Βαδίζοντας προς μία νέα Γιάλτα (;)

Αν ήταν σε θέση να εκφράσουν τα συναισθήματά τους οι ηγέτες της Δύσης εκεί στην Κορνουάλλη ή τις Βρυξέλλες σίγουρα θα κατέληγαν σε έναν βαθύ αναστεναγμό ανακούφισης. Το θεαματικό comeback των Ηνωμένων Πολιτειών στη διεθνή σκηνή είναι πια γεγονός. Η πανάκριβη αμυντική ασπίδα στην οποία προσβλέπουν οι ευρωπαϊκές χώρες είναι πάλι ενεργή. Ο Τζο Μπάιντεν δεν ζήτησε επιτακτικά και με έκδηλη αγένεια, όπως ο προκάτοχός του ο Ντόναλντ Τραμπ, από τους συμμάχους στο ΝΑΤΟ να «ξηλωθούν» προκειμένου να ανταπεξέλθουν στις αμυντικές δαπάνες της Συμμαχίας. Η Αμερική αναλαμβάνει εκ νέου να διαδραματίσει τον ρόλο του «Μεγάλου Τιμονιέρη» της Δύσης απέναντι στις προκλήσεις που ορθώνονται περιμετρικά σε όλο το μήκος και το μάκρος του πλανήτη, τόσο από την ταχύτατη ενίσχυση των επιθετικών δυνατοτήτων της Κίνας στον στρατιωτικό τομέα όσο και την αδιαμφισβήτητη προοπτική αναρρίχησης του γίγαντα της Άπω Ανατολής στην πρώτη θέση παγκοσμίως ως προς την οικονομική ισχύ.

Αν η Ρωσία συνιστά για τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ σημαντική απειλή, η Κίνα αποτελεί τον προσεχή και εντός της τρέχουσας δεκαετίας αντίπαλο για την ηγέτιδα δύναμη της Δύσης. Οι αναλυτές επί θεμάτων στρατηγικής στην Αμερική ή την Ευρώπη έχουν προειδοποιήσει πως ενδεχομένως και μέχρι το 2030 η Δύση θα κληθεί να διαχειριστεί μία στρατιωτική, αλλά μείζονος στρατηγικού χαρακτήρα, πρόκληση του Πεκίνου στον ευρύτερο γεω-στρατηγικό χώρο της Κίτρινης Θάλασσας. Θα είναι λόγω Ταϊβάν; Θα υπάρξει σύγκρουση στα όρια της ΑΟΖ των Φιλιππίνων; Θα επιδιωχθεί μία αναμέτρηση στην ευρύτερη ζώνη συμφερόντων της Ιαπωνίας; Θα ανάψει ένας σπινθήρας γύρω από τα τεχνητά νησιά που κατασκευάζει η Κίνα στις θάλασσές της επεκτείνοντας τον στρατιωτικό βραχίονά της; Όλα είναι πιθανά, αν κρίνει κανείς από το τι πραγματικά συμβαίνει καθημερινά μεταξύ Κίνας και Φορμόζας στον αέρα και την θάλασσα, αλλά και από την συγκέντρωση όλο και περισσότερων στρατιωτικών επιθετικών μέσων από την Κίνα σε ευαίσθητες γεωπολιτικά περιοχές του Ινδο-Ειρηνικού, όπως αποκαλείται η ζώνη αυτή του πλανήτη.

Με αυτά τα δεδομένα η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ ήταν μία νέα σελίδα στις σχέσεις των μελών της Συμμαχίας με την Αμερική του Τζο Μπάιντεν. ‘Ήταν όμως και μία νέα σελίδα όσον αφορά τις σχέσεις της Δύσης με τη Ρωσία και την Κίνα. Παρά λοιπόν τις επιφυλάξεις και τις ασκήσεις ισορροπίας εκ μέρους κάποιων ισχυρών (;) χωρών, όπως της Γερμανίας ή της Γαλλίας, οι οποίες έσπευσαν να σχετικοποιήσουν την ανόρθωση ενός νατοϊκού μετώπου έναντι της Μόσχας και του Πεκίνου, η Ουάσινγκτον επανέφερε το νατοϊκό σκάφος στα δικά της τα νερά. Η στοχοπροσήλωση της Άγκελα Μέρκελ σε μία ειδική οικονομική σχέση της Γερμανίας με τη Ρωσία και την Κίνα είναι κατανοητή και εξηγήσιμη, μόνο που το Βερολίνο ως γνωστόν εμφανίζει σοβαρά αλλεργικά συμπτώματα όταν γίνεται λόγος για αμυντικές δαπάνες και εξοπλισμούς. Η Άγκελα Μέρκελ μπορεί να ασκεί πιέσεις για αγορά αμυντικών συστημάτων προς την Ελλάδα ή την Τουρκία, τους «συνήθεις υπόπτους» στη διεθνή πιάτσα των εξοπλισμών, αλλά όταν έρχεται η σειρά της Γερμανίας να ανανεώσει το οπλοστάσιό της τότε επικρατεί κάτι σαν πανικός στα άνω δώματα της Καγκελαρίας.

Καθαρές κουβέντες, λοιπόν. Αν η Ευρώπη έχει απόλυτη ανάγκη της αμυντικής ομπρέλας που προσφέρουν οι Ηνωμένες Πολιτείες, τότε θα καταβάλει και κάποια τιμήματα. Κάπως έτσι εξεδόθη το κοινό ανακοινωθέν της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ, όπου η Ρωσία και η Κίνα φιγουράρουν στη θέση του… «εχθρού» ή καλύτερα του αντιπάλου.

Όλα αυτά έως ότου καταστεί εφικτή η προσέγγιση ενός μοντέλου το οποίο θα εγγυηθεί τη διαχείριση του πλανήτη μέσα από μία σύγχρονη «Νέα Γιάλτα» περισσότερο πολύ-πολικού χαρακτήρα. Το χάος που επέφερε η Πτώση του Τείχους του Βερολίνου στις διεθνείς σχέσεις προκάλεσε και αιφνίδια εγκεφαλικά επεισόδια στους μηχανισμούς διαχείρισης κρίσεων. Παράδειγμα, η χαώδης κατάσταση που επικρατεί στην Αφρική ή το απόλυτο κενό αποτελεσματικού ελέγχου στην Κεντρική Ασία από τον Περσικό έως τον Ινδό ποταμό διά μέσου της αφγανικής «μαύρης τρύπας», η οποία επανέρχεται στα χέρια των Ταλιμπάν με την σφραγίδα της Ουάσιγκτον. Η επιτομή της σχιζοειδούς διαχείρισης των διεθνών σχέσεων, δηλαδή.

Από τους Βαλκανικούς Πολέμους έως και σήμερα, με μία εξαίρεση που οδήγησε στην Καταστροφή της Σμύρνης, η Ελλάδα κατάφερνε να είναι στο στρατόπεδο των «νικητών» 

Η πορεία προς μία «Νέα Γιάλτα» θα είναι βασανιστική και κοπιαστική αλλά και χρονοβόρα. Μία νέα όμως συνθήκη ως προς το modus vivendi ενός σύγχρονου κόσμου είναι απαραίτητη, αν πρέπει να λειτουργήσουν τα υπό συγκρότηση οικονομικά μοντέλα στην ψηφιακή πια περίοδο των οικονομικών σχέσεων.

Η Ελλάδα επέλεξε για άλλη μία φορά το στρατόπεδο του κατά τεκμήριο (ή έστω κατά προσέγγιση) επικυρίαρχου. Η χώρα εξελίσσεται σε ένα γιγαντιαίο και αβύθιστο αεροπλανοφόρο των ΗΠΑ από τη Σούδα έως την Αλεξανδρούπολη και από την Ανδραβίδα έως τη Σκύρο. Από τους Βαλκανικούς Πολέμους έως και σήμερα, με μία εξαίρεση που οδήγησε στην Καταστροφή της Σμύρνης, η Ελλάδα κατάφερνε να είναι στο στρατόπεδο των «νικητών». Έτσι γενικά, αλλά όχι αόριστα. Πρόκειται για ένστικτο επιβίωσης που έχει εξελιχθεί σε δεύτερη φύση αυτής της χώρας.