Μόνο με απόφαση υπουργού;

Κάποιοι θέλουν να χτίσουν έναν αυθαίρετο τοίχο μέσα στο ΕΜΠ. Αφού ο πρύτανης αποτυγχάνει να βρει λύση, ενημερώνεται ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη και δίνει εντολή να σπεύσουν αστυνομικοί να το σταματήσουν!

Πρόσφατα, ένας άλλος υπουργός, σχολιάζει στα ΜΜΕ τον απαράδεκτο τρόπο με τον οποίο ταλαιπωρούν τους πολίτες οι υπάλληλοι του ΕΦΚΑ. Και σπεύδει ο ίδιος να δώσει εντολή να βγουν οι συντάξεις.

Σε ΕΠΑΛ της Σταυρούπολης ξεσπάει πόλεμος μεταξύ μαθητών, εξωσχολικών και άλλων πολεμοχαρών. Ούτε η αρμόδια Διεύθυνση βρίσκει τρόπο να το σταματήσει ούτε ο λυκειάρχης του σχολείου. Και πάλι επιλαμβάνεται με ανακοινώσεις η υπουργός Παιδείας από το Μαρούσι.

Σε περίεργες περιπτώσεις ελληνικών προξενείων που βασανίζουν κυριολεκτικά ομοεθνείς, στο εξωτερικό, έχει αναλάβει ο ίδιος ο ΥΠΕΞ να λύσει τους γόρδιους δεσμούς της γραφειοκρατίας.

Και τέλος, η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας προσπαθεί εναγωνίως, μόνη της, να βρει αναισθησιολόγους για νοσοκομεία της βόρειας Ελλάδας.

Κάπως έτσι λειτουργούσε και λειτουργεί ως σήμερα, το ελληνικό κράτος.

Τι φταίει για αυτό; Προφανώς, η αναχρονιστική διαχείριση της διάκρισης των πολιτικών εξουσιών (έξεστι = είναι δυνατόν)… Η αδυναμία σωστής διαχείρισης των ρόλων που προκύπτουν μεταξύ νομοθετικής, εκτελεστικής και δικαστικής εξουσίας. Και οπωσδήποτε η ανυπαρξία αμοιβαίας κάλυψης των θεσμών.

Ένα χαρακτηριστικό δείγμα που μπορεί να μας διαφωτίσει για το πρόβλημα, προέκυψε από ένα κακόγουστο γεγονός κατά την ημέρα του αγιασμού σε σχολείο του Αμύνταιου. Η φοβισμένη διευθύντρια εκλιπαρεί τους μαθητές να εφαρμόσουν τον νόμο και να φορέσουν τη μάσκα καθώς προσέρχονται στις τάξεις. Ενώ ο ιερωμένος που τέλεσε τον αγιασμό την καθυβρίζει, προτρέποντας για το αντίθετο. Στο δικό της σχολείο και παρουσία του Δημάρχου! Και εκείνη ζητάει συγγνώμη. Γιατί σκέφτεται ότι θα δεν θα ήταν ικανοποιητική η κάλυψη από το υπουργείο αν τολμούσε να τον βάλει στη θέση του. Ακόμα ίσως, και από την Δικαιοσύνη αν η κατάσταση έπαιρνε άλλη τροπή…

Γενικότερα, έχουμε ένα ιδιαιτέρως «εύθραυστο» κράτος δικαίου, όπου οι επιμέρους θεσμοί (προϊστάμενος, πρύτανης, κοσμήτορας, διευθυντής κλπ) δεν μπορούν να ασκήσουν τις εξουσίες που ο νόμος υπαγορεύει γιατί δεν καλύπτονται από τους άλλους θεσμούς (αστυνομία, δικαστήρια, υπουργεία κτλ.).

Η κοινή γνώμη, βεβαίως, φρίττει από τον παραλογισμό όταν βλέπει καταλήψεις σε σχολεία,  αυθαιρεσίες σε πανεπιστήμια, καθυστερήσεις συντάξεων, αδιαφορία δημοσίων υπαλλήλων ή ανεξέλεγκτη βία σε δημόσιους χώρους. Και τότε, αναζητά τον γενναίο πρύτανη, τον ηρωικό λυκειάρχη, τον μαχητικό δήμαρχο, τον εργασιομανή προϊστάμενο του ΕΦΚΑ ή τον τολμηρό αστυνομικό διευθυντή που δεν περιμένει εντολές από το αρχηγείο για να κάνει το αυτονόητο…

Κατά συνέπεια, η ευθύνη καταλήγει συνήθως στον υπουργό. Ακόμα κι αν πρόκειται για έναν αυθαίρετο τοίχο στο Πολυτεχνείο. Αλλά κι εδώ χρειάζεται η «γενναιότητα» του υπουργού. Γιατί αν κι αυτός είναι λίγο φοβισμένος, ούτε και πρόκειται να ασχοληθεί…

Πού καταλήγουμε; Ότι σε όλες τις θέσεις που ασκούν εξουσία, στην πολιτεία μας, διαχρονικά, η ευθύνη είναι μία πολύ δυσεύρετη αξία. Και σίγουρα δεν είναι αυτή που συνοδεύει τον ρόλο που αναλαμβάνει κανείς, όταν επιλέγει τα αξιώματα.

Και γιατί κάποιος γίνεται πρύτανης, κοσμήτορας, διευθυντής σχολείου, προϊστάμενος, δήμαρχος κ.ο.κ.; Υποθέτω για κοινωνική καταξίωση ή για ικανοποίηση εσωτερικών ενστίκτων. Λιγότερο ίσως, από έντονη διάθεση να αλλάξει τον κόσμο γύρω του. Και σπανιότερα, επειδή δεν αντέχει άλλο μία πραγματικότητα που τον φέρνει σε δύσκολη θέση.

Είναι σίγουρα θετικό να έχουμε αποφασιστικούς υπουργούς. Γιατί στο κάτω κάτω, τα υπουργεία εγγυώνται για την λειτουργία των συστημάτων. Δεν πρέπει όμως, να δοθεί η δυνατότητα στους θεσμούς τους να δρουν αποτελεσματικά και από μόνοι τους;

Μήπως είναι καλύτερα για την δημοκρατία να τους προσφέρουμε την κάλυψη που χρειάζονται στην άμεση εξυπηρέτηση των πολιτών;