Aποσπασματικότητα και συντονισμός

Η πανδημία είναι μια πολύ καλή ευκαιρία να προβληματιστούμε για την αποτελεσματική λειτουργία της δημοκρατίας. Οι αναζητήσεις μας μπορεί να συμπεριλάβουν το επιτελικό κράτος, τις αποφάσεις των φορέων που εμπλέκονται σε ένα τόσο σοβαρό ζήτημα και ασφαλώς την ενημέρωση των πολιτών.

Στα δύο χρόνια που πέρασαν ο συντονισμός του επιτελικού κράτους υπήρξε σίγουρα αποτελεσματικός, σε ό,τι αφορά στα νοσοκομεία, στη διενέργεια των τεστ και στα εμβολιαστικά κέντρα. Δίνοντας έτσι μια απάντηση σε όσους είχαν εμπνευστεί την εμπλοκή της τοπικής αυτοδιοίκησης στην αντιμετώπιση της πανδημίας…

Οι φορείς τώρα του Δημοσίου που επιφορτίστηκαν με την διαχείριση, υπήρξαν μάλλον επαρκείς, αν συγκρίνει κανείς και όσα γνωρίζουμε από άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Στην επικοινωνία όμως, τα πράγματα δεν πήγαν τόσο καλά. Και το αποτέλεσμα φάνηκε στα μεγάλα ποσοστά των ανεμβολίαστων οι οποίοι δεν ακολούθησαν τις επιταγές της συλλογικής ευθύνης.

Εδώ, η «δημοκρατία της πειθούς» δεν μπόρεσε να εμπεδώσει ένα ευρύτερο κλίμα εμπιστοσύνης, απολύτως απαραίτητο για την συμμετοχή όλων στην κοινή αντιμετώπιση της πανδημίας. Κάτι που δεν αποδίδεται απαραίτητα, στο χαμηλό μορφωτικό επίπεδο κάποιων κοινωνικών στρωμάτων –και στην Αυστρία δεν πείστηκαν– αλλά κυρίως στο τεράστιο έλλειμμα κατανόησης του κινδύνου.

Η πολυφωνία είναι ασφαλώς, μία κατάκτηση του πολιτεύματος. Όχι όμως, οι κραυγές, οι ανεξέλεγκτοι διάλογοι και οι αποσπασματικές αναφορές στην τηλεόραση και στα social media.

Όλα κρίνονται εκ του αποτελέσματος και στην περίπτωσή μας κρίνεται αναγκαίος ο επαναπροσδιορισμός του τρόπου επικοινωνίας με τον πολίτη. Λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη ότι οι αντικρουόμενες απόψεις κυβερνητικών στελεχών, οι προσωπικές ερμηνείες και η αβεβαιότητα για την λήψη μέτρων ενισχύουν την αντίδραση σε κάθε επιτελικό σχεδιασμό.

Όχι μόνο για την πανδημία αλλά και για κάθε περίπτωση διαχείρισης της εξουσίας, ο συντονισμός, η αποφασιστικότητα και η καθαρή φωνή των αποφάσεων είναι ο μόνος δρόμος πειθούς της κοινωνίας. Και οι αρετές των προσώπων που ηγούνται των ανάλογων συστημάτων δεν είναι μόνο οι «ειδικότητες» αλλά κυρίως η συναισθηματική νοημοσύνη και η επιτελική διάνοια.

Ο Σωτήρης Τσιόδρας στην αρχή της πανδημίας δεν έπεισε επειδή ήταν καλός καθηγητής. Έπεισε γιατί διέθετε τον τρόπο επικοινωνίας με το τηλεοπτικό κοινό. Ούτε ο Νίκος Χαρδαλιάς ήταν απόφοιτος κάποιου ξένου πανεπιστημίου… Το μεγάλο του πλεονέκτημα ήταν ότι μπορούσε να βρίσκεται παντού και να παίρνει γρήγορες αποφάσεις. Είναι προφανές ότι σε κάθε σχεδιασμό και σε κάθε ενορχήστρωση στρατηγικής χρειάζονται άνθρωποι με ικανότητα στην επικοινωνία και πρωτίστως στην επιτελική σκέψη. Και αυτά είναι «όπλα» που μόνο η πολιτική φύση και η τριβή της ζωής τα δίνουν στις ηγεσίες.

Η λειτουργική δομή της εξουσίας δεν έχει ανάγκη από την πολιτικοποίηση της επιστήμης αλλά κυρίως, από την «επιστημονικοποίηση» της πολιτικής. Από μία παραγωγική μηχανή που θα κινείται με αυστηρό συντονισμό των μερών, με λογοδοσία, αμεσότητα, ευθύνη και αποτελεσματικότητα. Χωρίς περιχαράκωση και αυτονόμηση φορέων και προσώπων.

Ίσως η πολιτική της πειθούς και των έργων να είναι μία πολύ πιο απλή υπόθεση από τις αποσπασματικές απόπειρες των ειδικών. Ίσως να χρειάζονται κάποιοι πιο αποφασιστικοί άνθρωποι που ξέρουν να τοποθετούν στο ίδιο τραπέζι τους ειδικούς.

Θυμίζω μόνο ότι πίσω από την επιτυχημένη εμβολιαστική καμπάνια της Πορτογαλίας κρύβεται ένας μη «ειδικός». Ο αντιναύαρχος Ενρίκε Γκουβέια ε Μέλο, πρώην διοικητής Υποβρυχίων…