Αναλύοντας την «Κατάσταση της Ένωσης» με τον Δημήτρη Παπαδημούλη

Κάθε χρόνο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο Στρασβούργο συζητείται η «Κατάσταση της Ένωσης». Πρόκειται για ένα απολογισμό της χρονιάς που πέρασε και ένα σχεδιασμό της χρονιάς που ακολουθεί. Είναι γεγονός ότι τους προηγούμενους πολλούς μήνες οι ζωές μας μπήκαν σε παύση. Ο κόσμος μπήκε σε παύση. Ωστόσο η Ευρώπη τα κατάφερε. Και τα κατάφερε γιατί «λειτούργησε με μια ψυχή, ένα ιδανικό και πολιτική βούληση» θα θυμίσει τα λόγια του Ρομπέρ Σουμάν, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν κατά την έναρξη της ομιλίας της.

Ωστόσο η κρίση δεν πέρασε. Αντίθετα βρισκόμαστε μπροστά σε πολλαπλές κρίσεις που η Ευρώπη θα κληθεί να αντιμετωπίσει. Με μεγαλύτερη την κλιματική απορρύθμιση.

Η Athens Voice συνάντησε τον Αντιπρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Δημήτρη Παπαδημούλη, στο γραφείο του, στον 12ο όροφο του εντυπωσιακού κτιρίου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο, και συζήτησε μαζί του τα κύρια σημεία της ομιλίας της Προέδρου της ΕΕ.

Άλλωστε ποιος καταλληλότερος από τον κύριο Παπαδημούλη που από το σύνολο των 705 ευρωβουλευτών βρίσκεται μέσα στη δεκάδα των ευρωβουλευτών που έχουν τη μεγαλύτερη επιρροή στη διαμόρφωση της Ευρωπαϊκής Πολιτικής.

Κύριε Παπαδημούλη, οι νέοι της Ευρώπης είναι εκείνοι που πληρώνουν το μεγαλύτερο τίμημα της κρίσης. Στην ομιλία της η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έδωσε μεγάλη έμφαση στη στήριξη των νέων αλλά δήλωσε και την αισιοδοξία της ότι «οι νέοι είναι εκείνοι που θα φτιάξουν μια καλύτερη και δυνατότερη Ένωση». Τι θα κάνει η Ευρώπη για τους νέους;
Είναι γεγονός ότι οι νεότερες γενιές είναι τα μεγάλα θύματα της κρίσης. Όχι μόνο της πανδημίας αλλά και της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που προηγήθηκε. Η υψηλή ανεργία που προκάλεσε στις χώρες του νότου εξακολουθεί να πονάει πολύ. Η Ελλάδα ήταν και παραμένει η πρώτη στην ανεργία και η πρώτη στην ανεργία των νέων.
Ωστόσο οι νέοι είναι πιο φιλοευρωπαίοι από τις παλαιότερες γενιές, αλλά το δικό τους ναι στην Ευρώπη είναι ένα ναι κριτικό. Ένα ναι απαιτήσεων από την ΕΕ. Ζητούν από την Ευρώπη να κάνει περισσότερα στη πράξη και να μην μένει στα λόγια. Περισσότερα για να στηρίξει την απασχόληση, τη δημόσια εκπαίδευση και τη δημόσια υγειονομική περίθαλψη. Θέλουν, όπως φαίνεται και στο ευρωβαρόμετρο, περισσότερη και καλύτερη Ευρώπη. Ζητούν ισχυρότερη πολιτική σχέση από μια κοινή αγορά. Μια Ευρώπη με μεγαλύτερη έγνοια για την κλιματική κρίση και το περιβάλλον. Οι νέοι πίεσαν την ευρωπαϊκή ηγεσία να κάνει περισσότερα. Ζήτησαν ισχυρότερο κοινωνικό κράτος, κράτος δικαίου, περισσότερες ελευθερίες. Άρα το στοίχημα για την κ. φον ντερ Λάιεν είναι αυτά που είπε για τους νέους να τα προχωρήσει στη πράξη. Να δούμε δηλαδή τα αιτήματα και τις ανάγκες των νέων πραγματικά στο πρώτο βαγόνι των προτεραιοτήτων της Κομισσιόν και όχι απλώς σε μια καλογραμμένη ομιλία.

Η συζήτηση που άνοιξε για το Μέλλον της Ευρώπης με τη συμμετοχή των νέων δεν είναι προς αυτή τη κατεύθυνση; Να ακουστούν δηλαδή οι φωνές των ευρωπαίων πολιτών στη διαμόρφωση του μέλλοντος τους;
Είμαι ένας από τους δύο Έλληνες ευρωβουλευτές που συμμετέχουν σε αυτή τη διαδικασία  διαλόγου για το μέλλον της Ευρώπης. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θέλει αυτή η διαδικασία να μην είναι μια διαδικασία τυπική. Ένα άδειο πουκάμισο. Θέλει τη συμμετοχή των νέων και της κοινωνίας των πολιτών ώστε μέσα από αυτό το διάλογο να προκύψουν προτάσεις αλλαγών, και σε αυτές τις προτάσεις οι απαντήσεις να είναι καθαρές. Χωρίς υπεκφυγές τόσο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Μέχρι στιγμής έχουμε την εντύπωση ότι η Κομισσιόν και το Συμβούλιο (δηλαδή οι Κυβερνήσεις των κρατών μελών) βλέπουν το θέμα πιο γραφειοκρατικά, με ένα τρόπο απλά να βγάλουμε την υποχρέωση.
Εμείς, η αντιπροσωπεία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, μπαίνουμε με όρεξη και θέλουμε αυτή η συζήτηση να ζωντανέψει και να αγκαζάρει και τη γραφειοκρατία της Κομισσιόν και του Συμβουλίου. Κρατώ όμως μικρό καλάθι. Ωστόσο ελπίζω πολύ στο δυναμισμό των νέων και στη κινητοποίηση της κοινωνίας των πολιτών.

Για το θέμα των εμβολίων η κ. φον ντερ Λάιεν είπε ότι παρά τις επικρίσεις η Ευρώπη όχι μόνο συγκαταλέγεται στη παγκόσμια πρωτοπορία με το 70% των ενηλίκων να έχει εμβολιαστεί πλήρως, αλλά η Ευρώπη έδειξε αλληλεγγύη διαθέτοντας 700 εκατομμύρια δόσεις εμβολίων στον υπόλοιπο κόσμο. Τον ίδιο ακριβώς αριθμό που διέθεσε και στα κράτη μέλη.
Παρότι η ΕΕ ξεκίνησε με καθυστέρηση και δεν έκανε και τις καλύτερες διαπραγματεύσεις με τις μεγάλες πολυεθνικές φαρμάκων, ωστόσο έχει βελτιώσει το ρυθμό της και όντως αγγίζει το 70% . Δυστυχώς η Ελλάδα είναι κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, γύρω στο 55%, και αυτό κοστίζει πολύ στη χώρα μας υγειονομικά, κοινωνικά και οικονομικά.
Όπως έχει πει όμως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κανένας δεν θα είναι ασφαλής έως ότου όλοι είναι ασφαλείς. Και δυστυχώς στις φτωχές χώρες του πλανήτη το ποσοστό εμβολιασμού είναι 2%. Τα εμβόλια που έχει δώσει η ΕΕ στον υπόλοιπο κόσμο, μέσω της πρωτοβουλίας, COVAX, είναι ανεπαρκή για να υπηρετήσουν το στόχο του μαζικού εμβολιασμού της πλειοψηφίας του παγκόσμιου πληθυσμού, χωρίς την υλοποίηση του οποίου οι φτωχές περιοχές του πλανήτη θα είναι διαρκή εργαστήρια παραγωγής επικίνδυνων μεταλλάξεων του ιού. 
Άρα συνεχίζει να παραμένει επίκαιρη η πρόταση που έχει υιοθετήσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την άρση της πατέντας προσωρινά για τα εμβόλια ώστε να επιταχυνθεί η μαζική παραγωγή σε όλο τον πλανήτη.
Δυστυχώς σε αυτό το θέμα που το υιοθέτησε και ο Μπάιντεν, η Κομισσιόν έσπευσε να ευθυγραμμιστεί με το nein της κυρίας Μέρκελ που συμπίπτει με το nein της Φάιζερ και της Μπάιοτεκ που είναι γερμανική φαρμακοβιομηχανία.
Εδώ έχουμε μια διάσταση λόγου και έργου από τη πλευρά της Κομισσιόν και γι’ αυτό συχνά υπογραμμίζω ότι θα ήθελα η κ. φον ντερ Λάιεν στα θέματα αυτά να είναι περισσότερο ευρωπαία και λιγότερο Γερμανίδα.

Με αφορμή τις αποκλίσεις στα ποσοστά εμβολιασμού στα κράτη μέλη η Πρόεδρος της Επιτροπής αναφέρθηκε στη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωση Υγείας ώστε η Ευρώπη να ενισχύσει την ετοιμότητα της στην αντιμετώπιση μελλοντικών πανδημιών και άλλων απειλών υγείας.
Πρόκειται για κοινή ευρωπαϊκή πολιτική για την υγεία, όπως έχουμε και κοινή πολιτική για το περιβάλλον και την ασφάλεια των τροφίμων. Η πανδημία ώθησε την ΕΕ στην αναζήτηση μορφών ευρωπαϊκής συνεργασίας και συντονισμού. Μετά από τα αρχικά παρατράγουδα με τις δεσμεύσεις παραγγελιών, έγιναν κάποια βήματα θετικά όπως η κοινή διαπραγμάτευση και η κοινή παραγγελία του εμβολίου.
Δεν αρκεί όμως. Νομίζω ότι πρέπει να πάμε σε αλλαγές που να οδηγήσουν σε μια κοινή ευρωπαϊκή πολιτική υγείας. Όπως έδειξε και το ευρωβαρόμετρο αυτό το ζητάει και η πλειοψηφία των πολιτών.

Σύμφωνα με το ευρωβαρόμετρο οι πολίτες ζητούν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο άμεση δράση για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Η ΕΕ έχει ήδη εξαγγείλει την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και το ΕΚ έχει ψηφίσει και τον πρώτο κλιματικό νόμο. Για να είναι όμως πραγματικά πράσινη η μετάβαση πρέπει να είναι και δίκαιη προς τους ασθενέστερους. Σήμερα λοιπόν η κ. φον ντερ Λάιεν πρότεινε ένα νέο Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα. Τι να περιμένουμε;
Η πρόκληση τόσο στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής όσο και στον ψηφιακό μετασχηματισμό είναι να μην δημιουργήσουμε νέες οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες. Υπάρχει ο κίνδυνος της ενεργειακής φτώχειας ή της ακριβής ενέργειας που θα βαρύνει τα φτωχότερα κοινωνικά στρώματα.
Σε ό,τι αφορά τον ψηφιακό μετασχηματισμό στις παλιές ανισότητες (ανεργία, κοινωνικός αποκλεισμός) θα προστεθεί και το χάσμα της ψηφιακής πρόσβασης και των ψηφιακών δεξιοτήτων.  Γι’ αυτό το λόγο έχει σημασία αυτό το ταμείο να μην είναι άδεια ετικέτα αλλά να γεμίσει λεφτά. Αυτό προϋποθέτει ισχυρό προϋπολογισμό προκειμένου να μην έχουμε φαινόμενα ακραίοι κοινωνικού αποκλεισμού. Ένας από τους λόγους που ζητάμε ισχυρότερο κοινοτικό προϋπολογισμό είναι για να μπορέσουν να υπηρετηθούν οι στόχοι μιας δίκαιης κλιματικής μετάβασης.
Για τους στόχους μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και το πακέτο Fit for 55 για την επίτευξη τους, οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ και η Αριστερά θα θέλαμε να είναι ακόμη πιο φιλόδοξοι οι στόχοι. Να είναι σύμφωνοι με αυτά που ορίζουν οι ειδικοί επιστήμονες για τον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής. Ωστόσο εμείς θα ελέγχουμε διαρκώς τους στόχους και το πακέτο που έχει εγκριθεί, γιατί η εμπειρία δείχνει ότι πολλά απ’ αυτά μένουν στα χαρτιά.
Επιπλέον οι πυρκαγιές και οι πλημμύρες στην Ευρώπη έδειξαν ότι η κλιματική κρίση μας απειλεί όλους και όχι μόνο τον ευρωπαϊκό νότο. Έδειξαν ότι πρέπει να κάνουμε περισσότερα και αυτό δεν είναι ζημιά για την οικονομία όπως ισχυρίζονται οι υπερσυντηριτικοί και οι ακροδεξιοί. Αντίθετα είναι μια μεγάλη ευκαιρία για να δημιουργήσουμε νέες θέσεις απασχόλησης μέσα από τον εκσυγχρονισμό της οικονομίας και τον προσανατολισμό των επενδύσεων σε φιλικότερες μορφές προς το περιβάλλον. 

Η τοποθέτηση του κ. Δημήτρη Παπαδημούλη στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου