Σχόλιο για τη διαφορετικότητα στην εμφάνιση ως προϊόν επιλογής, με αφορμή τις αφίσες του Συμβουλίου της Ευρώπης που αφαιρέθηκαν από δημόσιους χώρους στη Γαλλία.
Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες ειδήσεις της εβδομάδας ήταν η αφαίρεση από τους δημόσιους χώρους στη Γαλλία μιας σειράς αφισών του Συμβουλίου της Ευρώπης οι οποίες είχαν σκοπό «την προώθηση της διαφορετικότητας μέσω του προγράμματος για την καταπολέμηση των διακρίσεων» (είστε κι εσείς λίγο μαζεμένοι όταν διαβάζετε τέτοιες ταρατατζούμ φράσεις;). Για να μην περιγράφω αδίκως, ιδού μερικές από τις αφίσες που θα σας δώσουν μια ιδέα για το στιλ και το περιεχόμενο της καμπάνιας.
Στη Γαλλία, λοιπόν, αυτές οι αφίσες δεν άρεσαν καθόλου. Το βασικό επιχείρημα εναντίον της καμπάνιας ήταν πως η διαφορετικότητα δεν μπορεί να γιορτάζεται εκεί που η διαφορετικότητα επιβάλλεται. Και μοιάζει να είναι ένα μάλλον πειστικό επιχείρημα.
Ας μεταφερθούμε μερικές δεκαετίες πίσω, στην ελληνική επαρχία (μπορεί και στις πόλεις). Η ιδέα η γυναικεία φούστα να μπορεί να αντικατασταθεί από παντελόνι είναι το λιγότερο τολμηρή. Σε κάποιες γυναίκες αρέσει στ’ αλήθεια η φούστα, αλλά κάποιες άλλες, αν είχαν την επιλογή, θα φορούσαν μόνο ή και παντελόνι. Αντιστρόφως, κάποιοι άντρες μπορεί να ήθελαν να φορέσουν φούστα αλλά δεν τολμούν ούτε να το σκεφτούν. Δεν υπάρχει απαραίτητα κάποιος νόμος που να τους το απαγορεύει, αλλά η κοινωνική και οικογενειακή πίεση δεν τις αφήνει. Φαντάζεστε μια καμπάνια με άντρες με παντελόνια και γυναίκες με φούστες που θα «γιορτάζει τη διαφορετικότητα» παρουσιάζοντας και τα δυο ντυσίματα ως προϊόν επιλογής με σλόγκαν «Το ρούχο μου, η επιλογή μου».
Επειδή αυτό το παράδειγμα μπορεί να σας μπερδεύει λόγω των διαφορετικών φύλων σας έχω κι άλλο:
Πριν όχι πολύ καιρό ήταν πολύ συνηθισμένο στα ανδρόγυνα ο εργαζόμενος να ήταν ο άντρας και η γυναίκα να δηλώνει ως επάγγελμα τα «οικοκυρικά». Κάποιες γυναίκες δούλευαν και έκαναν καριέρα και το έκαναν κατόπιν επιλογής. Οι πρώτες, όμως, δεν έκαναν όλες τις νοικοκυρές επειδή το είχαν επιλέξει. Πολλές το έκαναν μόνο επειδή αυτό «ήταν το σωστό». Προφανώς σε κάποιες θα άρεσε αυτή η δουλειά, αλλά πολλές θα ασφυκτιούσαν. Όμως ο κοινωνικός περίγυρος δεν τους επέτρεπε (ή έστω δεν τις διευκόλυνε σε) τίποτα περισσότερο. Σε κάποιες περιπτώσεις δεν τους επέτρεπε ούτε καν να φανταστούν ότι υπάρχει κάτι περισσότερο. Πώς θα φαινόταν μια καμπάνια που από τη μια θα είχε μια γυναίκα που έκανε καριέρα και από την άλλη μια νοικοκυρά και θα παρουσίαζε και τις δυο καταστάσεις ως προϊόν επιλογής με σλόγκαν «Η δουλειά μου, η επιλογή μου»;
Για να μην παρεξηγηθώ, η διαφορετικότητα στην έκφραση μέσω της εμφάνισης είναι κάτι που και ωραίο είναι και πρέπει να ενθαρρύνεται. Αρκεί να υφίσταται μια προϋπόθεση: η διαφορετικότητα να είναι προϊόν επιλογής που αν δεν γίνει δεν θα υπάρχουν συνέπειες. Δηλαδή η συγκεκριμένη καμπάνια θα είναι μια χαρά (και η μόνη ένσταση που θα μπορεί να έχει κανείς θα είναι αυτή του, αδιάφορου για τους άλλους, προσωπικού γούστου), μόνο αν οι γυναίκες που φορούν τη μαντήλα μπορούν άνετα και να μην τη φορέσουν. Αν αυτό συμβαίνει, αν αυτή είναι η πραγματικότητα των γυναικών στις μουσουλμανικές κοινότητες και κοινωνίες, όλα καλά και κακώς αποσύρθηκε η καμπάνια. Διαφορετικά πρόκειται για διαφορετικότητα που μάλλον δεν είναι καλό να ενθαρρύνεται και πολύ περισσότερο να γιορτάζεται. Και μπράβο της.
13°
