- CITY GUIDE
- PODCAST
-
27°
Η στατιστική και οι μεγαλύτερες αυθαιρεσίες
Ή αλλιώς μια άλλη επιστημονική φαντασία
![img_2428_1.jpg img_2428_1.jpg](/images/120x120/3/jpg/sites/default/files/img_2428_1.jpg)
![Arrival H στατιστική όχι μόνο υποφέρει από μπόλικη αυθαιρεσία αλλά και πως δεν την βοηθά η φαντασία](/images/1074x600/3/jpg/sites/default/files/article/2021/11/20/arrival.jpg)
H στατιστική όχι μόνο υποφέρει από μπόλικη αυθαιρεσία αλλά δεν την βοηθά και η φαντασία
Δώδεκα μυστηριώδη διαστημόπλοια με εξωγήινους επιβάτες προσγειώνονται σε διάφορα σημεία του πλανήτη μας. Μια ομάδα ειδικών επιστημόνων συστήνεται για να ερευνήσει το συμβάν. Ανάμεσά τους μία γλωσσολόγος καλείται να βοηθήσει στην επικοινωνία με τους εξωγήινους, ενώ ο χρόνος πιέζει και ο κόσμος απειλείται με έναν παγκόσμιο πόλεμο. Είναι σκηνές από την ταινία «η Άφιξη» που βασίζεται σε νουβέλα του Τεντ Τσιανγκ, ενός από τους πιο σημαντικούς συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας της εποχής μας. Ο συγγραφέας είπε πρόσφατα πως η επιστημονική φαντασία και η τεχνητή νοημοσύνη εμπεριέχουν μια μορφή στατιστικής. Αλλά στην πραγματική ζωή πόση αυθαιρεσία σηκώνει η στατιστική; Και πόση φαντασία;
Από το πλήθος των στατιστικών παρανοήσεων που συναντάμε, θα έλεγα πως η στατιστική όχι μόνο υποφέρει από μπόλικη αυθαιρεσία αλλά και πως δεν την βοηθά η φαντασία. Σε μια τέτοια στατιστική παρανόηση, ή μάλλον σε ένα στατιστικό λάθος, προέβη σε ομιλία της η Άννα Διαμαντοπούλου σε εκδήλωση που διοργάνωσε το Δίκτυο στις 8 Νοεμβρίου με θέμα τον καθολικό εμβολιασμό ως προϋπόθεση για τη λειτουργία της κοινωνίας και της οικονομίας. Ακολούθησε, περίπου μια εβδομάδα μετά, ένα άρθρο της όπου επανέλαβε το στατιστικό λάθος σε ημερήσια εφημερίδα. Και λίγες ημέρες αργότερα η ίδια εφημερίδα βασιζόμενη στις δύο προηγούμενες ανακοινώσεις δημοσιεύει θέμα με τίτλο «Πρόγραμμα PISA – Χαμηλός βαθμός στην εκπαίδευση, υψηλός αριθμός ανεμβολίαστων», το οποίο αναπαράχθηκε και στην ηλεκτρονική έκδοση.
Ομολογώ πως, αρχικά, η ισχυρή βεβαιότητα της εισηγήτριας καθώς και η επανάληψη με κλόνισε. Δεν μπορεί να μην υπάρχουν στοιχεία για όσα διατυπώνονται, σκέφτηκα. Από την άλλη, απέκλεια το γεγονός να υπήρχε σχετική έρευνα με δεδομένα του PISA που να αγνοώ. Οταν δε, είδα τον υπότιτλο στο site «Πώς τα αποτελέσματα της έρευνας του Προγράμματος PISA που διεξάγεται υπό τη Διεύθυνση Εκπαίδευσης του ΟΟΣΑ μαρτυρούν τη στάση των πολιτών απέναντι στον εμβολιασμό» βεβαιώθηκα για το αυθαίρετο και των τριών δημοσιευμάτων. Παρ’ όλα αυτά αποφάσισα να το ψάξω.
Όχι, λοιπόν, δεν υπάρχει καμία έρευνα ή μελέτη ούτε του ΟΟΣΑ, ούτε της Statista, ούτε του ECDC που να συνδέει τα αποτελέσματα του PISA με τα ποσοστά των ανεμβολίαστων. «Μα για αυτό είναι η στατιστική, για τις μεγαλύτερες αυθαιρεσίες» σχολίασε γνωστή καθηγήτρια Δημογραφίας όταν το έθεσα υπόψη της. Τέτοιες αυθαιρεσίες, όμως, ή αναφορές επιστημονικής φαντασίας για να το θέσω πιο κομψά, δικαιούνται να κάνουν όσοι εκφράζουν δημόσιο λόγο από οποιαδήποτε θέση;
Ασφαλώς, ο αυθαίρετος συσχετισμός των αποτελεσμάτων του PISA και των ποσοστών των ανεμβολίαστων δεν εμπίπτει την κατηγορία των fake news, οπότε δεν χρειάζεται να φορτωθούν τα ellinika hoaxes με ακόμη περισσότερη δουλειά. Χρειάζεται όμως να εξηγήσω στους φοιτητές μου, στους οποίους επαναλαμβάνω συχνά πως πρέπει να χρησιμοποιούν τεκμήρια όταν μιλούν, ότι πρέπει να γνωρίζουν πώς να διαβάζουν και ερμηνεύουν στατιστικά δεδομένα και να προσέχουν πάντα αν αποδεικνύεται η σχέση αίτιου και αιτιατού. Να τους εξηγήσω ότι είναι επιστημονικά μεγάλο λάθος να παραθέτω δύο πίνακες από άσχετες μεταξύ τους έρευνες, να τους συγκρίνω και να βγάζω αυθαίρετα συμπεράσματα που τα κοινοποιώ ως αυθεντία στην κοινότητα. Θα μπορούσαμε αλήθεια να δούμε και τι τρώνε οι κάτοικοι των χωρών με μικρά ποσοστά εμβολιασμού. Και αν τρώνε πολλές πατάτες θα πρέπει άραγε να εξορίσουμε το συμπαθές φυτό από τη διατροφή μας; Ή να αφορίσουμε τον Καποδίστρια; Μήπως οι χώρες αυτές έχουν θερμά καλοκαίρια και πολύ κρύους χειμώνες; Τότε θα πρέπει να τα βάλουμε με το κλίμα; Να εμπλέξουμε μήπως τις ανεμογεννήτριες ή να βάλουμε πιο πολλά κλιματιστικά για να αυξήσουμε τα ποσοστά εμβολιασμών;
Είναι πολύ εύκολο οι αριθμοί να γίνουν επικίνδυνοι για τη δημοκρατία, διαβάζω στο βιβλίο της Cathy O’Neil «Όπλα μαθημαζικής καταστροφής». Όχι μόνο για τη δημοκρατία θα συμπλήρωνα, αλλά και για την κοινή λογική. Για να είμαστε δίκαιοι, δεν φταίνε οι αριθμοί, φταίει η απερίσκεπτη και ίσως ωφελιμιστική χρήση τους. Ας τους αφήσουμε, λοιπόν, για τους ειδικούς, ειδάλλως άλματα και γνωστικές στρεβλώσεις απειλούν την επιστημονική αλήθεια, την πορεία της κοινωνίας και εγείρουν ηθικά ζητήματα. «Στην εποχή μας η έρευνα και η επιστήμη δεν φαίνεται πλέον να είναι μια καταγραφή της αλήθειας μόνον, αλλά και μια υπόθεση που διαμορφώνεται μέσα στην κοινωνία κάτω από την πίεση κοινωνικών επιταγών», είπε πρόσφατα ο καθηγητής Δημήτρης Κουρέτας. Ας προσέξουμε λοιπόν να μην κυριαρχήσει ένας νέος ντετερμινισμός. Ή καλύτερα ας αφήσουμε τα διανοητικά πειράματα για την επιστημονική φαντασία, για τον Τεντ Τσιανγκ και την νέα του sci-fi συλλογή «Εκπνοή».
ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ
![](/images/w400/3/jpg/files/2024-02-02/final-voice-choice4.jpg)
ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Γιατί η εμφάνιση Σαμαρά - Καραμανλή στο Πολεμικό Μουσείο προκάλεσε θυμό σε μερικούς από εμάς
Θα ήταν παράδοξο αν η Ευρώπη έχανε εκείνα ακριβώς τα στοιχεία που την κάνουν ελκυστική για τους μετανάστες. Τον ανοιχτό δημοκρατικό της χαρακτήρα και την ανεκτικότητα στη διαφορά
Η απάντηση στο ερώτημα αν στηρίζει τον πρόεδρο του κόμματος
Η ανάρτηση του πρωθυπουργού στο Χ μετά την ευρεία νίκη των Εργατικών
Ένας ανώτατος δικαστικός είπε πριν από λίγα μόλις χρόνια πως ο δικαστικός λειτουργός «αγγίζει το θείο». Αυτό μάλλον πιστεύει και ο Υπουργός Δικαιοσύνης
«Προς λάθος κατεύθυνση η πορεία της χώρας», λένε οι πολίτες - Δείτε τα ποσοστά στην εκτίμηση ψήφου
Η παραδοχή και η απάντηση του δικηγόρου
Σε ποιες κατηγορίες προϊόντων καταγράφονται οι μεγαλύτερες μειώσεις
Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ θα συναντηθεί με εκπροσώπους της «Αυγής»
«Τα καθυστερημένα αντανακλαστικά είναι ένοχα», δηλώνει η υποψήφια πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ
«Δέσμευση της κυβέρνησης η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας να εφαρμοστεί σε όλους τους κλάδους της οικονομίας»
Για όσα έγραψε ο δημοσιογράφος σε ανάρτησή του για τον Στέφανο Κασσελάκη
«Όσο καλόπιστα και να το δει κανείς, η συμπεριφορά του Κ. Καραμανλή και του Αν. Σαμαρά είναι εντελώς ακατανόητη. Και να μου επιτραπεί να πω και καθόλου έντιμη»
«Δεν ήρθες ποτέ να μας δεις, μας έκλεισες από την Αμερική», απάντησαν οι εργαζόμενοι
Όσα δήλωσε ο Υπουργός Ανάπτυξης για την ακρίβεια στα προϊόντα
«Δεν θυμάμαι πολλούς να το έχουν κάνει»
Η εκπρόσωπος της ΕΛ.ΑΣ. για όσα έγιναν στο αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος»
Λίγη ιστορία του «ξέρεις ποιος είμαι εγώ» στην ελληνική κοινωνία και πολλή ντροπή
Για υπόθεση του 2011 σχετικά με την ολλανδική γαλακτοβιομηχανία Lyempf
Οι δηλώσεις που «δείχνουν» Τσίπρα και το πρόσωπο που θα ενώσει την Κεντροαριστερά
Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.