Αφγανιστάν: Τι άφησε πίσω του ο τελευταίος στρατιώτης;

Το γήπεδο είναι -τι άλλο- χωμάτινο. Οι ομάδες δεν έχουν φανέλες. Οι παίκτες τρέχουν, ανταλλάσσουν πάσες, κάνουν σουτ, ντρίπλες, ο διαιτητής σφυρίζει κάποια στιγμή φάουλ. Το γκολ, στο τέλος, το πανηγυρίζει αυτός που φοράει την φανέλα της Μπαρτσελόνα με το νούμερο δέκα και το όνομα του Μέσι στην πλάτη. Και, ναι, είναι ο πιο μικρόσωμος.

Τη σκηνή μπορεί να τη δει κανείς στο YouTube και είναι από την ταινία «Τιμπουκτού» του Αμπντεραχμάν Σισόκο. Τη συνοδεύει ένα υποβλητικό, αργό μουσικό μοτίβο που θα ήταν παράταιρο με το ποδόσφαιρο εάν σε αυτό το ματς δεν έλειπε η μπάλα. Αυτή η απουσία της δίνει μια μοναδική, σχεδόν ποιητική ομορφιά, αλλά και πένθιμη επειδή το ποδόσφαιρο, όπως και η μουσική, έχει απαγορευτεί από τους τζιχαντιστές. Αυτό που βλέπουμε επομένως δεν είναι η προσομοίωση ενός παιχνιδιού. Είναι προσομοίωση ελευθερίας,  της ίδιας της ζωής.

Η εικόνα δεν είναι βγαλμένη μόνο από το παρελθόν της υποσαχάριας Αφρικής, αλλά από το Αφγανιστάν του μέλλοντος. Προχθές στην Κανταχάρ οι τοπικοί Ταλιμπάν απαγόρευσαν τη μετάδοση της μουσικής από το ραδιόφωνο, ενώ οι γυναίκες παρουσιάστριες εξορίστηκαν από τους ραδιοθαλάμους. Σε αυτήν τη μεγάλη πόλη του νότου και ιστορική έδρα των φονταμενταλιστών έχουν συγκεντρωθεί από τα τέλη της περασμένης εβδομάδας τα ηγετικά στελέχη των Ταλιμπάν για να συζητήσουν τα βασικά της διακυβέρνησης. Έως σήμερα δεν είναι βέβαιο πως η «χούρα», το συμβούλιο, έχει ολοκληρωθεί. Θα επικυρωθεί από την κεντρική διοίκηση η απαγόρευση της μουσικής που αποφάσισαν οι τοπικές αρχές; Κανένας δεν ξέρει.

Η άγνοια είναι μόνο ένα μέρος μιας μεγαλύτερης ή μάλλον μιας τεράστιας άγνοιας. Κανένας δεν ξέρει τι άφησε πίσω του ο τελευταίος αμερικανός στρατιώτης. Οι εκπρόσωποι των Ταλιμπάν διαβεβαίωναν τους αξιωματούχους του ΟΗΕ που έχουν παραμείνει στην Κανταχάρ πως το νέο καθεστώς θα ακολουθήσει τις κατευθυντήριες γραμμές του ανώτατου ηγέτη Χαϊμπατουλάχ Αχουντζάντα. Μόνο που ο μουλάς είναι εδώ και καιρό άφαντος - κανένας δεν τον έχει δει από τις 15 Αυγούστου, ημέρα που οι Ταλιμπάν πανηγύριζαν την κατάκτηση της εξουσίας. Είναι ζωντανός και θα εμφανιστεί κάποια στιγμή, όπως λέει εκπρόσωπος των Ταλιμπάν; Ή νεκρός από κάποια ασθένεια, όπως θέλουν πληροφορίες;

Από την απάντηση θα κριθεί η τύχη της μουσικής, του ποδοσφαίρου, της ίδιας της ζωής. Το Αφγανιστάν περιβάλλεται από ένα ακόμη πιο πυκνό σκοτάδι από αυτό που περιέβαλε τον αμερικανό στρατιώτη πριν επιβιβαστεί στο C-17. Το μόνο που μπορεί να διακρίνει κανείς με τη διόπτρα νυχτερινής όρασης, όπως εκείνη που τον φωτογράφισε στις αποχρώσεις του πράσινου, είναι πως στο εσωτερικό των Ταλιμπάν συγκρούονται διάφορες τάσεις. Μία είναι η τάση της Κανταχάρ που συγκεντρώνει τους σκληροπυρηνικούς των Ταλιμπάν. Μια άλλη ενσαρκώνεται από τον Μπαραντάρ, μουλά, συνιδρυτή του κινήματος και επικεφαλής της ομάδας που διαπραγματεύτηκε με τους Αμερικανούς την συμφωνία αποχώρησης, η οποία υπογράφηκε στη Ντόχα του Κατάρ στις 29 Φεβρουαρίου του 2020. Αν δεν έχουν χάσει οι λέξεις το νόημα τους, ο Μπαραντάρ θεωρείται πιο μετριοπαθής και ανοικτός σε συνεργασίες με πρόσωπα όπως ο πρώην πρόεδρος Αχμίντ Καρζάι.

Μια τρίτη τάση είναι το ισλαμιστικό δίκτυο Χακανί, το οποίο κυριαρχεί στα σύνορα του Αφγανιστάν με το Πακιστάν και έχει στενές σχέσεις με τους τζιχαντιστές. Σύμφωνα με πηγές του ΟΗΕ, ωστόσο, οι Χακανί δεν είναι μόνο φανατικοί. Στο μεταξύ «έχουν γίνει και μπίζνεσμεν και θέλουν να κρατήσουν τη χώρα ανοικτή για να συνεχίσουν τις δουλειές τους».

Ο αμερικανός στρατιώτης άφησε πίσω του άφαντους μουλάδες, λέξεις που έχουν χάσει το νόημά τους, φανατισμό και μπίζνες, το καθένα μόνο του ή όλα αυτά μαζί. Κυρίως όμως άφησε ένα χωμάτινο γήπεδο χωρίς μπάλα που σύντομα θα ξεχαστεί.