Kωνσταντίνος Τασούλας: Η ομιλία του στο Forum «Η Ελλάδα το 2040»

Κύριε Πρωθυπουργέ, 
Κυρία Αγγελοπούλου, Πρόεδρε της Επιτροπής «Ελλάδα 2021», 
Κυρίες και κύριοι,

Μία από τις συναρπαστικότερες περιγραφές στους «Παραλλήλους Βίους» του Πλουτάρχου είναι εκείνη της άγριας δολοφονίας του Γάιου Ιουλίου Καίσαρος. Λίγες μέρες πριν τη δολοφονία, κατά τον Πλούταρχο, ο Καίσαρ είχε προειδοποιήσεις, είχε ενδείξεις, δεισιδαιμονικές κυρίως, αλλά είχε. 

Στο σημείο αυτό και περιγράφοντας αυτές τις ενδείξεις, ο Πλούταρχος κάνει μία εντυπωσιακή περιγραφή που αφορά τη σχέση του ανθρώπου με το μέλλον, με το αύριο, με την Ελλάδα του 2040 φερ’ ειπείν, και λέει «Ἀλλ’ ἔοικεν οὐχ οὕτως ἀπροσδόκητον ὡς ἀφύλακτον εἶναι τὸ πεπρωμένον», δηλαδή το μέλλον, το πεπρωμένο, ευκολότερα το προβλέπει κανείς παρά λαμβάνει μέτρα γι’ αυτό. 

Εδώ είναι και η αξία αυτής της εργασίας, η οποία σήμερα, με πρωτοβουλία της «Ελλάδος 2021», παραδίδεται. Είναι η αξία μιας εργασίας που αφορά το μέλλον της χώρας, από τους κατά τεκμήριο πιο αρμόδιους από την κοινωνία των πολιτών και της επιστήμης να τη διατυπώνουν, η οποία παραδίδεται στα χέρια της Πολιτείας, στα χέρια του Πρωθυπουργού, στα χέρια του Κοινοβουλίου, ώστε το μέλλον να μην είναι ούτε απροσδόκητο αλλά ούτε και αφύλακτο. 

Είναι εντυπωσιακό να σκεφθεί κανείς ότι όταν ξεκινούσαμε εδώ, τον Νοέμβριο του 2019, με την πανηγυρική έναρξη των εργασιών της Επιτροπής, ανύποπτοι για το τι θα ακολουθούσε, που εξακολουθεί να μας ταλαιπωρεί, και ομιλώ προφανώς για την πανδημία, είναι εντυπωσιακό ότι όταν ξεκινούσαμε, αποφασίσαμε και ακούστηκε ότι αυτός ο αναστοχασμός για τους δύο αιώνες από την Επανάσταση δεν αφορά μόνο το παρελθόν ή το παρόν, αλλά αφορά και το μέλλον.

Και αυτήν ακριβώς την αναφορά στο μέλλον επιβεβαιώνει αυτό που σήμερα γίνεται εδώ, αυτό που θα γίνει μέχρι την Τετάρτη. Την παρουσίαση δηλαδή μιας προσπάθειας της χώρας, βγαλμένης -επαναλαμβάνω- από κοινωνικούς φορείς, βγαλμένης από ομάδες εργασίας αλλά και διεθνείς προσωπικότητες, που χαράσσουν αυτόν τον οδοδείκτη, αυτόν τον οδικό χάρτη -κατά την έκφραση του συρμού- για την πορεία της χώρας τα επόμενα 20 χρόνια. 

Και είναι εντυπωσιακό ότι η πρώτη Λευκή Βίβλος, ουσιαστικά, της χώρας διατυπώθηκε ακριβώς πριν 200 χρόνια, στη Διακήρυξη της Επιδαύρου, αυτήν που τιμήσαμε και εσείς και η Βουλή και οι Τράπεζες και Μουσεία και Δήμοι και Κοινότητες και η Κυβέρνηση και οι πάντες αυτή τη χρονιά των 200 ετών από το ξέσπασμα της Επαναστάσεως του 1821. Να πώς διατυπώθηκε τότε η αξίωση για το μέλλον της Ελλάδος, να ποια ήταν η Λευκή Βίβλος των αγωνιστών του ’21, να τι στόχους έθεταν για το μέλλον:

«Ο πόλεμός μας είναι εθνικός, ιερός, μόνη αιτία η ανάκτησις των δικαίων της προσωπικής ημών ελευθερίας, της ιδιοκτησίας και της τιμής, τα οποία όλοι οι ευνομούμενοι λαοί της Ευρώπης τα χαίρουσιν. Θέλοντες να εξομοιωθούμεν με τους λοιπούς συναδέλφους μας Ευρωπαίους Χριστιανούς». Τα δικαιώματα τα ανθρώπινα, η τιμή, η ιδιοκτησία, η ελευθερία, να γίνει η Ελλάδα σαν τις ευνομούμενες χώρες της Ευρώπης, ήταν η πρώτη Λευκή Βίβλος των αγωνιστών του ’21 που υπεγράφη από τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο και τους παραστάτες της πρώτης Βουλής της Επιδαύρου στις 15 Ιανουαρίου του 1822. Και αυτή η Λευκή Βίβλος, εν πολλοίς με προσκόμματα, με υψωμούς, αλλά και χαμηλώματα, εφόδους προς το μέλλον, αλλά και οπισθοχωρήσεις, υλοποιήθηκε. Και σήμερα είμαστε μπροστά σε μία άλλη πραγματικότητα, πιο σύνθετη, πολύ διαφορετική από το παρελθόν, όπου η μονήρης πορεία ενός λαού και ενός έθνους δεν έχουν τόση σημασία, λόγω της παγκοσμιότητας των προβλημάτων, με πρώτο αυτό που περιέγραψε ο Πρωθυπουργός πρόσφατα, όχι πλέον ως κλιματική περιπέτεια ή  κλιματική απειλή,  αλλά ως κλιματική κρίση. 

Και εδώ, μπροστά σε αυτό το φάσμα των προβλημάτων και των προκλήσεων, η χώρα μας καλείται να αποφύγει και το απροσδόκητο και το αφύλακτο. 

H συμβολή σας, κυρία Αγγελοπούλου, και όλων εσάς και των δεκαέξι φορέων και των ομάδων εργασίας, αλλά και των σπουδαίων διεθνών παραγόντων, είναι πολύ σημαντική. Είναι πολύ σημαντική και γιατί διατυπώνεται, αλλά και γιατί θα ληφθεί υπ’ όψιν. 

Την επόμενη Τρίτη, στην Bundestag, το ομοσπονδιακό γερμανικό κοινοβούλιο, ένας συμπατριώτης μου ορκίζεται βουλευτής στην Ομοσπονδιακή Βουλή της Γερμανίας: ο Χρήστος Πανταζής, νευροχειρουργός, κατάγεται από ένα χωριό των Ιωαννίνων που είναι στις όχθες της λίμνης και λέγεται Αμφιθέα. Η μητέρα του όμως κατάγεται από ένα άλλο χωριό που είναι ψηλά, στο Μιτσικέλι, στο βουνό που δεσπόζει της λίμνης, και το οποίο χωριό, οι Λιγγιάδες, στις αρχές Οκτωβρίου του 1943 δέχθηκε φρικιαστική επίθεση από τη Μεραρχία Εντελβάις. Ογδόντα δύο νεκροί σε αυτό το χωριό από εκείνη την επίθεση, σφραγιασθέντες, καέντες, δολοφονηθέντες. Έξι μέλη της οικογένειας της μητέρας του Χρήστου Πανταζή δολοφονήθηκαν και σφαγιάσθηκαν εκείνη τη μέρα. Η μητέρα του και ο πατέρας του, παρά ταύτα, πήγαν στη Γερμανία τη δύσκολη δεκαετία του 1960. Τα παιδιά τους σπούδασαν, πρόκοψαν, και σήμερα, την επόμενη Τρίτη, ένας Έλληνας στη Γερμανία που νίκησε τη μοίρα του, που νίκησε μια μοίρα ασύλληπτης τραγωδίας, είναι βουλευτής στην κεντρική πολιτική σκηνή της Γερμανίας. 

Αυτή η εντυπωσιακή επίδοση, ανθρώπινη, ατομική, είναι κάτι που πρέπει να το αναλογισθούμε. Να αισθανθούμε ότι ο άνθρωπος έχει απίστευτες δυνατότητες και απίστευτες επιτεύξεις. Και αυτές οι ατομικές εποποιίες, μπροστά στις οποίες όλοι υποκλινόμεθα, οι εποποιΐες των μικρών μεγάλων, που εν τάχει πέρασαν μέσα από τα μάτια μας, αυτές οι εποποιίες πρέπει να μας εμπνέουν, ώστε να τις μιμηθούμε και σε συλλογικό επίπεδο. 

Καλούμεθα ως γενεά, ως φορείς, ως παράγοντες, ως πολιτευόμενοι, να πραγματώσουμε τη δική μας εποποιία μπροστά στις προκλήσεις του μέλλοντος. 

Η  συμβολή της Επιτροπής «Ελλάδα 2021», με αυτά τα χειροπιαστά συμπεράσματα, με αυτές τις χειροπιαστές υποδείξεις, με αυτές τις χειροπιαστές περιγραφές, θα είναι καθοριστική, ώστε η χώρα μας να μη βαδίσει αφύλακτη και να μη βαδίσει προς τα απροσδόκητο.  

Συγχαρητήρια και ευχαριστούμε.