«Στις 15 Ιουνίου του 2011 παίχτηκε η πολιτική μου ζωή, άλλαξε η ζωή μου», εξομολογείται ο Ευάγγελος Βενιζέλος.
Το βιβλίο του, «Μαθήματα Συνταγματικού Δικαίου», παρουσίασε ο πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ και καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου στο ΑΠΘ, Ευάγγελος Βενιζέλος, σε ειδική διαδικτυακή εκδήλωση με θέμα: «Ποιο είναι το νόημα της διδασκαλίας του Συνταγματικού Δικαίου στην εποχή μας;» που διοργάνωσαν οι «Εκδόσεις Σάκουλα» με αφορμή τη νέα έκδοση του βιβλίου του Ευάγγελου Βενιζέλου.
Κατά τη συζήτηση, στην οποία συμμετείχαν παλαιές και παλαιοί φοιτήτριες και φοιτητές του Ευάγγελου Βενιζέλου, που είναι σήμερα συνάδελφοί του στο πεδίο του Συνταγματικού Δικαίου, μέσα σε μια ατμόσφαιρα συγκινησιακά φορτισμένη ο κ. Βενιζέλος στάθηκε ιδιαίτερα στην προσφορά των επιστημόνων του Συνταγματικού Δικαίου κατά την πρώτη περίοδο της οικονομικής κρίσης, αλλά και στα διλήμματα μπροστά στα οποία βρέθηκε ο ίδιος και τις δύσκολες αποφάσεις τις οποίες κλήθηκε να λάβει.
Αφού τόνισε ιδιαίτερα τον ρόλο των μεγάλων συνταγματολόγων, Αριστόβουλου Μάνεση και Δημήτρη Τσάτσου, στην επιστήμη του Συνταγματικού Δικαίου διερωτήθηκε: «Εμείς τι είμαστε μπροστά σε αυτούς; Ο Αριστόβουλος παύτηκε από το Πανεπιστήμιο στη δικτατορία λόγω του δημοκρατικού του φρονήματος, αναγκάστηκε να πάει στη Γαλλία να διδάξει, ήταν ένας μύθος. Ο Δημήτρης Τσάτσος ήταν ήδη καθηγητής υφηγητής στη Γερμανία, δεν διορίστηκε από τη χούντα, ενώ είχε εκλεγεί στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης, συνελήφθη και κρατήθηκε στο ΕΑΤ ΕΣΑ».
Δώσαμε τον πόλεμο της γενιάς μας, το 2009, το 2010 το 2011. «Η δική μου πολιτική ζωή παίχτηκε το βράδυ που έπρεπε να πω "ναι" ή "όχι", στο εάν θα αναλάβω αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Οικονομικών. Αν θα θυσιάσω τη δημοφιλία μου και την προοπτική μου εκείνης της εποχής, αναλαμβάνοντας το κόστος εξαιρετικά δύσκολων αποφάσεων, τις οποίες ο ελληνικός λαός στην μεγάλη του πλειοψηφία, θεωρούσε εχθρικές γι αυτόν και μη αναγκαίες για την πατρίδα», συνέχισε ο κ. Βενιζέλος και πρόσθεσε:
«Απεδείχθη στη συνέχεια ότι δεν υπήρχε άλλη πολιτική, άλλη λύση, ουδείς ανακάλεσε ή μετρίασε τα μέτρα αυτά, όλοι οι άλλοι λέγαν ψέματα, αλλά η κοινή γνώμη αναζητά δήθεν την αλήθεια και, όταν πεις την πικρή αλήθεια αυτή ψηφίζει και ξαναψηφίζει το ευχάριστο ψέμα. Έτσι γράφεται η ιστορία. Η δημαγωγία και ο λαϊκισμός είναι σύμφυτα και εγγενή στοιχεία της Δημοκρατίας. Το βράδυ της 15ης Ιουνίου του 2011, άλλαξε τη ζωή μου, τη σχέση μου με τον κόσμο, αλλά και την σχέση μου με αυτό που λέγεται πατρίδα, ιστορία, όσο μικρή θέση και αν έχουν στην ιστορία του μέλλοντος που μπορεί να είναι αυστηρή ή επιεικής».
Oι αντιφάσεις από την λειτουργία της σύγχρονης φιλελεύθερης δημοκρατίας
Εν συνεχεία, ο κ. Βενιζέλος αναφέρθηκε στα ζητήματα που θέτουν στην επιστήμη του Συνταγματικού Δικαίου οι αντιφάσεις που δημιουργούνται από την λειτουργία της σύγχρονης φιλελεύθερης δημοκρατίας.
«Το βασικό καθήκον του συνταγματικού δικαίου είναι να προστατέψει, να εξειδικεύσει και να εμπεδώσει την φιλελεύθερη δημοκρατία. Αλλά η δημοκρατία έχει και γενετικά προβλήματα. Πρέπει να διαχειριστεί και αυτές τις αντιφάσεις», είπε ο πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και τόνισε:
«Πρέπει να προστατέψουμε τη δημοκρατία. Δεν υπάρχει δημοκρατία μη φιλελεύθερη και δεν υπάρχει κράτος δικαίου χωρίς δημοκρατία. Το υβρίδιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης παρέχει εγγυήσεις κράτους δικαίου, αλλά έχει ένα τεράστιο δημοκρατικό έλλειμμα. Δεν νοείται φιλελεύθερη δημοκρατία, που φοβάται την ψήφο των πολιτών της γιατί μπορεί οι αποφάσεις αυτές να είναι μη αρεστές σε σχέση με ένα στόχο. Την φοβική φιλελεύθερη δημοκρατία την ζούμε, διότι, η μη φιλελεύθερή δημοκρατία είναι η πλειοψηφική. Η δημοκρατία στην Πολωνία, στην Ουγγαρία, είναι πλειοψηφικές αλλά δεν είναι φιλελεύθερες δημοκρατίες. Όσο πιο πλειοψηφική είναι μια δημοκρατία τόσο μεγαλύτερη ροπή προς την άρση των φιλελεύθερων εγγυήσεων έχει από ένα σημείο και μετά". "Διαχειριζόμαστε μια κολοσσιαία ιστορική αντίφαση η οποία είναι επίκαιρη», υπογράμμισε καταλήγοντας:
«Η ευθύνη του πολιτικού είναι μια ευθύνη η οποία δοκιμάζεται. Τίθεται υπό εκλογικό έλεγχο, ακόμη και αν είναι οπαδός της ηθικής της πεποίθησης αν είναι απολύτως αυθαίρετος. Η ευθύνη του επιστήμονα, δοκιμάζεται στις κρίσεις ως ευθύνη πολιτική πάλι. Η ευθύνη της ιατροβιολογικής κοινότητας, και της επιτροπής των εμπειρογνωμόνων, λοιμωξιολόγων επιδημιολόγων κ.λ.π. είναι πολιτική. Την πολιτική ευθύνη του νομικού επιστήμονα την αντιλαμβανόμαστε ως ευθύνη του δικαστή ο οποίος είναι επιστήμων που ενεργεί ως κρατικό όργανο».
Τα Μαθήματα Συνταγματικού Δικαίου του Ευάγγελου Βενιζέλου, που πρωτοκυκλοφόρησαν το 1991 και σε δεύτερη έκδοση το 2008, κυκλοφορούν τώρα σε νέα έκδοση, με νέα επεξεργασία όλων των κεφαλαίων. Έχουν ενσωματωθεί οι αλλαγές που επέφερε η αναθεώρηση του 2019, στην οποία ο συγγραφέας συμμετείχε ενεργά. Έχουν ληφθεί επίσης υπόψη οι αλλαγές που επήλθαν στην ύλη του Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου και οι εξελίξεις στη διεθνή επιστημονική συζήτηση.
«Την εποχή εκείνη ήταν ένα δύσκολο εγχείρημα, γιατί έπρεπε να ξεπεράσουμε τις βεβαιότητες και τις ψευδαισθήσεις της πρώιμης μεταπολίτευσης. Την εμμονή που είχε η επιστήμη με τις αντιφάσεις του συντάγματος του 1975, τις υπεραρμοδιότητες του Προέδρου της Δημοκρατίας, και την συμψηφιστική λειτουργία της πρώτης οκταετίας του ΠΑΣΟΚ, το οποίο ήρθε με μια νομοθετική υπερένταση και με υπερβολές να καλύψει τα κενά όλης της μετεμφυλιακής περιόδου», είπε ο κ. Βενιζέλος για την πρώτη έκδοση του βιβλίου το 1991, ενώ αναφερόμενος ειδικότερα στο θέμα της ψήφου Αλευρά, τόνισε:
«Μεσολάβησαν τρεις αναθεωρητικές διαδικασίες, το 2001, το 2008 και το 2019 και κανείς δεν σκέφτηκε να ζητήσει να λυθεί με ρητή συνταγματική διάταξη διαφορετικά το ζήτημα αυτό».
Στη συζήτηση συμμετείχαν οι: Χριστίνα Ακριβοπούλου, διδάκτωρ Συνταγματικού Δικαίου, Παναγιώτης Δουδωνής, διδάκτωρ Συνταγματικού Δικαίου, λέκτορας στο Κολλέγιο Oriel, Πανεπιστήμιου Οξφόρδης, Κατερίνα Ηλιάδου, αναπληρώτρια καθηγήτρια Δημοσίου Δικαίου στο ΕΚΠΑ, Νέδα Κανελλοπούλου, αναπληρώτρια καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Γιώργος Καραβοκύρης, επίκουρος καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο ΑΠΘ, Παναγιώτης Μαντζούφας, καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο ΑΠΘ, Λίνα Παπαδοπούλου, αναπληρώτρια καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου στο ΑΠΘ, Νίκος Παπαχρήστος, Δ.Ν. - Δικηγόρος- Μέλος ΣΕΠ ΕΑΠ, Αλκμήνη Φωτιάδου, διδάκτωρ Συνταγματικού Δικαίου, και Κώστας Χρυσόγονος, καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο ΑΠΘ.
Τη συζήτηση συντόνισε ο Χαράλαμπος Ανθόπουλος, καθηγητής Δικαίου και Διοίκησης ΕΑΠ.
15°
