Το φινάλε του Αλέξη Τσίπρα σε μια Πολιτική Έκθεση

Αν στη ζωή δεν ήταν καμιά φορά απαραίτητο να συντηρούμε τις ψευδαισθήσεις μας ή απλώς να κρατάμε τα προσχήματα, θα συμφωνούσατε πως το σωστό θα ήταν η ΔΕΘ να μετονομαστεί σε ΠΕΘ: Πολιτική Έκθεση Θεσσαλονίκης. Επιπλέον θα αναγνωρίζατε πως σε αυτήν την Έκθεση, και αντίθετα από τη Βουλή όπου ο πρωθυπουργός έχει πάντα τον τελευταίο λόγο, ο αρχηγός της αντιπολίτευσης διατηρεί το προνόμιο να ρίχνει αυτός την αυλαία. Αλλά τι ήταν το φινάλε που έγραψε ο Αλέξης Τσίπρας στην Έκθεση; 

Μπορεί να απαντήσει κανείς στο ερώτημα εάν συνθέσει το παζλ μιας εμφάνισης σε ένα φόντο όπου κυριάρχησε το πράσινο. Ο Αλέξης Τσίπρας, είπαν, επιχείρησε να οικειοποιηθεί και πάλι το brand, να γίνει ΠΑΣΟΚ στη θέση του ΠΑΣΟΚ – και μάρτυρας η αναφορά του στον ήλιο που πρέπει να ξανασηκωθεί, για να μην θυμηθεί κανείς το σύνθημα «Νέα αρχή» που είχε σκεφτεί, πρώτο αυτό, το ΠΑΣΟΚ του ’15. 

Το πρόβλημα του ΣΥΡΙΖΑ όμως δεν είναι ότι επανοηματοδοτείται ως ΠΑΣΟΚ. Είναι ότι επαναλαμβάνεται ως ΣΥΡΙΖΑ. Στη ΔΕΘ ο Αλέξης Τσίπρας παρουσίασε ένα πακέτο παροχών ύψους 5 δισ. – 1,5 δισ. περισσότερο από την κυβέρνηση Μητσοτάκη. Εάν το ένα λάθος είναι πως έχει περάσει η εποχή που κέρδιζε τις εκλογές ο πιο γενναιόδωρος, το άλλο είναι πως δεν εξαντλείς τη γενναιοδωρία σου στη Θεσσαλονίκη όταν πλανάται από πάνω σου το φάντασμα του προγράμματος της Θεσσαλονίκης. Ήταν, με άλλα λόγια, σαν ο Αλέξης Τσίπρας να επέστρεψε στον τόπο του εγκλήματος.

Ούτως ή άλλως η πλειοδοσία δεν συνιστά κυβερνητικό αφήγημα, δεν σε κάνει φιλολαϊκό. Σε (ξανα)κάνει λαϊκιστή, ΣΥΡΙΖΑ που επαναλαμβάνεται. Και ο ΣΥΡΙΖΑ που επαναλαμβάνεται είναι ένας ΣΥΡΙΖΑ που εχθρεύεται – τι μπορεί να έχει ένα κόμμα που διεκδικεί την εξουσία με εκείνους που έχουν περιουσία 800.000 ευρώ ή με τους «νεόπλουτους» ακόμη κι αν οι νεόπλουτοι είναι τα πιο αντιπαθητικά παιδιά της μεσαίας τάξης;

Από τη Θεσσαλονίκη ο Αλέξης Τσίπρας έδειξε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ εξακολουθεί να κινείται σε ένα περιβάλλον κοινωνικής εχθροπάθειας. Η ρητορική του δεν είναι μια ρητορική θεραπείας των ανισοτήτων, η οποία θα μπορούσε  να αποτελέσει και την πρώτη ύλη μιας αριστερής ατζέντας. Είναι μια ρητορική κοινωνικού αυτοματισμού: Οι «άνθρωποι του μόχθου» εναντίον των «νεόπλουτων» – αλλά ποιος θέλει να μοχθεί και να μην ζει μια άνετη ζωή;

Ο Αλέξης Τσίπρας χωρίς κυβερνητικό αφήγημα, αλλά και ο Αλέξης Τσίπρας χωρίς κυβέρνηση. Η απάντησή του στην ερώτηση με ποιον θα κυβερνήσει ήταν ένα μνημείο ασάφειας. Με τον Βαρουφάκη; Με το ΚΙΝΑΛ; Και με τους δυο μαζί; Και πώς θα κυβερνήσει με άλλους χωρίς να τον θέλει κανένας, χωρίς κανένας να θέλει να γίνει δορυφόρος του; Η κυβερνητική πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ μοιάζει από αυτήν την άποψη με υπόσχεση πολιτικής αστάθειας, με το «προσεχώς» μιας πολιτικής περιπέτειας που κανένας δεν θέλει να ζήσει.

Τι μένει; Μια συνέντευξη Τύπου 3,5 ωρών. Αλλά ακόμη και σε μια πολιτική έκθεση, 3,5 ώρες είναι πολλές. Σε 3,5 ώρες δεν λες τίποτε που να μην έχει ειπωθεί ξανά, χρειάζεσαι λιγότερο χρόνο ακόμη και για να επινοήσεις έναν νέο εαυτό – πιο ΠΑΣΟΚ, ας πούμε, αν υποθέσουμε πως αυτός είναι ο στόχος σου.

Αν, παραφράζοντας τον Μπρεχτ, ο Αλέξης Τσίπρας είπε στη Θεσσαλονίκη πως κάποιος που δεν έχει αλλάξει μοιάζει απλώς με μνημείο του εαυτού του, τότε γίνεται σαφές πως ο ίδιος αναζητά έναν νέο, επινοημένο εαυτό. Δεν τον βρήκε στην Πολιτική Έκθεση της Θεσσαλονίκης. Έριξε την αυλαία, αλλά δεν μπόρεσε να ρίξει μια κυβέρνηση, η οποία εξακολουθεί να βρίσκεται αντιμέτωπη με πράγματα που τον ξεπερνούν: Τη φυσιολογική φθορά, τα απρόβλεπτα  γεγονότα, τα μεγάλα λάθη. Όχι πάντως με τον ίδιο.