Τράπεζες: Το στοίχημα του 2022

Ένα διπλό στοίχημα καλείται να κερδίσει ο τραπεζικός κλάδος εντός του 2022. Αφενός οι τέσσερις συστημικές τράπεζες θα πρέπει να μειώσουν τον δείκτη των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων σε ποσοστό κάτω του 10% και αφετέρου καλούνται να δράσουν υποστηρικτικά και αποτελεσματικά ώστε τα κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης να φθάσουν στις επιχειρήσεις και την πραγματική οικονομία. Με το τοπίο της οικονομίας να αλλάζει άρδην, με ένα νέο μοντέλο που θα αναζωπυρώσει την κινητικότητα στα δάνεια και θα φέρει νέες επενδύσεις, με τη χώρα να ξανακερδίζει το χαμένο ΑΕΠ και τη χαμένη της αξιοπιστία, οι τράπεζες καλούνται εκ νέου να αναλάβουν τον ρόλο της «ατμομηχανής» της ελληνικής οικονομίας.

Αρχικά οι κινήσεις τους εστιάζονται στη μείωση του αποθέματος των κόκκινων δανείων ώστε να απελευθερωθούν από τα «βαρίδια» του παρελθόντος. Παράγοντες της αγοράς θεωρούν ότι είναι επιτεύξιμος ο στόχος για μείωση του δείκτη των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων σε ποσοστό κάτω του 10% εντός της επόμενης χρονιάς. Το μονοψήφιο ποσοστό είναι ήδη πραγματικότητα για τη Eurobank και είναι βέβαιο ότι θα ακολουθήσουν και οι υπόλοιπες συστημικές τράπεζες εντός του 2022. Όπως γνωστοποίησε πρόσφατα ο διευθύνων σύμβουλος της Eurobank, κ. Φωκίων Καραβίας, η τράπεζα θα ανακοινώσει μονοψήφιο ποσοστό Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων 7,5% το τρίτο τρίμηνο, με τα αποτελέσματα του εννιάμηνου.

Η πτώση των κόκκινων δανείων σε επίπεδα κάτω του 10% και μάλιστα στο 6-8%, που κατά μέσο όρο αναμένεται να παρουσιάσουν οι τράπεζες την επόμενη χρονιά, είναι το αποτέλεσμα της εξυγίανσης του τραπεζικού συστήματος, μετά τη δεκαετή οικονομική κρίση, την ύφεση και τη διετή πανδημική κρίση. Βασικότερο εργαλείο, οι τιτλοποιήσεις στις οποίες προχώρησε ο κλάδος με κάποιες από αυτές να είναι ακόμη σε εξέλιξη, όπως ο Frontier της Εθνικής Τράπεζας, ύψους 6,1 δισ ευρώ. Προφανώς στην κατεύθυνση αυτή λειτούργησε πολύ εποικοδομητικά ο Ηρακλής Ι και η παράτασή του, όπως επισημαίνουν τραπεζικά στελέχη, κρίνοντας ιδιαίτερα σημαντικό το κομμάτι των εγγυήσεων. Η απελευθέρωση των ισολογισμών από τα κόκκινα δάνεια αποδεσμεύει νέα ρευστότητα, νέα κεφάλαια προς τη χρηματοδότηση επιχειρήσεων, και καθιστά πιο ισχυρές τις τράπεζες καθώς δεσμεύουν λιγότερα κεφάλαια σε προβλέψεις και διατηρούν υψηλά κεφαλαιακά αποθέματα.

Παράλληλα, αυτή την περίοδο, οι τράπεζες είναι σε ανοιχτή γραμμή με τις επιχειρήσεις πελάτες τους. Τους ενημερώνουν για τις διαδικασίες χρηματοδότησης επενδυτικών σχεδίων μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης. Το ίδιο το Ταμείο Ανάκαμψης θα δώσει δάνεια 12,7 δισ. ευρώ σε επιχειρήσεις που πληρούν τα κριτήρια. Παράλληλα, άλλα τόσα και περισσότερα φιλοδοξούν να εκταμιεύσουν οι τράπεζες, αφήνοντας στους δανειολήπτες ένα ποσοστό της τάξεως του 20% για ιδιωτική χρηματοδότηση. Σύμφωνα με πληροφορίες, από τις έως τώρα επαφές για ένταξη στο RRF έχουν ετοιμαστεί υποψήφια επενδυτικά σχέδια 1,5-2 δισ. ευρώ.

Ήδη αίτηση συμμετοχής στο Ταμείο Ανάπτυξης και Ανθεκτικότητας (RRF) υπέβαλε η Τράπεζα Πειραιώς, εγκαινιάζοντας με τον τρόπο αυτό, πρώτη από τις ελληνικές τράπεζες, την επίσημη εκδήλωση ενδιαφέροντος διαχείρισης των πόρων του Ταμείου. Προφανώς είναι θέμα χρόνου, αντίστοιχες αιτήσεις να υποβάλλουν και οι άλλες τρεις μεγάλες τράπεζες –Eurobank, AlphaBank και Εθνική– που επίσης θέλουν να παίξουν πρωταγωνιστικό ρόλο στη διοχέτευση των πόρων του Ταμείο.

Πέραν των επιχειρηματιών πελατών, αυτών που έχουν επενδυτικά πλάνα να υποβάλουν, ο τραπεζικός τομέας αναμένεται να ανοίξει τους κρουνούς της χρηματοδότησης και στη μικρή επιχείρηση, που εν πολλοίς την αφήνει απ’ έξω η «ομπρέλα» του Ταμείου Ανάκαμψης.

Οι τράπεζες έχουν ήδη δημιουργήσει καινούργια και ελκυστικά πακέτα δανείων, προβάλλοντας επίσης και το πλεονέκτημα της προσωπικής εξατομικευμένης διάστασης, το γνωστό δάνειο «κομμένο και ραμμένο» στα μέτρα του πελάτη, ειδικά στον χώρο της στεγαστικής πίστης. Είναι εμφανής ο στόχος για αύξηση μεριδίων στις χορηγήσεις, μέσα από τη μεγάλη διαφημιστική καμπάνια που κυριαρχεί το τελευταίο δίμηνο.

Στο πλαίσιο αυτό, έχουν αναθεωρηθεί τα budgets για τα δάνεια του 2022, μια πρώτη γεύση έγινε ήδη από φέτος και οι τράπεζες στοχεύουν σε νέα δάνεια ύψους άνω των 20 δισ ευρώ την προσεχή διετία. Σε μέσα επίπεδα, κάθε ένας από τους τέσσερις τραπεζικούς ομίλους επιδιώκει να «ρίξει» στην αγορά από 5 δισ. ευρώ νέα δάνεια.

Παράλληλα με τους δύο μεγάλους στόχους που αναλύθηκαν, οι τράπεζες θα συνεχίσουν την προσπάθεια ενίσχυσης των κεφαλαίων τους. Φέτος οι συστημικές τράπεζες σήκωσαν περισσότερα και από 7 δισ. ευρώ με αυξήσεις κεφαλαίου και εκδόσεις ομολόγων. Το παρόν στις χρηματαγορές του εξωτερικού αναμένεται να το δώσουν και το 2022, προκειμένου να αντλήσουν ρευστότητα στο πλαίσιο του MREL, των Ελάχιστων Απαιτήσεων Επιλέξιμων Ιδίων Κεφαλαίων. Ενός στόχου κεφαλαίων που θα πρέπει να τηρούν σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ ως το 2025 και που η κάθε τράπεζα φροντίζει να έχει, ανάλογα με τους στόχους που της θέτει ο SSM γι’ αυτό.

Είναι η ανάγκη για «μαξιλάρια ασφαλείας» στην απευκταία περίπτωση μιας «εξυγίανσης», ώστε να μην επωμισθεί το κόστος ο καταθέτης, όπως συνέβαινε στις περιπτώσεις bailin. Στο πλαίσιο αυτό, νέες εκδόσεις ομολόγων αναμένεται να προσελκύσουν το διεθνές επενδυτικό ενδιαφέρον. Μέσα από διάφορες μορφές άντλησης κεφαλαίων, οι τράπεζες θα συγκεντρώσουν κεφάλαια για ρευστότητα και για αποθεματικά.

Στο μεταξύ, με την οικονομία να ανακτά υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης είναι εύλογο να περιμένει ο τραπεζικός τομέας επιστροφή στα κέρδη. Ή, καλύτερα, στα κέρδη από την παραδοσιακή τραπεζική. Η αύξηση εσόδων από τόκους και προμήθειες που δειλά-δειλά άρχισε να εμφανίζεται στις τριμηνιαίες λογιστικές καταστάσεις από φέτος, αναμένεται να εδραιωθεί το 2022, αντανακλώντας την αύξηση της οργανικής κερδοφορίας. Άλλωστε, τα αρνητικά επί της ουσίας και μηδενικά ονομαστικά επιτόκια καταθέσεων αφήνουν μεγάλο περιθώριο για εγγραφή κέρδους, ακόμη και αν τα επιτόκια δανεισμού είναι σήμερα χαμηλά. Ανοδική είναι και η πορεία των εσόδων από χρηματοοικονομικές πράξεις.

Πέρα από την προσδοκία για αύξηση των εσόδων, δυναμική θα είναι η παρέμβαση των τραπεζών στο πλαίσιο της μείωσης του κόστους. Βασική παράμετρο αποτελούν τα προγράμματα εθελούσιας μέσω των οποίων μειώνονται σημαντικά οι δαπάνες προσωπικού. Στη λογική της μείωσης του δικτύου καταστημάτων σε ένα ευέλικτο νούμερο και στην παράλληλη ψηφιοποίηση εργασιών εκτιμάται ότι η πορεία αποκλιμάκωσης του κόστους λειτουργίας θα εξυπηρετηθεί με συνέπεια και το 2022.