Η αποχώρηση της ηγεσίας του ΤΑΥΠΕΔ και η κατάρρευση των στόχων που κυβέρνηση και η τρόικα είχαν θέσει φέτος για την πώληση δημόσιας περιουσίας (από τα 3,5 στο 1,5 δις και αν..), σηματοδοτεί τον επίσημο πλέον ενταφιασμό της πολιτικής των «αποκρατικοποιήσεων» που είχε ξεκινήσει το 2010 από το Ζάππειο Ι. Τότε αν θυμάστε ο κ. Σαμαράς είχε δηλώσει ότι μπορεί να βρει 50 δις σε δύο χρόνια από αποκρατικοποιήσεις και αξιοποίηση δημόσιας περιουσίας. Και ακολούθησε μετά η τρόικα που θα έβρισκε τα 50 δις σε 5 χρόνια στις αρχές του 2011. Από την πρώτη στιγμή είχα τότε δημόσια δηλώσει ότι όλα αυτά είναι τόσο εκτός πραγματικότητας που ισοδυναμούν με κοροϊδία και είχα στην συνέχεια αναλάβει και το κόστος της ανάδειξης της απαράδεκτης πρακτικής των πωλήσεων με μια μόνο προσφορά.
Τώρα που η υπόθεση αποκρατικοποιήσεων μπαίνει επί της ουσίας και επισήμως στη φορμόλη δεν θα κάνω άλλη κριτική. Την έκανα άλλωστε έγκαιρα -το 2010 και 2011- όταν οι πάντες είχαν υιοθετήσει τον λαϊκισμό της μαγικής λύσης των δημοσιονομικών προβλημάτων μέσω αποκρατικοποιήσεων (αντίστοιχος αλλά σε άλλο πεδίο με τον ακραίο λαϊκισμό ΣΥΡΙΖΑ και λοιπών για την εύκολη λύση των δημοσιονομικών προβλημάτων μέσω χρεοκοπίας, λες και η χρεοκοπία μιας χώρας είναι γεγονός χωρίς κόστος…). Θα προχωρήσω σε μια πρόταση.
Οι αποκρατικοποιήσεις έπρεπε πάντα να έχουν ένα και μόνο στόχο. Την προώθηση της παραγωγικής εξωστρεφούς ανάπτυξης. Για να πετύχουν αυτό σε μια χώρα που δεν έχει αξιοπιστία, λόγω χρεοκοπίας, προϋπόθεση είναι μια πάγια πολιτική χαμηλής φορολογίας την οποία θα εγγυάται (όσο δεν είναι αξιόπιστη) η χώρα με δεσμεύσεις κεφαλαίων της στο εξωτερικό και η δραστική βελτίωση της απονομής της δικαιοσύνης, έτσι ώστε όσοι αγοράζουν να έχουν εξασφαλίσει την προστασία των περιουσιακών δικαιωμάτων που αποκτούν. Μέχρι να γίνει αυτό τα μεγάλα ξένα κεφάλαια δεν θα έρθουν παρά με όρους ακραίους από πλευράς αξιών, που αντιστοιχούν σε πρακτικές οικονομικής εξουθένωσης του πωλητή (vulture funds). Κάτι που αποτελεί τελικά αρνητική προσφορά στην οικονομία, μια που τα πενιχρά οικονομικά αποτελέσματα εξουδετερώνονται από την απαξίωση της ασκούμενης πολιτικής που επιφέρουν.
Τι μπορεί να γίνει παράλληλα; Να δοθούν για μακροχρόνια ενοικίαση[1] τα στοιχεία ενεργητικού που βρίσκονται στα χέρια του κράτους προς τους ενδιαφερόμενους (κυρίως εγχώριους), που μπορούν να κινηθούν στο απίθανο ελληνικό περιβάλλον μέχρι αυτό να αλλάξει. Με απόλυτη προτεραιότητα στα στοιχεία ενεργητικού που είναι εισροές στην εξωστρεφή παραγωγική διαδικασία. Δηλαδή αγροτική γη, παραγωγικές εγκαταστάσεις, ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις κ.λπ. Μέρος αυτών βρίσκονται στα χέρια κρατικών εκκαθαριστών (π.χ. κακή Αγροτική), μέρος στα χέρια του ΤΑΥΠΕΔ και μέρος στα χέρια του ίδιου του κράτους (που ειδικά στην αγροτική γη ακολουθεί μια διαδικασία μοριοδότησης που ελαχιστοποιεί τον αριθμό των ενδιαφερομένων και αφήνει πάντα ανοικτό το ενδεχόμενο πελατειακών ρυθμίσεων).
Για να γίνει αυτό αποτελεσματικά βασικές προϋποθέσεις είναι τρεις:
· Να προχωρήσει η προσπάθεια μαζικά ώστε να έχει μακροοικονομική επίδραση και με τη διαφάνεια δημοσίων καλά διαφημισμένων ηλεκτρονικών διαγωνισμών, ώστε να μην γίνει ένα ακόμα πελατειακό εργαλείο.
· Να υπάρξει μια οργανωμένη προσπάθεια αύξησης της αξίας των στοιχείων ενεργητικού με την απόκτηση –όσο βρίσκονται ακόμα στα χέρια του κράτους και συνεπώς μπορούν να ελαχιστοποιηθούν οι εκβιασμοί, οι καθυστερήσεις κ.λπ.- αδειοδοτήσεων και άλλων διευκολύνσεων για τις πιθανές χρήσεις. Για νερό, πρόσβαση σε δίκτυα, πολεοδομικές άδειες κ.λπ.
· Να εξασφαλιστεί από τον ίδιο τον πωλητή το ελάχιστο μέγεθος ώστε το σχετικό στοιχείο παραγωγικής διαδικασίας να είναι διεθνώς ανταγωνιστικό. Κάτι που για παράδειγμα στην αγροτική γη είναι πολύ πιο κοντά στα 3000 στρέμματα, παρά στα 100 στρέμματα, που είναι το μέγιστο! που νοικιάζει ο ΟΠΕΚΕΠΕ.
Για να γίνουν αυτά χρειάζεται ισχυρή πολιτική βούληση, μηδενική πελατειακή διάθεση και μια ενεργή πολιτική αναζήτησης των επενδυτών. Επενδυτών που θα έμπαιναν στον πειρασμό να επενδύσουν σε μια χώρα που η αποεπένδυση συνεχίζει να κυριαρχεί, γιατί το ελληνικό κράτος θα τους έκανε «μια προσφορά που θα ήταν δύσκολο να αρνηθούν» (“an offer they can’t refuse”).
Μια τέτοια πολιτική δεν θα έλυνε μαγικά τα δημοσιονομικά προβλήματα. Αυτά δεν λύνονται μακροχρόνια παρά μόνο με περικοπή δαπανών και ένα αποτελεσματικό, μη πελατειακό κράτος. Θα προσέφερε όμως μια αναγκαία και πρακτική πυροδότηση της αναπτυξιακής διαδικασίας από μικρές και μεσαίες παραγωγικές μονάδες που θα αξιοποιούσαν κυρίως ελληνικά κεφάλαια. Τα μόνα που για τα επόμενα χρόνια θα είναι σοβαρά διαθέσιμα για πραγματικές παραγωγικές επενδύσεις στη χώρα.
Υ.Γ. Όσοι -όπως εγώ- πιστεύουν στην ελευθερία της αγοράς, μπορεί να αντιδρούν στην αρχή σε ένα μοντέλο που έχει φαινομενικά παρεμβατικό χαρακτήρα. Στην Ελλάδα όμως, με τα μονοπώλια και ολιγοπώλια, τις συντεχνίες, τη γραφειοκρατία, τις πελατειακές σχέσεις και τη διαφθορά, η στρέβλωση είναι τόσο μεγάλη ώστε η απλή πώληση της δημόσιας περιουσίας χωρίς παράλληλη ενεργή πολιτική περιορισμού των στρεβλώσεων που τη συνοδεύουν, δεν αποδίδει. Η αόρατος χείρα του Άνταμ Σμιθ είναι δεμένη πισθάγκωνα…
[1] Μιλώ για ενοικίαση γιατί οι τιμές πώλησης που ζητούνται σε μια αγορά ακινήτων και γενικώς στοιχείων ενεργητικού πολύ κακή ή θα είναι εξωπραγματικές οπότε η πώληση δεν θα προχωρεί ή πολύ χαμηλές οπότε και πολιτικά απίστευτα επώδυνες. Η ενοικίαση, με σύνδεση των μελλοντικών ενοικίων με κάποιο δείκτη, έτσι ώστε το κράτος να μοιράζεται τον κίνδυνο χώρας με τον επενδυτή, είναι μια πολύ καλή ενδιάμεση λύση.
12°
