Η αίσθηση του déjà vu στη σκυταλοδρομία των μεταλλάξεων

Αν η παραλλαγή Δέλτα «καλλιεργήθηκε» στο απέραντο «θερμοκήπιο» της τριτοκοσμικής αλλά και εκρηκτικής αναπτυξιακά Ινδίας, η παραλλαγή Όμικρον εντοπίστηκε στο εξειδικευμένο «θερμοκήπιο» της Νοτίου Αφρικής. Μία χώρα με 8,5 εκατομμύρια φορείς του HIV και με ένα τεράστιο ποσοστό των κατοίκων, ιδιαίτερα του γυναικείου πληθυσμού, να υποφέρουν από Ηπατίτιδες B και C καθώς και από φυματίωση. Σε αυτόν τον πληθυσμό εκκολάφθηκε η νέα παραλλαγή, προχωρώντας μάλιστα σε ένα νέο στάδιο μεταλλάξεων που έφθασαν τις 50 μέχρι στιγμής. Ήταν κάτι το αναμενόμενο. Ήταν κάτι για το οποίο ανησυχούσε εξ αρχής την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα. Ήταν μία προοπτική την οποία με τρόμο αντιμετώπιζαν εδώ και καιρό οι εξειδικευμένοι ιολόγοι και λοιμοξιωλόγοι. Μία παραλλαγή δηλαδή με μεταλλάξεις που θα αμφισβητούσαν την αποτελεσματικότητα των υφισταμένων εμβολίων.

Η διεθνής κοινότητα αντέδρασε με άμεσα ανακλαστικά. Η πείρα από την Ινδία και τις επιπτώσεις της παραλλαγής Δέλτα δίδαξε πως είναι καλύτερα να λαμβάνεις άμεσα μέτρα με πολιτικό κόστος παρά να αναγκαστείς να λάβεις τα ίδια μέτρα αργότερα, όταν οι οικονομίες και οι κοινωνίες θα έχουν κλείσει εκ των πραγμάτων.

Οι κεντροευρωπαϊκές χώρες δεν είχαν ακόμη συνέλθει από το τελευταίο χτύπημα της Δέλτα όταν οι κυβερνήσεις τους κλήθηκαν να διαχειριστούν την επερχόμενη Όμικρον. Αιφνιδιαστικά οι χρηματαγορές πάγωσαν. Οι δείκτες κατρακύλησαν. Η τιμή του πετρελαίου άρχισε να πέφτει με σταθερή τάση. Όλα άρχισαν να θυμίζουν τον Φλεβάρη του 2020. Η Goldman Sachs εξέδωσε προγνωστική έκθεση με 4 σενάρια για την παγκόσμια οικονομία. Οι μεγάλοι κολοσσοί άρχισαν να ξανασκέπτονται τα projects που είχαν δρομολογηθεί. Οι προοπτικές ανάπτυξης για το 2022 ήταν κάτι περισσότερο από θετικές για την παγκόσμια οικονομία. Μετά τον εντοπισμό της Όμικρον τα πράγματα άλλαξαν.

Οι διεθνείς θεσμοί αντέδρασαν με σπουδή. Συναντήθηκαν οι G7. Συνεδρίασαν οι Υπουργοί Υγείας της ΕΕ. Ανακοινώθηκε έκτακτη συνάντηση κορυφής των ηγετών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Παρασκευή 3 Δεκεμβρίου. Ήδη συνεδρίασε η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας. Ο Λευκός Οίκος παρενέβη. Ο πρόεδρος Μπάιντεν προέβη στις πρώτες καθοριστικές κινήσεις ώστε να αντιμετωπιστεί η νέα φάση της πανδημίας. Οι μεγάλες φαρμακευτικές παραδέχονται πως θα είναι μειωμένη η αποτελεσματικότητα των εμβολίων. Προανήγγειλαν ήδη την κυκλοφορία νέων σκευασμάτων που θα έχουν προσαρμοστεί στην αντιμετώπιση της παραλλαγής αυτής. Η ηχώ απ’ όλες αυτές τις κινήσεις, τις δραστηριότητες, τις ανακοινώσεις, αυτός ο βόμβος σαν να θυμίζει κάτι από τα παλιά. Όταν αυτός ο εφιάλτης πρωτοεμφανίστηκε.

Αυτή την φορά είμαστε τυχεροί. Η Όμικρον εμφανίστηκε σε μία χώρα με συγκριτικά πολύ καλύτερο σύστημα Υγείας από τις υπόλοιπες αφρικανικές χώρες. Οι ιατρικοί θεσμοί αυτής της χώρας είναι άμεσα συνδεδεμένοι με ινστιτούτα και ερευνητικά κέντρα της Ευρώπης. Στην Βρετανία, την Ολλανδία και το Βέλγιο. Τα συστήματα στη Νότιο Αφρική δεν θυμίζουν την τριτοκοσμική μιζέρια των γειτονικών της κρατών. Ο εντοπισμός της παραλλαγής ήταν άμεσος. Η παρακολούθηση των περιστατικών άρχισε σχεδόν αυτόματα. Η κυκλοφορία της πληροφορίας ήταν συνολική και πολυεπίπεδη.

Στην Ελλάδα ο πρωθυπουργός πήρε ένα μεγάλο πολιτικό ρίσκο. Η απόφασή του να επιβληθεί ειδικός φόρος - χαράτσι σε κάθε ανεμβολίαστο πολίτη άνω των 60 από 16ης Ιανουαρίου και μετά, έχει και θα έχει πολιτικό κόστος. Εκτός εάν οι 45 αυτές ημέρες λειτουργήσουν θετικά και αυξηθούν θεαματικά τα ποσοστά εμβολιασμού των ηλικιωμένων ατόμων. Προφανώς η απόφαση του πρωθυπουργού αποτελεί απάντηση στην σοβαρότητα της κατάστασης. Τα στατιστικά μεγέθη της Πανδημίας στην Ελλάδα καταδεικνύουν με ωμότητα το κυρίαρχο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η κοινωνία. Την απίστευτη ελαφρότητα της.

Η κυβέρνηση εξακολουθεί να ξορκίζει το ενδεχόμενο ενός νέου lockdown. Οι κυβερνήσεις των ευρωπαϊκών χωρών φλερτάρουν με την ιδέα της λήψης αυστηρών και οριζοντίου χαρακτήρα μέτρων κοινωνικής απομόνωσης. Για κάποιους στην Κεντρική Ευρώπη το ενδεχόμενο ενός καθολικού lockdown είναι μονόδρομος.

Στην Ελλάδα υπάρχουν κοινωνικές δραστηριότητες όπου η προστασία είναι μία έννοια χωρίς νόημα. Όπως στην εστίαση επί παραδείγματι. Ο ενημερωμένος πολίτης παρακολουθεί με φρίκη εικόνες σε δρόμους και σε πλατείες της πρωτεύουσας και των μεγάλων πόλεων όπου η λογική ισοπεδώνεται από κοινωνικές συμπεριφορές που δείχνουν πώς υπάρχουν έλληνες πολίτες σε αντισυστημική φρενίτιδα. Πρόκειται για συλλογικό παραλογισμό. Έχει να κάνει με άλλου τύπου προσέγγισης του συλλογικού υποσυνείδητου. Επανερχόμαστε σε άγριες συνθήκες επιβολής κινημάτων Ζηλωτών. Είμαστε τόσο κοντά σε φαινόμενα που δυστυχώς επικρατούν στη Ρουμανία και την Βουλγαρία. Η απώλεια της λογικής είναι διαχρονικό σύμπτωμα. Προ ετών θα θυμάστε την απίστευτη δυναμική του κινήματος Δεν Πληρώνω.

Δυστυχώς η πανδημία θα δείξει και αυτόν τον χειμώνα το απεχθές πρόσωπό της δοκιμάζοντας διαπροσωπικές σχέσεις και συμπεριφορές. Είναι πολύ πιθανόν να ζήσουμε έναν ακόμη χειμώνα σε καθεστώς μερικής, ολικής ή σχετικής απομόνωσης. Θα δοκιμαστούν ενδεχομένως και πάλι οι εργασιακές σχέσεις. Ανάλογα με την πορεία της παραλλαγής Όμικρον θα τεθεί εκ νέου το ζήτημα της τηλεργασίας. Αυτό το στοίχημα παραμένει ανοικτό έστω και εάν πολλοί πίστεψαν πώς η εργασία από το σπίτι ήρθε για να μείνει. Η πραγματικότητα έδειξε άλλα πράγματα.

Ζούμε σε ένα σταυροδρόμι που παραμένει σε ακινησία, μπουκωμένο και συνωστισμένο εδώ και δύο χρόνια κοντά. Η μία κρίση διαδέχεται την άλλη επίμονα και εμμονικά. Η υγειονομική κρίση δίνει την θέση της στην ενεργειακή και αυτή στον πληθωρισμό για να καταλήξουμε στο φαινόμενο της εποχής που είναι η «Μεγάλη Παραίτηση». Η άρνηση των ανθρώπων να εργαστούν υπό τις υφιστάμενες εργασιακές συνθήκες.

Η Ισπανική Γρίπη ολοκληρώθηκε με δύο πρωτόγνωρες κρίσεις και ένα πόλεμο. Αυτήν του 1929 και την κρίση του Μεσοπολέμου με την ανέλιξη των Φασισμών. Όλα αυτά κατέληξαν στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Υπάρχει μία αίσθηση πως ο κόσμος μας, ιδιαίτερα η Ευρώπη, υπνοβατεί. Πολύ επικίνδυνη αίσθηση.