Το σύνδρομο κυβερνώντων και αντιπολιτευόμενων

Η ισορροπία αναμφίβολα αποτελεί μια δύσκολη άσκηση. Είτε σε προσωπικό είτε σε συλλογικό επίπεδο. Πρωτίστως, απαιτεί διανοητική επάρκεια, αυτοπεποίθηση  διαχειριστική ικανότητα, αυτοπειθαρχία. Τα συγκεκριμένα πλεονεκτήματα τής προσδίδουν ξεχωριστή αξία. 

Ο ισορροπημένος είναι λογικός. Διαθέτει σωστή κρίση. Αποφεύγει τις κακοτοπιές. Διατηρεί τις ιδανικές αποστάσεις όταν καλείται να αντιμετωπίσει μια ατομική ή δημόσια υπόθεση. Με αυτό τον τρόπο δεν ταυτίζεται με τις απολυτότητες και τις μονομέρειες. Και πολύ περισσότερο τις ακραίες συμπεριφορές. Έτσι μπορεί να καλλιεργεί σχέσεις εμπιστοσύνης, αξιοποιώντας τις όποιες ευκαιρίες και δυνατότητες του προσφέρονται.

Στον πολιτικό στίβο η ισορροπία καθίσταται απαραίτητη και αναγκαία. Κατ’ αρχάς σε προφυλάσσει από τις εκτροπές της αυταρέσκειας. Σε κρατά μακριά από αχρείαστους ανταγωνισμούς και απαίδευτες επιλογές. Πρόκειται για μια τέχνη που προστατεύει τους συμμετέχοντες από υπερβολές, εγκωμιασμούς και μηδενισμούς. Και το σημαντικότερο, σε κάνει να πατάς καλά στο έδαφος της πραγματικότητας. Μολονότι η χρησιμότητα και η σημασία της αποδεικνύονται αυτονόητες, εντούτοις δεν φαίνεται να την υπολήπτονται όλοι. Μάλιστα, αρκετοί της προσάπτουν και μειονεκτήματα, μιλώντας υποτιμητικά για «ισορροπιστές». Με αυτήν την αρνητική χροιά, επιβεβαιώνουν τη δική τους ανισορροπία. Έτσι άλλωστε εξηγείται και το ότι οι πολιτικοί αντίπαλοι ενίοτε καταφεύγουν σε αντιπαραθέσεις που αποσκοπούν στον αποπροσανατολισμό της κοινής γνώμης. 

Το διαχρονικό σύνδρομο των  κυβερνώντων είναι ο αυτοθαυμασμός, ότι δηλαδή όλα τα πράττουν σωστά! Ακόμη κι όταν τα αποτελέσματα  δείχνουν το αντίθετο. Δεν δέχονται την παραμικρή κριτική. Τη θεωρούν ανοίκεια, αποδίδοντάς τη σε ανομολόγητες σκοπιμότητες. Αντί να την αξιοποιούν για να βελτιώνουν την απόδοσή τους την ενοχοποιούν, βλέποντας παντού εχθρούς και υπονομευτές. 

Από την άλλη, η αντιπολίτευση συνήθως πάσχει από το καταγγελτικό σύνδρομο. Η μόνιμη επωδός της είναι «η ανίκανη και επικίνδυνη κυβέρνηση». Το άγχος της να διευρύνει την απήχησή της την ωθεί σε ακραίο και στείρο επιθετικό λόγο. Οι επικρίσεις της εξαντλούνται σε ανούσια κλισέ και στερεότυπα. Δεν φτάνει μονάχα στην υπερβολή. Το χειρότερο, πολλές φορές εκτίθεται, αδυνατώντας να κρύψει ότι επενδύει στη συμφορά και στην καταστροφή. Αποκαλύπτεται από τη χαιρεκακία της. 

Τα παραδείγματα για συμπολιτευόμενους και αντιπολιτευόμενους είναι πάμπολλα. Το διαπιστώσαμε με αφορμή την πανδημική κρίση, αλλά και πρόσφατα με τις πυρκαγιές. Και στις δύο περιπτώσεις υπερχείλισε η κυβερνητική αυταρέσκεια και η αντιπολιτευτική ισοπέδωση. Η αντικειμενική αποτίμηση και η νηφάλια αξιολόγηση μοιάζουν άγνωστες για αμφότερες τις πλευρές. Πόσω μάλλον η κριτική σκέψη.

Οι λογικές προσεγγίσεις απουσιάζουν. Το ίδιο και η ορθή κρίση. Απεναντίας, επικρατεί η απολυτότητα και η αυταρέσκεια. Αποφεύγοντας την ισορροπία εύλογα ταυτίζονται με τις ακρότητες, αρνούμενοι να κρατήσουν την απαιτούμενη απόσταση από αυτές. Η προσφυγή στον λαϊκισμό, στον εθνικισμό, στον κρατισμό, το αποδεικνύει. Εξάλλου, αυτό ακριβώς συμβαίνει και με την υποταγή στη μικροπολιτική και στην ψηφοθηρία. Άλλο είναι να στηρίζεις πολιτικά τους εκλογείς σου κι άλλο να υποκύπτεις σε ευτελείς μεθόδους και συναλλαγές.

Το συγκριτικό, λοιπόν, πλεονέκτημα της ισορροπίας στην πολιτική είναι ότι καθιστά αρμονική τη σχέση ανάμεσα στις αντικειμενικές συνθήκες και στις υποκειμενικές δυνατότητες.