Ο δεκάλογος του ανασχηματισμού: Γιατί ήταν όλα λάθος

Καμία φορά, αξίζει να κρίνει κανείς ένα εγχείρημα με κόκκους σκόνης. Από αυτήν την άποψη, ακόμη και αν δεν ήταν «φιάσκο» ή «τραγέλαφος», ο ανασχηματισμός αυτός σήκωσε πολλή σκόνη - πολύ περισσότερη απ’ όση θα έπρεπε να σηκώσει οποιοδήποτε εγχείρημα του είδους. Ακόμη χειρότερα, έπνιξε όλους μα όλους τους πρωταγωνιστές του: Τον πρωθυπουργό που η δουλειά του θεωρητικά είναι να κάνει ανασχηματισμούς χωρίς να ρωτάει κανέναν, την αντιπολίτευση που, πάλι θεωρητικά, δεν έχει καμιά δουλειά με τους ανασχηματισμούς και έναν απόστρατο ναύαρχο με τόση τρικυμία στο κρανίο που πνίγηκε σε μια κουταλιά νερό. Γιατί τόση σκόνη όμως; 

1. Ο πήχης σηκώθηκε πολύ ψηλά. Το Μαξίμου άφησε να καλλιεργείται η εντύπωση που αναπαρήγαγαν τα μέσα με γνήσιο παραπολιτικό κέφι πως ο ανασχηματισμός θα ήταν «δομικός», «ριζικός», «με πολλές εκπλήξεις». Όπως αποδείχθηκε, τίποτε από αυτά δεν ήταν στις προθέσεις του πρωθυπουργού. Ο ντόρος της προαναγγελίας δεν δικαιολογείται ακόμη και αν σκεπάστηκε από τον πάταγο της επόμενης μέρας. 

2. Αν η επιτυχία ενός ανασχηματισμού κρίνεται από το στοιχείο του αιφνιδιασμού, τότε αυτός απέτυχε οικτρά. Όλοι το ήξεραν, όλοι τον περίμεναν και ο τζόγος με την ημερομηνία της ανακοίνωσης και την ονοματολογία δεν προσθέτει τίποτε σε μια κυβέρνηση που όχι φιλοδοξεί απλώς να «κάνει τη δουλειά» αλλά να διαχειριστεί αλεπάλληλες κρίσεις. Το άλμα από την πολιτική στην παραπολιτική ήταν πολύ μεγάλο. 

3. Η βιασύνη για τον ανασχηματισμό, και ακόμη περισσότερο για έναν δομικό ανασχηματισμό, δεν είχε καμία αντιστοιχία με τη δημοσκοπική εικόνα της κυβέρνησης. Οι δυο δημοσκοπήσεις που δημοσιεύθηκαν έδειξαν ότι ούτε η κυβέρνηση είχε υποστεί τρομερές απώλειες από τις πυρκαγιές (στην πρόθεση ψήφου ήταν της τάξης των δυο μονάδων), ενώ ακόμη λιγότερο έχει τρωθεί το πολιτικό κεφάλαιο του πρωθυπουργού. Δημοσκοπικά μιλώντας, η απόφαση είναι ανεξήγητη. 

4. Ο πρωθυπουργός άλλαξε τους υπουργούς των δυο κρίσεων - της υγειονομικής και της περιβαλλοντικής. Για μια κυβέρνηση που δηλώνει υπερήφανη τουλάχιστον για τη διαχείριση της πρώτης, η μετακίνηση των δυο αυτών υπουργών μπορεί να διαβαστεί ως ομολογία αποτυχίας. Γιατί μετακινείται ένας υπουργός Υγείας, ο οποίος επιπλέον εμφανίζεται στις δημοσκοπήσεις ανάμεσα στους δημοφιλέστερους της κυβέρνησης; Και γιατί καρατομείται ένας υπουργός Προστασίας του Πολίτη που δεν έχει καμία επιχειρησιακή αρμοδιότητα στις πυρκαγιές;  Η αλήθεια είναι πως ποτέ άλλοτε στο παρελθόν δεν ξηλώθηκε τόσο η έννοια της «πολιτικής ευθύνης» όσο στην περίπτωση του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη. 

5. Αυτή πρέπει να είναι η πρώτη αντιπολίτευση στην ιστορία, η αξιοπιστία της οποίας πλήττεται από έναν ανασχηματισμό. Ήταν ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας που ζητούσε διάλογο για την τοποθέτηση ενός προσώπου κοινής αποδοχής στη πολιτική προστασία. Γιατί δεν του έκανε κάποιος τόσο «δικός του» όσο ο ναύαρχος Αποστολάκης και σε τέτοιο βαθμό μάλιστα ώστε να τον καταγγείλει ως «αποστάτη που εξαγοράστηκε;». Και πώς σε μια ώρα ο Αποστολάκης γίνεται ξανά «άξιος»; Εντάξει, οι άνθρωποι μπορούν να είναι οι αντιφάσεις τους. Αλλά ποτέ τα κόμματα.  

6. Ο ίδιος ο ναύαρχος μπορεί να μην είναι «αποστάτης». Αλλά από πού του προκύπτει πως είναι «υπερκομματικός», όπως θα ήθελε ο ίδιος; Έχει υπάρξει υπασπιστής του Άκη Τσοχατζοπούλου, κάτι που μαρτυρά πως ήταν βαθύ ΠΑΣΟΚ. Είναι ο μοναδικός αρχηγός ΓΕΕΘΑ στην ιστορία που έβγαλε τη μία ημέρα τη στολή για να φορέσει την επόμενη το κοστούμι του υπουργού Άμυνας και να υπηρετήσει την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ. Και δέχθηκε τη θέση που του πρότεινε ο πρωθυπουργός στην κυβέρνηση της ΝΔ έπειτα από αλλεπάλληλα τηλεφωνήματα με τον Αλέξη Τσίπρα και τουλάχιστον ένα με την προεδρία της Δημοκρατίας την οποία ενημέρωσε πως θα ορκιστεί με θρησκευτικό όρκο και συνοδεία της συζύγου του. Όλα αυτά δεν σκιαγραφούν υπερκομματικό προφίλ. Κάνουν μάλλον έναν γυρολόγο.

7. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός είχε καταγγείλει -και σωστά- τη μετακίνηση ενός εν ενεργεία ΓΕΕΘΑ από το στράτευμα στην πολιτική κάνοντας μάλιστα συγκρίσεις με τον Σπαντιδάκη της Χούντας.  Ο Αποστολάκης δήλωσε πως δεν θα ξεχνούσε την προσβολή  - «Ένας στρατιωτικός δεν το ξεχνάει ποτέ» είχε πει στην Ελλη Στάη. Αλλά μάλλον αυτό ήταν το μικρότερο «ποτέ» στην πολιτική ιστορία - κράτησε κάτι περισσότερο από δυο χρόνια εκθέτοντας και τον ίδιο και τον πρωθυπουργό που τον επέλεξε. 

8. Η ίδια η επιλογή ενός στρατιωτικού σε αυτή τη θέση μοιάζει ασύμβατη. Τι δουλειά έχει ένας στρατιωτικός της θάλασσας στην πολιτική προστασία της ξηράς; Από πού προκύπτει πως έχει τα προσόντα για να ανταποκριθεί στην πρόκληση φυσικών φαινομένων που συνδέονται με την κλιματική κρίση, πως έχει την επάρκεια για τη διαχείριση ενός προβλήματος με πλήθος παραμέτρων που δεν έχουν καμία σχέση με «βατράχια» και γαλόνια; Ο ίδιος, λένε, είχε βλέψεις για την προεδρία της Δημοκρατίας. Αλλά δεν έχει περάσει μόνο η εποχή του Ντε Γκολ και του Αϊζενχάουερ. Έχει περάσει και η εποχή των δεξιώσεων του Ναυτικού. 

9. Με την καρατόμηση του Χρυσοχοΐδη και την επιστράτευση του Αποστολάκη ο πρωθυπουργός ήταν σαν να έγραφε και να έσβηνε ονόματα έχοντας στο μυαλό του τον Αλέξη Τσίπρα. Έδωσε έναν χώρο στην αντιπολίτευση που κανένας πρωθυπουργός δεν διανοείται να δώσει. Η εντύπωση μετριάζεται κάπως από το γεγονός πως η Νίκη Κεραμέως και η Λίνα Μενδώνη, δυο μέλη της κυβέρνησης που στοχοποιήθηκαν όσο κανένα άλλο, έμειναν στις θέσεις τους. 

10. Ο ανασχηματισμός έφερε για πρώτη φορά στην κυβέρνηση την «τριπλέτα του ΛΑΟΣ». Είναι αστείο ασφαλώς να φωνάζουν για ακροδεξιά απόκλιση εκείνοι που συγκυβέρνησαν με τους ψεκασμένους των ΑΝΕΛ. Αλλά πιστεύει κανένας πραγματικά πως αυτό που χρειαζόταν η κυβέρνηση και η υγειονομική κρίση είναι ένας υπουργός που μπορεί να μιλήσει την ίδια γλώσσα με τους νεοψεκασμένους;