θεσσαλονίκη από τις προηγούμενες διοικήσεις, μικρό ή μεγάλο. Κι αυτά τα δύο που λέτε είναι πραγματικά πολύ μεγάλα έργα. Όμως, δείτε. Η ανάπλαση της Νέας Παραλίας είχε ένα συνολικό μπάτζετ 32 εκατομμύρια ευρώ. Ακούγονται βέβαια πολλά, αλλά για την πόλη της Θεσσαλονίκης δεν είναι ένα σημαντικό ποσόν. Τόσα χρήματα είναι το μισό περίπου τεχνικό πρόγραμμα του Δήμου Αθηναίων ΚΑΘΕ χρόνο. Άρα, καταλαβαίνετε πως, αναλογικά, ένα τέτοιο έργο θα έπρεπε να γίνεται στη Θεσσαλονίκη σχεδόν κάθε χρόνο. Και πράγματι, όλα τα προηγούμενα χρόνια έπρεπε να είχε υπάρξει πολύ μεγαλύτερη παραγωγή από τέτοια έργα, από μεγάλα έργα. Δεν έγιναν όμως. Αλλά θα γίνουν τώρα. Πολύ πρόσφατα, επί παραδείγματι, μπήκε μπροστά το πολύ σημαντικό έργο της ανάπλασης της ΔΕΘ. Μολονότι πάλι εδώ έχουμε τις γνωστές προσφυγές.

Η Θεσσαλονίκη είναι το νέο Τελ Αβίβ της Μεσογείου. Και έτσι είναι. Ήταν πολύ σημαντικό να το ακούς αυτό, όχι από Θεσσαλονικείς, αλλά από ξένους ισχυρούς οικονομικούς παράγοντες.

Προσφυγές, όπως αυτές με το Μετρό;
Ναι, και μολονότι το κέντρο της Θεσσαλονίκης με την ανάπλαση της Έκθεσης θα αλλάξει θεαματικά. Φανταστείτε μόνο ότι θα έχουμε 70 στρέμματα κοινόχρηστου χώρου, πολλά καινούργια κτίρια βιοκλιματικά και υψηλής αισθητικής αξίας, θα έχουμε 2.000 επιπλέον υπόγειες θέσεις στάθμευσης — όλο το κέντρο της πόλης θα αναβαθμιστεί. Και, παρ’ όλα αυτά, πάλι κάποιοι έχουν αντιρρήσεις και θέλουν να εμποδίσουν και αυτό το πρότζεκτ… Όπως λέω συχνά, η Θεσσαλονίκη από πόλη των προσφύγων έγινε πόλη των προσφυγών. Σε κάθε περίπτωση: πρέπει να βρούμε τις μέγιστες κοινές συναινέσεις, επαναλαμβάνω. Όμως δεν πρέπει να φεύγει από το μυαλό μας κάτι πολύ βασικό: οι πόλεις, τα μεγάλα έργα, χρειάζονται ένα όραμα. Και μια προσήλωση στην υλοποίησή του. Η Θεσσαλονίκη, μου έλεγαν πρόσφατα κάποιοι ισχυροί επενδυτές από το Ισραήλ, είναι το νέο Τελ Αβίβ της Μεσογείου. Και έτσι είναι. Ήταν πολύ σημαντικό να το ακούς αυτό, όχι από Θεσσαλονικείς, αλλά από ξένους και μάλιστα ιδιαίτερα ισχυρούς οικονομικούς παράγοντες.

Μιας και μιλάμε για το Ισραήλ, ή μάλλον για τους Εβραίους. Κάτι άλλο που άλλαξε τα τελευταία χρόνια είναι ο τρόπος που αντιλαμβάνονται οι Θεσσαλονικείς το παρελθόν τους. Και νομίζω πως ένα μεγάλο κομμάτι της επιτυχίας της πόλης, αυτού του διαφαινόμενου success story, οφείλεται ακριβώς στο ότι η πόλη γύρισε το βλέμμα πίσω και κοίταξε επιτέλους το χθες. Ένα χθες όχι τιμητικό, και εξαιρετικά δυσάρεστο. Η Θεσσαλονίκη έχασε ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού της κατά την Κατοχή, ενώ ένα μέρος των κατοίκων της προσεταιρίστηκε περιουσίες που δεν του ανήκαν. Κι αυτή την αλλαγή την οφείλουμε στη διοίκηση του Γιάννη Μπουτάρη.
Ναι, έτσι είναι. Αναφερθήκαμε στη γεωγραφική θέση της πόλης και στο οικονομικό της μέγεθος. Ένα από τα πιο μεγάλα της ατού όμως είναι ακριβώς ο πολιτισμός της, η ιστορία της, η διαφορετικότητα των πολιτών της στη θρησκεία, στην κουλτούρα. Και αυτό ακριβώς είναι που πρέπει να δείχνουμε, και να τονίζουμε, συνεχώς. Πολύ καλά κάνετε και αναφέρεστε στη μνήμη των συμπολιτών και αδελφών Εβραίων της πόλης που χάθηκαν εκείνο τον καιρό. Η μητέρα μου, ξέρετε, είχε μεγαλώσει σε γειτονιά όπου έμεναν πολύ περισσότεροι Εβραίοι από ό,τι χριστιανοί. Είχε τρεις συναγωγές στη γειτονιά της, εκεί στην Αγία Τριάδα, ενώ και εγώ είχα την τύχη να έχω γείτονες και φίλους Εβραίους από μικρό παιδί. Αυτό το κομμάτι του παρελθόντος, αλλά και του παρόντος, της πόλης είναι χρέος μας να το αναδείξουμε. Γι’ αυτό και «τρέχουμε» όσο πιο γρήγορα και μεθοδικά μπορούμε το Μουσείο Ολοκαυτώματος, κάτι εξαιρετικά σημαντικό για την πόλη και φυσικά για τη διοίκησή μας. Όμως, ναι, υπάρχει απόλυτη συνέχεια από διοίκηση σε διοίκηση ως προς αυτό.
Θέλω όμως να σας πάω και σε κάτι άλλο, κάτι που ξεκινήσαμε μαζί με την Περιφέρεια και με το υπουργείο Πολιτισμού. Μάλιστα, είχα την ευκαιρία να ενημερώσω σχετικά και τον Πάπα την προηγούμενη εβδομάδα: την αναγνώριση της διαδρομής, των βημάτων του Αποστόλου Παύλου, από την Καβάλα, στη Θεσσαλονίκη και τη Βέροια. Ξέρετε, ειδικά για τους Καθολικούς είναι πολύ σημαντικό αυτό, καθώς η Καθολική Εκκλησία τον θεωρεί ιδρυτή της Εκκλησίας της Ρώμης. Θέλουμε να επενδύσουμε συνολικά στο τεράστιο πολιτιστικό μωσαϊκό της πόλης. Είναι υποχρέωσή μας να το κάνουμε.

Νέο Τελ Αβίβ λοιπόν η Θεσσαλονίκη, με ένα Μουσείο Ολοκαυτώματος που ελπίζουμε να δούμε το συντομότερο δυνατόν. Και, από την άλλη, η επίσης εβραϊκή οικογένεια Φάις που ανέλαβε να ανακαινίσει την ιστορική Αγορά Μοδιάνο.
Ναι, χαίρομαι που το αναφέρετε. Μέχρι τώρα μιλήσαμε για κρατικές και δημοτικές πρωτοβουλίες και επενδύσεις. Εδώ έχουμε λοιπόν ιδιωτική πρωτοβουλία, ένα πολύ μεγάλο πρότζεκτ που τρέχει αυτή την περίοδο και που πολύ σύντομα, ίσως μέσα στον Απρίλιο από ό,τι με διαβεβαίωσαν, θα λειτουργήσει αυτό το εξαιρετικό έργο. Ήμουν προ ολίγου καιρού στη Βαρκελώνη και πήγα στην αντίστοιχη ανοιχτή αγορά τροφίμων, την Boqueria, και έλεγα από μέσα μου, «Δεν ζηλεύω πια, σε λίγο και εμείς θα έχουμε κάτι αντίστοιχο». Γεννήθηκα και μεγάλωσα στο κέντρο, όπως ξέρετε, και πάντα εκεί πηγαίναμε να ψωνίσουμε με τους γονείς μου, ή να πιούμε ένα τσίπουρο με τους φίλους μου.

Μέσα στο 2022-2023 και το Καπάνι θα ανακαινιστεί. Συνεπώς, το remake της πόλης γίνεται, θα γίνει, και μάλιστα με το χρώμα που πάντα είχε η Θεσσαλονίκη, το πολυπολιτισμικό.

Μακάρι να ανακαινίζονταν όλες οι αγορές του κέντρου. Το Καπάνι, αίφνης.
Μα και το πρότζεκτ για το Καπάνι, μια άλλη ανοιχτή αγορά, έχει ξεκινήσει από τη διοίκησή μας, ενώ έχει εξασφαλιστεί και η χρηματοδότησή του από το ΕΣΠΑ, περίπου 2 εκατομμύρια ευρώ. Μέσα στο 2022-2023 λοιπόν, και το Καπάνι θα ανακαινιστεί. Συνεπώς, είτε από ευρωπαϊκά προγράμματα, είτε από τους πόρους του Δήμου, είτε με ιδιώτες επενδυτές, το remake της πόλης γίνεται, θα γίνει, και μάλιστα με το χρώμα που πάντα είχε η Θεσσαλονίκη, το πολυπολιτισμικό. Μαζί και Ανατολή, και Δύση, και Βορράς, και Νότος.

Πολύ ωραία. Βλέπω εδώ στις σημειώσεις μου για τα μεγάλα έργα της πόλης πως μόνο για ένα δεν μιλήσαμε ακόμη: το γήπεδο του Άρη.
Αυτή τη στιγμή τρέχουν στην πόλη δύο μεγάλα πρότζεκτ γηπέδων. Είμαι άνθρωπος του αθλητισμού και με ενδιαφέρουν πολύ, έχω ζήσει πολύ μεγάλες στιγμές μέσα στα γήπεδα. Και μία μεγάλη πόλη, πέραν όλων των άλλων, χρειάζεται και μεγάλα events. Συνέδρια, εκδηλώσεις, διεθνείς εκθέσεις, επιστημονικά, πολιτιστικά αλλά και αθλητικά events. Αυτά τα τελευταία όμως απαιτούν νέες, σύγχρονες γηπεδικές εγκαταστάσεις — και η Θεσσαλονίκη έμεινε πίσω και εδώ. Έτσι, εμείς στηρίζουμε 100% και την ανάπλαση της Τούμπας, με έναν κατάλληλα διαμορφωμένο περιβάλλοντα χώρο σε μία πολύ σημαντική περιοχή για την πόλη, και τη διπλή ανάπλαση του γηπέδου του Άρη, με το νέο γήπεδο που θα χτιστεί στην περιοχή του αεροδρομίου, μαζί με εμπορικό κέντρο και ό,τι άλλο χρειαστεί, και με την απόδοση του υπάρχοντος γηπέδου του Χαριλάου σαν πάρκο για τους πολίτες. Θα ήταν πολύ σημαντικό να ολοκληρωθούν μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια και τα δύο πρότζεκτ.
Αλλά, για να γυρίσω στα μεγάλα αθλητικά events, είναι πολύ σημαντικό που η Εθνική Ελλάδος του μπάσκετ ήρθε ξανά μετά από 34 χρόνια, με ενέργειες και της διοίκησης του Δήμου μας, να παίξει στο Αλεξάνδρειο Αθλητικό Μέλαθρο, στο Παλέ ντε Σπορ —για εμάς τους παλαιότερους είναι ένας ιερός χώρος, ο χώρος του Γκάλη, του Γιαννάκη, του Πρέλεβιτς—, ενώ ετοιμάζουμε κάτι μεγάλο, κάτι πολύ μεγάλο για τον ερχόμενο Μάιο, ένα σημαντικό αθλητικό γεγονός…

Τι θα είναι;
Το μόνο που μπορώ να σας πω αυτή τη στιγμή είναι ότι είναι μια μεγάλη διεθνής αεραθλητική διοργάνωση.

Καλώς. Πείτε μου όμως κάτι άλλο. Μιλήσαμε πολύ για όλα αυτά τα έργα στην πόλη, για το success story της και τα λοιπά — όλα τους πολύ σημαντικά ασφαλώς. Σε τι άλλα θέματα ο Δήμος θέλει και μπορεί να έχει ενεργό συμμετοχή; Πράγματα που επίσης αφορούν πάρα πολύ κόσμο, αλλά που δεν έχουν ίσως την πάνδημη λαμπρότητα ενός μεγάλου και ακριβού έργου. Θέλει και μπορεί να παίξει έναν ρόλο σε θέματα που μαστίζουν την κοινωνία; Όπως η βία κατά των γυναικών και οι γυναικοκτονίες, ας πούμε, ή να παίξει ενεργό ρόλο σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως αυτά των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων;

Αυτό είναι που θέλω γι’ αυτή την πόλη. Να είναι μια μεγάλη, ευημερούσα, όμορφη, ελεύθερη και ανεκτική πόλη. Με ανοιχτή κοινωνία, ισχυρή οικονομία, πλουραλισμό, με αγάπη στη διαφορετικότητα.

Κοιτάξτε, αυτό είναι το όραμα που έχουμε. Αυτό ακριβώς είναι που θέλω γι’ αυτή την πόλη. Να είναι μια μεγάλη, ευημερούσα, όμορφη, ελεύθερη και ανεκτική πόλη. Με ανοιχτή κοινωνία, ισχυρή οικονομία, πλουραλισμό, με αγάπη στη διαφορετικότητα. Μια πόλη γεμάτη χρώμα, μια πόλη καθαρή, με πανεπιστήμια που θα χαίρεσαι να περπατάς στους χώρους τους, με τοπόσημα που θα μας γεμίζουν περηφάνια και χαρά. Αλλά ξέρετε, αυτή τη στιγμή παλεύουμε με τα βασικά — κυριολεκτικά με τα βασικά. Με τη συγκοινωνία, με τις άσχημες και απεριποίητες πλατείες μας, με τους ανολοκλήρωτους σταθμούς και λαμαρίνες του Μετρό που επιτέλους βρήκε τον δρόμο του και μπήκε στην τελική ευθεία, με την απουσία ποδηλατοδρόμων, με τα 430 χιλιόμετρα οδικού δικτύου που δεν έχουν καλή άσφαλτο, με τις τόσες παιδικές χαρές που πρέπει να αναπλασθούν, με τους κάδους, με τα άμοιρα αδέσποτα, με τα άπειρα μικρά και καθημερινά.
Όλα αυτά, που είναι άκρως απαραίτητα να τα φροντίσουμε με όλες μας τις δυνάμεις, που είναι χρέος μας, εξαντλούν το μεγαλύτερο μέρος του ανθρώπινου δυναμικού μας και των πόρων μας. Όχι όλο, αλλά το μεγαλύτερο. Όμως να είστε σίγουρος πως παράλληλα δουλεύουμε σε όλα τα επίπεδα. Και ξέρετε, ούτως ή άλλως η πόλη μας έχει τεράστια προϊστορία αποδοχής και ανεκτικότητας, παρά τις εξάρσεις κάποιου συντηρητικού παρελθόντος. Και δεν θα αργήσει να γίνει πόλη-πρότυπο σε μία σειρά από τομείς — δουλεύω σκληρά γι’ αυτό. Μια πόλη με τεχνολογία αιχμής, με καινοτόμες δραστηριότητες, με λυμένο το κυκλοφοριακό της πρόβλημα, με πολλούς ευτυχισμένους τουρίστες όλο τον χρόνο, και με ανθρώπους που θα νιώθουν εδώ απόλυτη ελευθερία, άνεση, και ασφάλεια.

Χαίρομαι πολύ που το λέτε. Πείτε μου και κάτι ακόμα τώρα που τελειώνουμε. Έχουμε πρόβλημα με την αστεγία κάποιων ανθρώπων, καθώς και με τα αδέσποτα, όπως είπατε. Κι αν για τα δεύτερα το πρόβλημα είναι πιο έντονο λόγω του αριθμού τους, γιατί δεν λύνεται άμεσα το πρόβλημα των αστέγων; Ο Δήμος έχει τις κατάλληλες δομές, έτσι δεν είναι;
Φυσικά και έχει δομές. Υπάρχει το υπνωτήριο, υπάρχει κέντρο ημερήσιας φροντίδας, υπάρχει ένας ολόκληρος μηχανισμός. Όμως δεν είναι πάντα εύκολα να πείσεις όλους τους αστέγους να έρθουν εκεί. Κάποιοι επιμένουν να μην έχουν καμία σχέση τις πρόνοιες του κράτους ή του Δήμου… Επίσης, ο Δήμος λειτουργεί κέντρο για κακοποιημένες γυναίκες, στο οποίο μπορούν να καταφύγουν αν δεχτούν βία, ή απειλή βίας. Ενώ δεν θα ήταν άσκοπο να τονίσουμε ότι ο Δήμος, ειδικά την περίοδο των λοκντάουν, ετοίμασε και μοίρασε χιλιάδες συσσίτια σε απόρους που χτυπήθηκαν περισσότερο από όλους τους άλλους από την πανδημία, με δωρεές από προμηθευτές, με την αξιοποίηση των μαγειρείων του, αλλά ακόμη και σε συνεργασία με τις ενορίες της Εκκλησίας μας, που κάνει επίσης πολλή δουλειά σε αυτό τον τομέα. Εκεί που προχωρούμε δυστυχώς με πολύ αργά βήματα είναι το κομμάτι των αδέσποτων ζώων.

Τα αδέσποτα σκυλιά και οι αδέσποτες γάτες αξίζουν πολύ περισσότερα από αυτά που τους παρέχουμε. Αν και στόχος μας πρέπει να είναι να ΜΗΝ υπάρχουν αδέσποτα στην πόλη.

Μάλιστα, είχαμε και το θλιβερό περιστατικό με τον Αρκουδέλη, ή Τσέχοφ, τον ηλικιωμένο ποιμενικό που χάθηκε δυστυχώς προ μερικών εβδομάδων…
Ναι, είναι ένα πολύ ευαίσθητο θέμα, και μπορώ να καταλάβω πάρα πολύ καλά, και τους φιλόζωους και όσους ακτιβιστές ασχολούνται ενεργά με τα αδέσποτα ταΐζοντάς τα και παρέχοντάς τους φροντίδα. Τα αδέσποτα σκυλιά και οι αδέσποτες γάτες αξίζουν πολύ περισσότερα από αυτά που τους παρέχουμε. Αν και στόχος μας πρέπει να είναι να ΜΗΝ υπάρχουν αδέσποτα στην πόλη. Εκεί θα επικεντρώσουμε όλες μας τις δυνάμεις, με μαζικές στειρώσεις και ενημέρωση των πολιτών. Υπάρχει πια και η σχετική νομοθεσία, και θα μας βοηθήσει πολύ στο έργο μας. Προς Θεού όμως, πρέπει να πάψει αυτή η απολύτως καταδικαστέα «συνήθεια» της εγκατάλειψης των ζώων. Τα περισσότερα αδέσποτα βρίσκονται στους δρόμους επειδή κάποιος τα παράτησε εκεί. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να ελέγχεται και να τιμωρείται.

Το ελπίζουμε. Λοιπόν, κλείνοντας αυτή την κουβέντα: δήμαρχε, με την εκ των υστέρων γνώση, με όλα αυτά που βάλατε στις πλάτες σας, με τα προβλήματα που έχει η πόλη, με την πολλή και καθημερινή δουλειά που απαιτείται, αλλά και με τις αντιπαλότητες, και ίσως τις επιθέσεις που δέχεστε — εάν λοιπόν γυρνούσατε τον χρόνο πίσω θα επιμένατε στην απόφασή σας να διεκδικήσετε τη δημαρχία;
Κατ' αρχάς, δεν δέχομαι επιθέσεις. Η σχέση δημάρχου-πολίτη είναι γνωστή, και είναι παντού η ίδια. Και το «Τα παράπονά σου στον δήμαρχο» ισχύει απολύτως. Και φυσικά δεν είναι ενοχλητικό! Από τις 6:15 το πρωί, όταν βγάζω βόλτα τον σκύλο μου, θα πετύχω στη γειτονιά μου έναν ταξιτζή στη βάρδια του, που θα έχει ένα παράπονο, ή μια γειτόνισσα που θα με ενημερώσει για εκείνη τη λάμπα που κάηκε πριν από δυο μέρες, ή για έναν κάδο απορριμμάτων που είναι σε κακή κατάσταση. Υπάρχει αυτή η αγωνία, και αυτή η πίεση για βελτίωση της καθημερινότητας. Αλλά ο ρόλος του δημάρχου είναι αυτή ακριβώς η εγγύτητα, η επαφή με τον πολίτη. Οπότε τα χαίρομαι όλα αυτά.
Για εμένα, ο σκοπός της ενασχόλησης μου με τα κοινά ήταν η πόλη μου. Ασχολήθηκα στα 40 χρόνια μου περίπου, χωρίς καμία πολιτική σταδιοδρομία προηγουμένως, χωρίς κομματική ενασχόληση ή ιδιαίτερη ταύτιση, και ευτύχησα να βρεθώ στη θέση του δημάρχου. Δεν μπορώ να σκεφτώ πιο μεγάλη τιμή, αλλά ούτε και πιο μεγάλη ευθύνη. Αν είχα έναν στόχο, αυτός ήταν και είναι να βοηθήσω την πόλη μου, που την αγαπώ τόσο πολύ. Μπορεί να είναι μία θέση που απαιτεί όλο μου τον εαυτό και την υποχρέωση να δουλεύεις κάθε μέρα, κάθε ώρα, αλλά γι’ αυτό βρίσκομαι εδώ. Και, ξέρετε, όποτε βλέπω ένα πεζοδρόμιο να φτιάχνεται, ή μια λάμπα να αλλάζει, ή ένα αδέσποτο που βρήκε την παντοτινή του οικογένεια, λέω: Κάτι έκανα. Κάτι άλλαξε. Κάποιος νιώθει πιο καλά, πιο ασφαλής!

Θα τα καταφέρουμε λοιπόν;
Ασφαλώς και θα τα καταφέρουμε. Είμαι επίμονος, αλλά είμαι και αισιόδοξος. Στο χέρι μας είναι. Άλλωστε, ζούμε στην ωραιότερη πόλη του κόσμου.