Το fake επικρατεί. Η πανδημία επίσης. Εμείς τι κάνουμε;

Με τα περιστατικά επιμόλυνσης από τον κορωνοϊό να ξεπερνούν τα 6.000 ημερησίως και τον συνολικό αριθμό θανάτων από την Πανδημία τον εφιαλτικό αριθμό των 16.000 σε έναν πληθυσμό δέκα εκατομμυρίων πολιτών, η Ελλάδα δεν έχει κανένα δικαίωμα να περηφανεύεται για τις μεθόδους που επέλεξε για να αντιμετωπίσει την παγκόσμια αυτή ασθένεια.

Όλα ξεκινούν και όλα ολοκληρώνονται με τη διαπίστωση πως κυβέρνηση και κοινωνία απέτυχαν να συνδιαχειριστούν την Πανδημία. Διότι μόνο με μία συνδιαχείριση είναι δυνατή η αντιμετώπιση αυτής της διαρκούς και πολυμέτωπης επίθεσης. Τα ποσοστά εμβολιασμού των πολιτών είναι από τα χαμηλότερα στην Ευρώπη. Οι δείκτες ανυπακοής των πολιτών στα επιβεβλημένα από την Πολιτεία μέτρα είναι από τους μεγαλύτερους στην Ευρώπη. Οι δείκτες αρνητισμού επαγγελματιών ή επαγγελματικών ομάδων σε ό,τι αφορά τον εμβολιασμό, τη λήψη περιοριστικών μέτρων αλλά και της άρνησης της Πανδημίας αυτής καθεαυτής είναι από τους μεγαλύτερους στην Ευρώπη. Όταν μεγάλες ομάδες νοσηλευτών, γιατρών, πυροσβεστών, αστυνομικών, στρατιωτικών, εκπαιδευτικών, κληρικών κ.λπ. αρνούνται συστηματικά να εμβολιαστούν ή να ακολουθήσουν θεσπισμένα μέτρα πρόληψης ή προστασίας, τότε το πρόβλημα αφορά και τις δύο συνιστώσες άρθρωσης των ασκούμενων πολιτικών. Την κυβέρνηση και κατ’ επέκταση την Πολιτεία και βεβαίως την Κοινωνία.

Είναι προφανές πως δεν υπάρχει πια χρόνος για την επίρριψη ευθυνών ή τον υπολογισμό του ακριβούς βαθμού ευθύνης ενός καθ’ εκάστου των πολιτικών, κυβερνητικών, επιστημονικών και εν γένει θεσμικών ή κοινωνικών παραγόντων που εμπλέκονται σε αυτή την ιστορία. Ίσως κάποτε, όταν η πανδημία υποχωρήσει, τότε να καταφέρουμε να ιχνηλατήσουμε τον δείκτη συνυπαιτιότητας του καθενός μας. Έως τότε, όμως, ας αναλογιστεί ο κάθε πολίτης αυτού του τόπου πως καθημερινά πεθαίνουν δεκάδες συμπολίτες εκ των οποίων καθένας από αυτούς έχει δικαίωμα στη ζωή, όπως και ο καθένας από τους υπολοίπους που επιβιώνουν. Με λίγα λόγια και για να ξεκαθαρίζουμε τα πράγματα. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, με τον αποπροσανατολισμό ή τη fake πληροφόρηση, τον κλασικό ωχαδερφισμό των νεότερων ηλικιών, την κατά συρροή αναποτελεσματική επικίνδυνα ατιμώρητη συμπεριφορά των αρχών ασφαλείας, την έκδηλη κυβερνητική αδυναμία να εφαρμόσει τις λύσεις που πρέπει να εφαρμοστούν και βεβαίως τη συλλογική, αλλά σε τερατώδες ποσοστό, αδυναμία κατανόησης της σοβαρότητας της κατάστασης από την κοινωνία, η πανδημία είναι αυτή που επιβάλλει τους κανόνες του παιγνιδιού.  

Πρόκειται για μείζον πολιτικό ζήτημα. Πρόκειται για έξοχο παράδειγμα συστηματικής αποφυγής της ατομικής ευθύνης. Μιλάμε για μία μοναδική περίπτωση συλλογικής αυτοχειρίας με πραγματικά θύματα και καταμετρήσιμες απώλειες. Δεν υφίστανται, δηλαδή, περιθώρια επίκλησης των κάποιων φανταστικών άλλοθι ούτε περισσεύει χρόνος για τη διαχείριση αυτονόητων, αν όχι συνειδητών λαθών.

Δυστυχώς το φαινόμενο που αντιμετωπίζει η δική μας η κοινωνία δεν περιορίζεται στον μικρό τοπικό νοτιοβαλκανικό ορίζοντά μας. Επεκτείνεται σε όλη την Εσπερία και δυστυχώς σε όλον τον Πλανήτη. Η πανδημία κατέδειξε με τον πλέον βάναυσο τρόπο το πόσο περιορισμένος είναι ο συλλογικός ορθολογισμός και πόσο, αντίθετα, έχει επεκταθεί ο παραλογισμός που λειτουργεί ως, άκουσον, αντισυστημικό αντίδοτο. Είναι τέτοια η συμπίεση των κοινωνιών από τις πολυεπίπεδες ανισότητες που το παράλογο λειτουργεί ως μηχανισμός αποσυμπίεσης και άρα ως αντισυστημική εκτόνωση. Μόνον που όλα αυτά και το καθένα ξεχωριστά παραπέμπουν σε σοβαρότατη συλλογική ασθένεια. Στη συλλογική παράνοια. Στη συλλογική παράνοια βασίστηκε και με αυτή τη δυναμική επικράτησε ο Ναζισμός. Με αυτή την αρχή θεμελιώθηκε ο Σταλινισμός. Αυτή η συλλογική παράνοια είναι το μυστικό του μηχανισμού επιβολής κάθε εκδοχής φασισμού. Πίσω από τη συλλογική παράνοια ανιχνεύονται τα συστατικά στοιχεία της όποιας φασιστικής δυναμικής. Άγνοια, ψεύδος, απόκρυψη, ψυχική παρέκκλιση, συνολική πνευματική ανηθικότητα, φόβος. Απύθμενος φόβος που οδηγεί στην υιοθέτηση του παραλόγου.

Στην Ελλάδα όμως αυτό το χυλώδες μείγμα που οδηγεί στην καταπολέμηση κάθε ορθολογικής σκέψης, ξεπερνά αντίστοιχα ποσοστά που συναντάμε σε δυτικές ή και πιο απομακρυσμένες κοινωνίες. Μία προσεκτικότερη σύγκριση με την Πορτογαλία δεν θα έβλαπτε. Αντιθέτως θα υποχρέωνε τον μέσο Έλληνα να διερωτηθεί γιατί σε μία μικρή και αναλόγου δυναμικότητας χώρα το ποσοστό εμβολιασμού είναι κατά πολύ μεγαλύτερο, τα περιστατικά μόλυνσης πολύ λιγότερα, οι θάνατοι και αυτοί σημαντικά λιγότεροι και τελικά το συλλογικό κόστος κατά πολύ μικρότερο. Θα μπορούσαμε να συγκρίνουμε την Ελλάδα με τη Δανία, τη Νορβηγία, τη Φινλανδία. Δυστυχώς κάθε σύγκριση θα ήταν καταδικαστική.

Η κυβέρνηση με την ποιοτική στροφή που υιοθέτησε μετά το δεύτερο lockdown επέλεξε να χαϊδέψει τα αυτιά των αρνητών και να απενοχοποιήσει εκείνους που συνειδητά ανήκουν στο στρατόπεδο της αντισυστημικής μεν αλλά μεθοδικά εκδηλωμένης άρνησης κάθε είδους μέτρου, ανεξαρτήτως ισχύος και αποτελεσματικότητας. Η απενεχοποίηση αυτή ενός ικανού αριθμού πολιτών έχει την εξήγησή της, είναι ψηφοφόροι. Πριν από αρκετούς μήνες τόσο στο Μαξίμου όσο και στη Κουμουνδούρου έφθασαν από διαφορετικές πηγές αλλά την ίδια χρονική περίοδο αναλύσεις δεδομένων που έδειχναν ξεκάθαρα πως το 50% των αρνητών (κάθε εκδοχής) θα ήταν εξαιρετικά αντίθετοι σε συστημική κομματική επιλογή στις επόμενες εκλογές. Αυτή η διαπίστωση εξηγεί εν πολλοίς κάποιες πολιτικές επιλογές που εφαρμόστηκαν έκτοτε είτε αυτές αφορούσαν την κυβέρνηση ή την αξιωματική αντιπολίτευση.

Τώρα τα περιθώρια ελιγμών στέρεψαν. Ούτε τα χρήματα στο Ταμείο αρκούν για τη στήριξη της Οικονομίας σε περίπτωση ενός νέου lockdown ούτε και τα περιθώρια αντοχών της κοινωνίας θα σήκωναν το βάρος μία νέας ταλαιπωρίας. Η συλλογική αντίδραση κοινωνικών ομάδων από πέρυσι την άνοιξη (Πλατείες) αλλά και κατά τη διάρκεια του θέρους και των πρώτων μηνών του φθινοπώρου κατέδειξαν μία συστηματική και αταλάντευτη κοινωνική ανυπακοή με πρωτόγονα αντισυστημικά χαρακτηριστικά. Δυστυχώς τέτοιες δυναμικές οδηγούν και σε άλλα επικίνδυνα πολιτικά μονοπάτια.

Κυβέρνηση και αντιπολίτευση βρίσκονται μπροστά σε ένα δυστυχώς τελευταίο για λόγους timing δίλημμα. Θα προστατέψουν όπως πρέπει το κοινωνικό σύνολο ή θα αφήσουν την Πανδημία να πορευτεί ανεμπόδιστη αναμένοντας ένα τελικό και ενδεχομένως καταστροφικό απολογισμό; Η προστασία του κοινωνικού συνόλου περνά αναπόφευκτα από μία μείζονος σημασία πολιτική απόφαση που έχει να κάνει με τον ποινικό ορισμό του FAKE. Ο μηχανισμός αναπαραγωγής του ψεύδους είναι το αποτελεσματικότερο όπλο στα χέρια εκείνων των ομάδων που τώρα μέσω της Πανδημίας, στο παρελθόν μέσω άλλων οικονομικών και κοινωνικών συγκρούσεων, επιχειρούν τη μεγάλη πολιτική ανατροπή και την επικράτηση ολοκληρωτικών δογμάτων. Ο εχθρός είναι η ευκολία διάδοσης του ψεύδους ως μοναδικής αλήθειας. Είναι κάτι που συμβαίνει ανεμπόδιστα και ατιμωρητί, σε καθημερινή βάση και δίπλα μας και μάλιστα με σπασμένα τα φρένα.