Μετά από 25 χρόνια συμμετοχής μου, ως ψηφοφόρος κυρίως, σε εκλογικές διαδικασίες καθοριζόμενες από στρεβλούς και καλπονοθευτικούς εκλογικούς νόμους, στον τόπο μάλιστα που αυτοί των οποίων καυχιόμαστε ότι είμαστε απόγονοι επινόησαν το πολίτευμα της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, νομίζω ότι έχει έρθει η ώρα να φτιάξουμε νέους, δίκαιους εκλογικούς «κανόνες». (Αν με το «καλπονοθευτικός» ακούγομαι σαν ΚΚΕς των 80s, σας βεβαιώνω ότι με το συγκεκριμένο κόμμα δεν είχα, δεν έχω και δεν θα έχω ποτέ καμία σχέση).
Για το εκλογικό σύστημα που έχει ανάγκη μια χώρα με τις «ιδιαιτερότητες» της Ελλάδας έχουν γραφεί και έχουν ειπωθεί πολλά. Όποιος παρακολουθεί τη σχετική επιχειρηματολογία για το θέμα καταλήγει στο μάλλον ασφαλές συμπέρασμα ότι η πλειοψηφία όσων έχουν εκφράσει άποψη επιθυμούν την αλλαγή του ισχύοντος εκλογικού συστήματος. Το ερώτημα είναι, τι αλλαγές πρέπει να γίνουν.
Θα ήθελα να επιχειρηματολογήσω εδώ υπέρ της κατάργησης του ορίου του 3%, το οποίο πιστεύω ότι είναι ΚΑΙ αναχρονιστικό ΚΑΙ αντιδημοκρατικό ΚΑΙ εν τέλει, άχρηστο (δεν το αποκαλώ «αντισυνταγματικό γιατί δεν είμαι Συνταγματολόγος για να μπορώ να εκφέρω επιστημονική άποψη). Προφανέστατα και άλλα σημεία του εκλογικού Νόμου χρήζουν αναθεώρησης αλλά για λόγους συντομίας δεν θα αναφερθώ σε αυτά στο παρόν άρθρο.
Ποιo είναι αλήθεια το σκεπτικό που υπάρχει αυτό το 3% στον εκλογικό Νόμο;
Επισήμως, πολιτικοί, Συνταγματολόγοι, δημοσιογράφοι κλπ λένε «για να μην ευνοείται ο κατακερματισμός των πολιτικών δυνάμεων». Μάλιστα. Για να δούμε αν το πέτυχε αυτό ο εκλογικός Νόμος το 2012. Στις βουλευτικές εκλογές του Μαΐου του 2012 συμμετείχαν 32 συνδυασμοί! Χωρίς το 3%, το εκλογικό μέτρο για είσοδο στη Βουλή θα ήταν 0,40% (με το ισχύον σύστημα που δίνει τις 50 έδρες μπόνους στον πρώτο) και 0,33% αν ίσχυε η απλή αναλογική και για τις 300 έδρες. Στις εκλογές του Μαϊου του 2012, 13 συνδυασμοί έλαβαν μεταξύ 3% και 0,40%. Το άθροισμα των ποσοστών τους έφτασε το εντυπωσιακό 18,48%! Θα είχαν εκλέξει άνω των 40 βουλευτών με βάση το υπάρχον σύστημα που μοιράζει μόνο τις 250 έδρες (από τις 300) αναλογικά και ίσως και άνω των 50 βουλευτών αν ίσχυε η απλή αναλογική και για τις 300 έδρες! Καταλαβαίνετε εδώ τι αναντιστοιχία μεταξύ λαϊκής ετυμηγορίας και εκπροσώπησης στη Βουλή προκαλεί ο ισχύον εκλογικός Νόμος λόγω και του μπόνους αλλά κυρίως λόγω του 3%. Στις βουλευτικές εκλογές που ακολούθησαν έξι εβδομάδες αργότερα συμμετείχαν λιγότεροι συνδυασμοί (κυρίως για οικονομικούς λόγους). Οι συμμετέχοντες συνδυασμοί έφτασαν πάντως τους 22 τον αριθμό και υπό τις γνωστές συνθήκες πόλωσης που επικράτησαν μεταξύ των δύο εκλογικών αναμετρήσεων (ευρώ ή δραχμή), οι τρείς συνδυασμοί που πέρασαν το 0,40% αλλά όχι και το 3% συγκέντρωσαν 4,05% των έγκυρων ψήφων, κάτι που θα τους είχε δώσει περίπου 9 έδρες. Εάν δε υπήρχε απλή αναλογική, έδρα από την πρώτη κιόλας κατανομή θα έβγαζαν ακόμα δύο συνδυασμοί ώστε συνολικά με 4,77% αυτοί οι πέντε συνδυασμοί να είχαν στην παρούσα Βουλή 12-13 έδρες περίπου.
Τι συμπεραίνει κανείς από την ανάλυση των παραπάνω δεδομένων; Όχι μόνο ότι τα μεγάλα, πολυσυλλεκτικά κόμματα (όπως στο παρελθόν ήταν τουλάχιστον η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ) έχουν συρρικωθεί αλλά δημιουργούνται συνεχώς και νέα κόμματα και παρά το τεράστιο κόστος που αυτό προϋποθέτει, συμμετέχουν σε εθνικές εκλογές ακόμα και όταν γνωρίζουν ότι οι πιθανότητες να περάσουν το 3% είναι μηδαμινές! Αυτό εξάλλου το είδαμε να επαναλαμβάνεται και στις πρόσφατες Ευρωεκλογές: συμμετείχαν 43 συνδυασμοί και όσα κόμματα πήραν μεταξύ 0,40% και 3% συγκέντρωσαν 14,57% (ή 14,94% όσα κόμματα πήραν μεταξύ 0,33% και 3%). Ας το αποδεχθούμε: στους Έλληνες αρέσει να φτιάχνουν κόμματα και σημαντικό τμήμα του εκλογικού σώματος προτιμά πλέον να ψηφίζει «πολύ μικρά» κόμματα. ‘Αρα το 3% δεν αποτρέπει την πανσπερμία κομμάτων. Πιθανώς το 3% να «σπρώχνει» κάποιους ψηφοφόρους στην αγκαλιά των κομμάτων που οι δημοσκοπήσεις προεκλογικά τα δείχνουν πάνω από το 3% ή κοντά σε αυτό αλλά παράλληλα, ένα σημαντικό ποσοστό των ψηφοφόρων τελικώς δεν εκπροσωπείται στη Βουλή επειδή υπάρχει το όριο του 3%. Δεν είναι αντιδημοκρατικό αυτό;
Αλλά ας δεχτούμε προς στιγμήν ότι το 3% αποτρέπει από πολύ μικρά κόμματα να «ενοχλούν» τη Βουλή και να δυσκολεύουν τη δημιουργία σταθερών κυβερνήσεων ή/και τη λειτουργία του κοινοβουλευτικού έργου. ‘Ετσι, το 2012, το 3% επέτρεψε να μπουν στη Βουλή μόνο επτά κόμματα και όχι δέκα ή δώδεκα. Για να δούμε την εικόνα της Βουλής, όπως αυτή έχει 25 μήνες μετά τις τελευταίες βουλευτικές εκλογές. Σήμερα υπάρχουν 25 «ανεξάρτητοι» βουλευτές που προέρχονται όλοι από έξι από τα επτά κόμματα που πέρασαν το όριο του 3% τον Ιούνιο του 2012 (μόνο από το ΚΚΕ δεν είχαμε ανεξαρτητοποιήσεις ως τώρα στην παρούσα Βουλή). ‘Ενας στους δώδεκα βουλευτές που εξελέγη τον Ιούνιο του 2012 έχει εγκαταλείψει την Κ.Ο. στην οποία ανήκε όταν εξελέγη βουλευτής ή έχει διαγραφεί από αυτήν! Το Σύνταγμά μας ΔΕΝ προβλέπει (και ορθώς) την έκπτωση από το βουλευτικό αξίωμα όταν κάποιος βουλευτής είτε αποχωρεί από την Κ.Ο. του είτε διαγράφεται από αυτήν. Όχι μόνο αυτό αλλά το Σύνταγμα μιλάει για την ελευθερία της γνώμης και της ψήφου του κάθε βουλευτή, την οποία ελευθερία υποτίθεται ότι έχει ακόμα και όταν ανήκει σε μια Κ.Ο. (αντίθετα, παρατηρείται το φαινόμενο οι βουλευτές να ψηφίζουν «γραμμή» ό,τι τους προτείνει το κόμμα και αν δεν το πράξουν, συχνά διαγράφονται από την Κ.Ο. τους, έστω και προσωρινά – άλλα αίσχη αυτά, τα οποία αξίζουν ξεχωριστό άρθρο).
Οπότε σε τι ακριβώς θα είχε βλάψει τη Βουλή, το πολίτευμα, τη χώρα, τη δημοκρατία, τη «σταθερότητα» κλπ αν ΕΞΑΡΧΗΣ είχαν μπει στη Βουλή μερικοί βουλευτές από κόμματα του 2% ή του 1%; Ανάμεσα σε αυτούς τους 25 ανεξάρτητους βουλευτές υπάρχουν μερικές από τις πιο γραφικές, πολιτικά πιο αναξιόπιστες, πιο ιλαροτραγικές, πιο «ψεκασμένες» κοινοβουλευτικές φιγούρες που έχουμε δει στη Μεταπολίτευση. Και μπορούν να λένε και να κάνουν και να ψηφίζουν ό,τι θέλουν στη Βουλή ακόμα και ως ανεξάρτητοι, ανεμπόδιστα. Τα καθημερινά σόου τους (και όχι μόνο αυτών βέβαια αλλά και των υπολοίπων 275) τα βλέπουμε όλοι και γελάμε (ή κλαίμε). Τι πέτυχε λοιπόν το 3%; Αυτό που πέτυχε ήταν να αφήσει εκτός Βουλής στην καλύτερη περίπτωση μερικούς ακόμα «γραφικούς» από πολύ μικρά κόμματα και στην χειρότερη μερικούς ανθρώπους που θα αναβάθμιζαν τη Βουλή με την παρουσία τους. Πάντως δεν πιστεύω ότι υπάρχει Έλληνας που να πιστεύει ότι χωρίς το 3% θα είχαμε ακόμα χειρότερη Βουλή. Το 3% δεν απέτρεψε να έχουμε την χειρότερη Βουλή της Μεταπολίτευσης και δεν απέτρεψε βουλευτές που έδωσαν ψήφο εμπιστοσύνης στην τρικομματική κυβέρνηση του Ιουνίου του 2012 να μην στηρίζουν πλέον τη δικομματική παρά να «κάνουν του κεφαλιού τους» ως ανεξάρτητοι. ‘Αχρηστο και αναποτελεσματικό λοιπόν το 3% όπως αποδείχτηκε εκ των πραγμάτων!
Άφησα για τελευταίο το (ανομολόγητο) επιχείρημα ότι το 3% υπάρχει για να μην μπουν στη Βουλή Μουσουλμάνοι της Θράκης ως ενιαίο μπλοκ βουλευτών, παρά να υποχρεώνονται οι Μουσουλμάνοι της Θράκης να πολιτεύονται με τη ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ, το ΣΥΡΙΖΑ... Αστεία επιχειρήματα. ’Ολοι οι Μουσουλμάνοι της Θράκης (μαζί με τους ανήλικους) υπολογίζονται σε 100.000. Από αυτούς ας υποθέσουμε ότι 60.000 ενήλικες θα πάνε στην κάλπη και ας υποθέσουμε ότι ΟΛΟΙ τους θα εγκαταλείψουν τα γνωστά κόμματα και θα ψηφίσουν το ίδιο ακραίο, αποσχιστικό δικό τους κόμμα (κάνω την πιο ακραία υπόθεση). Στις εθνικές εκλογές, τα έγκυρα ψηφοδέλτια είναι περίπου 6 εκατ. Οπότε οι 60.000 ψήφοι αντιστοιχούν σε 1%. Αυτό σημαίνει ότι με το υπάρχον εκλογικό σύστημα, ΕΑΝ έπαιρνε και τις 60.000 ψήφους αυτό το ακραίο, αποσχιστικό, Τουρκόφιλο (πείτε το όπως θέλετε) κόμμα θα εξέλεγε 2 βουλευτές (3 με απλή αναλογική). Ε, ΚΑΙ ΛΟΙΠΟΝ; Τι θα πάθαινε η χώρα αν 2-3 ακραίοι Έλληνες Μουσουλμάνοι έκαναν κι αυτοί τα σόου τους στη Βουλή, όπως τα κάνουν τόσοι και τόσοι ‘Ελληνες Χριστιανοί ή άθεοι βουλευτές (ή καλύτερα, αθεόφοβοι); Βρισκόμαστε στο 2014, η Ελλάδα είναι μέλος της Ε.Ε. και δεν έχει να φοβηθεί τίποτα από το ρίσκο να μπουν στη Βουλή 2-3 ακραίοι Μουσουλμάνοι. Προσωπικά, πολύ περισσότερο ανησυχώ για το ότι η Βουλή είναι γεμάτη από νεοναζί, ρατσιστές, ψεκασμένους, σταλινικούς, λαμόγια, λαϊκιστές, συμπαθούντες την 17Ν κλπ. Και έτσι όπως πάμε, η επόμενη Βουλή θα είναι ακόμα χειρότερη από την παρούσα. Η κατάργηση του 3% θα επιτρέψει σε σοβαρούς ανθρώπους να πολιτευθούν και να εκλεγούν με μικρά κόμματα κι όχι να τους χαντακώνει το 3% ούτε να τους «τρώει η μαρμάγκα» μέσα στα μεγάλα κόμματα, όπου χάνουν κατά κράτος από τους υποψήφιους-κομματόσκυλα.
Το 3% πρέπει να καταργηθεί λοιπόν, ανεξαρτήτως κι άλλων βελτιωτικών αλλαγών στον εκλογικό Νόμο.
3°
