Εμβολιασμός: Πώς χάθηκε το μέτρο και επικρατεί ο παραλογισμός

Σε κάθε πόλεμο το πρώτο θύμα είναι η αλήθεια. Αναγκαστικά λοιπόν και ο πρώτος, πρόσκαιρος έστω νικητής, είναι το ψεύδος. Αν λοιπόν συμφωνήσουμε, οι περισσότεροι πως η πολυμετωπική αντιμετώπιση της πανδημίας ισοδυναμεί με μία πολεμική αναμέτρηση, τότε ένας βασικός στόχος της εκστρατείας κατά του «κακού» θα ήταν αναμφίβολα η αποκάλυψη του ψεύδους. 

Στην περίπτωσή μας όμως το ψεύδος είναι και ισχυρό ως οχυρό αλλά και διεισδυτικό ως μέσο παραπλάνησης. Τελικά είναι αποτελεσματικό και την αποτελεσματικότητα αυτή αποδεικνύουν οι εμβολιασμοί. Θα ήταν τραγικό λάθος να θεωρηθεί πως το φαινόμενο είναι ιδιαίτερα αισθητό στην Ελλάδα. Στη Γαλλία και τη γειτονική Ιταλία, στην Ισπανία και την πρώην Ανατολική Ευρώπη, ακόμη και σε ένα μεγάλο τμήμα των ΗΠΑ, στις Μεσοδυτικές Πολιτείες, το φαινόμενο της άρνησης ή της αποφυγής του εμβολίου είναι ιδιαίτερα αισθητό. 
Δεν είναι λοιπόν απλά, ή μάλλον απλοϊκά, «ζήτημα Παιδείας» όπως εύκολα θα αντέτεινε κάποιος συνομιλητής, ούτε «ζήτημα κουλτούρας», επιχείρημα στο οποίο θα κατέληγαν επιπόλαιοι σχολιαστές. Δεν επαρκούν προσεγγίσεις που θέλουν τις μονοθεϊστικές θρησκείες στον πυρήνα τους, να αρνούνται με απίστευτη εμμονή αυτή καθ’ αυτή την πανδημία. Ούτε είναι αρκετή η άποψη ότι οι «αρνητές» είναι κάτι σαν τους «αγανακτισμένους», μία επιθετική και ολιστική άρνηση σε συστημικές συμπεριφορές. 

Το γεγονός ότι ο πολιτικός λόγος των αρνητών πάσης εκδοχής και έκφανσης φαίνεται σε αυτή τη φάση να είναι ισχυρός και κυρίως αποτελεσματικά επηρεαστικός σημαίνει πως ο αντίστοιχος επιστημονικός και πολιτικός λόγος των οπαδών της λογικής είναι και ανίσχυρος και αναποτελεσματικός. 

Είναι ηλίου φαεινότερο πως στην Ιταλία ηττήθηκε κατά κράτος η λογική, όταν μετά τη «θυσία του Μπέργκαμο» οι ιταλικές αρχές εκλιπαρούν τους υγειονομικούς, γιατρούς και νοσηλευτές να εμβολιαστούν. Ποιους; Εκείνους τους ήρωες, τους οποίους εγκωμίαζαν τα ιταλικά και διεθνή ΜΜΕ μετά το θανατικό. 

Πώς είναι δυνατόν η γαλλική κυβέρνηση να ηττάται όχι μόνον στις κάλπες των Περιφερειακών εκλογών, αλλά στο πεδίο της μάχης κατά της Covid-19 αντιλαμβανόμενη πως τα ποσοστά των εμβολιασμών φθίνουν επικίνδυνα και πως η επιθετική ρητορική των «αρνητών» κερδίζει έδαφος παρά την προέλαση του στελέχους DELTA; 

Θα πρέπει κάποια στιγμή να κατατεθεί προς συζήτηση αλλά χωρίς χρονοτριβή ότι η «ρητορική της λογικής» αρκέστηκε και εξαντλήθηκε στην έννοια του αυτονόητου αφήνοντας όλα τα υπόλοιπα στα χέρια εκείνων που με ζήλο και επιμονή προπαγάνδισαν την αντίθετη άποψη. Οι θεωρίες συνωμοσίας για να επικρατήσουν χρειάζονται συγκεκριμένα στοιχεία. Το «λίπασμα» που είναι η άγνοια και η γοητεία της εύκολης καταγγελίας αλλά και η ανεπάρκεια της συστημικής σκέψης. 

Τρανό παράδειγμα η διεθνής διαχείριση της «κρίσης της Astra Zeneca» όπως θα παραμείνει στα ιστορικά αρχεία. Για λόγους που πρέπει να εξηγηθούν, μια εταιρεία βρετανο-σουηδικής προέλευσης και ένα αναντίρρητα αξιόπιστο ερευνητικό κέντρο του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης με γνωστά ονόματα και άξιους επιστήμονες αδυνατούν να διαχειριστούν δύο επίπεδα κρίσεων. Το ένα αφορά την ποσοτική επάρκεια του εμβολίου ως προς την παραγωγική δυνατότητα της εταιρείας. Το δεύτερο και σημαντικότερο την επιστημονική και πολιτική διαχείριση του φαινομένου των παρενεργειών. Οι κυβερνήσεις παγκοσμίως, ο ΠΟΥ ιδιαίτερα και ο επιστημονικός κόσμος δεν κατάφεραν να εξηγήσουν πειστικά, να καθοδηγήσουν αποτελεσματικά και να πείσουν καθοριστικά τους πολίτες. Αντιθέτως με αλληλοαναιρούμενες δηλώσεις και αντιφατικές προσεγγίσεις ενέσπειραν την αμφιβολία στα ευαίσθητα εκείνα στρώματα των κοινωνιών τα οποία δεν έχουν τη δυνατότητα να αντισταθούν σθεναρά ούτε στους συνωμοσιολόγους, ούτε καν και στους απλούς καχύποπτους. 

Η διαχείριση της «κρίσης Astra Zeneca» ήταν καταστροφική διεθνώς και θα πρέπει να διδάσκεται ως παράδειγμα προς αποφυγή σε κάθε πανεπιστημιακή σχολή Διοίκησης και Management αλλά και διαμόρφωσης πολιτικών. 

Στην Ελλάδα το φαινόμενο έλαβε θεαματικότερες διαστάσεις διότι η επιστημονική ελίτ η οποία συμμετέχει στη διαμόρφωση της κυβερνητικής πολιτικής σε ρόλο ειδικού συλλογικού συμβούλου, θεώρησε πως η συμμετοχή στα τηλεοπτικά πάνελ και στην τηλεοπτική (ασύστολη) φλυαρία ήταν σημαντικότερο καθήκον από την εξυπηρέτηση της επιστήμης και της λογικής. Ήταν ζήτημα χρόνου να επέλθει η απαξίωση. Ο επιστήμονας δεν είναι ούτε βουλευτής, ούτε δημοσιογράφος. Οφείλει να είναι λιτός, λακωνικός, σχεδόν άφωνος διότι ο ρόλος του συνίσταται στο να σκέπτεται και όχι να ομιλεί στην Αγορά. Ο επιστήμονας δεν είναι δημόσιος ρήτορας. Οφείλει να προστατεύει τον εαυτό του για να προστατεύσει την επιστήμη του και τη λογική. 

Πολύ σύντομα η χώρα θα κληθεί να διαχειριστεί το 4ο κύμα το οποίο ενδεχομένως να είναι το έσχατο αλλά και το επικινδυνότερο. Ο φόβος τελικά θα πρυτανεύσει και ένα μεγάλο ποσοστό των σημερινών «αρνητών» θα σπεύσει να εμβολιαστεί διότι απλά η ζωή των ανεμβολίαστων θα είναι δύσκολη και σε κάποια πράγματα μη υποφερτή. Άλλωστε οι αριθμοί θα καταδεικνύουν πέραν κάθε αμφιβολίας πως οι εμβολιασθέντες θα είναι προστατευμένοι. Τότε, παγκοσμίως, θα επιτευχθεί το τείχος ανοσίας. Δυστυχώς όμως θα έχουν προστεθεί στον μακρύ κατάλογο των απωλειών πολλά περισσότερα θύματα. Θα έχουν νοσήσει πολλά περισσότερα εκατομμύρια και θα έχουν προστεθεί στους καταλόγους περισσότεροι πολίτες με χρόνιες επιπτώσεις από αυτόν τον άθλιο κορωνοϊό. Είναι ζήτημα χρόνου και αντοχής. Θα μπορούσαμε να είχαμε αποφύγει και τη χρονική επέκταση της πανδημίας, αλλά και την απαράδεκτη επιβάρυνση των συλλογικών και ατομικών μας αντοχών. Αυτή η πανδημία εκθρόνισε ήδη από το θλιβερό της βάθρο την ισπανική γρίπη.  Μόνον η αναφορά της έκανε εκατοντάδες εκατομμύρια πολιτών να τρέμουν. Τότε υπήρχε η δικαιολογία πως δεν ξέραμε. Τώρα ποια δικαιολογία θα εφεύρουμε;