Η υπόθεση Μιλά στον καθρέφτη της Γαλλίας

Η υπόθεση Μιλά είναι η ιστορία ενός κοριτσιού με, νομίζω, ναρκισσιστική διαταραχή που έχει φωτίσει τόσο την παθολογία των κοινωνικών δικτύων όσο και γενικότερα την παθολογία της γαλλικής κοινωνίας – μέρος της οποίας πασχίζει να μην υποταχθεί στο Ισλάμ. Στις 18 Ιανουαρίου 2020 η τότε 16χρονη Μιλά, ένα πλάσμα των social media όπως πολλά παιδιά της ηλικίας της, απώθησε το διαδικτυακό φλερτ κάποιου μουσουλμάνου ο οποίος πήρε κατάκαρδα την απόρριψη και βάλθηκε να την αποκαλεί λεσβία καθυβρίζοντας συλλήβδην τις λεσβίες. Η Μιλά αντέδρασε αναρτώντας βίντεο στο Ιnstagram όπου με τη σειρά της καθύβριζε το Ισλάμ: το αποτέλεσμα ήταν να δεχθεί δεκάδες χιλιάδες μηνύματα μίσους μεταξύ των οποίων υπήρχαν απειλές για βιασμό, βασανιστήρια (κατά προτίμηση ανασκολοπισμό) και φόνο. Η κατάσταση έφτασε σε τέτοιο παροξυσμό ώστε η Μιλά δεν μπορούσε πια να πηγαίνει στο σχολείο, ούτε να κυκλοφορεί στον δρόμο.

Με το πέρασμα των εβδομάδων η υπόθεση πήρε εθνική εμβέλεια και διάφοροι πολιτικοί, δημοσιογράφοι και διανοούμενοι πήραν θέση: η γαλλική κοινή γνώμη διχάστηκε για μια ακόμη φορά ανάμεσα σε όσους επιμένουν στην ελευθερία του λόγου και στο γεγονός στη Γαλλία ότι η βλασφημία δεν είναι κολάσιμη πράξη, και σε όσους έκαναν λόγο για ρητορική μίσους και ισλαμοφοβία. Μέσα στον ορυμαγδό των ΜΜΕ και των κομματικών διαξιφισμών, η Μιλά βρέθηκε κατηγορούμενη για «προτροπή στη ρατσιστική βία», ενώ ταυτοχρόνως η αστυνομία ξεκίνησε έρευνα για να εντοπίσει εκείνους που την απειλούν στο Διαδίκτυο.

Μπροστά στην κατακραυγή που ακολούθησε για την ενοχοποίηση της Μιλά («και κερατάς και δαρμένος») το πρώτο σκέλος της υπόθεσης αποσύρθηκε, και τον Νοέμβριο του 2020, καθώς οι απειλές συνεχίζονταν και κλιμακώνονταν, η αστυνομία κινητοποιήθηκε στα σοβαρά και βρήκε κάποιους από τους ισλαμιστές. Η δίκη τους, στην οποία εμφανίστηκαν δέκα άτομα ενώ οι υπόλοιποι εκπροσωπούνταν από τους δικηγόρους τους, βρίσκεται σε εξέλιξη: στις 3 Ιουνίου αναβλήθηκε για τις 21 Ιουνίου.

Ανάμεσα σε όσα εξέφρασε η Μιλά στο Instagram ήταν η απέχθειά της προς τη θρησκεία γενικά και προς το Ισλάμ ειδικά, υπογραμμίζοντας ότι το Κοράνι είναι εγχειρίδιο βίας και μισογυνίας. Η γλώσσα που χρησιμοποίησε είναι, όπως υπαινίχθηκα στην αρχή, γλώσσα πλάσματος των social media: κάποτε έτσι έβριζαν οι λιμενεργάτες, σήμερα έτσι βρίζουν τα υπερ-δικτυωμένα 16χρονα. Εν πάση περιπτώσει, ζήτησε συγνώμη για το γλωσσικό της ιδίωμα («θρησκεία του κώλου»), αλλά το βίντεό της, προτού αφαιρεθεί από το Ίντερνετ, είχε 35 εκατομμύρια views και 50.000 σχόλια-προειδοποιήσεις για τον επικείμενο βίαιο θάνατό της. Όλες οι προσωπικές της πληροφορίες (τόπος κατοικίας κ.τ.λ.) αφαιρέθηκαν από το διαδίκτυο και η μικρή βρέθηκε απομονωμένη σε άγνωστο μέρος με αστυνομική προστασία όλο το 24ωρο. Έχει ήδη χάσει δύο σχολικές χρονιές τόσο επειδή είναι ανεπιθύμητη σε οποιοδήποτε λύκειο όσο και επειδή η παρουσία της σε δημόσιο χώρο είναι επικίνδυνη για την ίδια και για όλους γύρω της. Το Υπουργείο Παιδείας παρέμεινε αδρανές και πολλοί κατηγορούν την κυβέρνηση ότι δεν στήριξε τη Μιλά: δεν είναι ακριβώς αλήθεια, αλλά γενικά επικρατεί η γνωστή δειλία και το «ναι μεν αλλά».

Στο μεταξύ, στο Twitter εμφανίστηκαν, όπως αναμένονταν, τα hashtags «#JeSuisMila» και «#JesuispasMila». Σήμερα υπολογίζεται ότι η Μιλά δέχεται καμιά τριανταριά απειλές για τη ζωή της ανά λεπτό, μολονότι από τον περασμένο Φεβρουάριο έχουν προσαχθεί δύο ανήλικοι ισλαμιστές, ένας 23χρονος κηπουρός –ο οποίος καταδικάστηκε σε τρία χρόνια με αναστολή «για απειλές βιασμού και φόνου»– και άλλα 11 άτομα 18-29 ετών από διάφορα μέρη της χώρας τα οποία κατηγορήθηκαν για «παρενόχληση». Η έρευνα συνεχίζεται αλλά βεβαίως δεν μπορούν να προσαχθούν 50.000 άτομα.

Je suis Mila επειδή je ne suis pas Mila: το να «είσαι Μιλά» όταν ταυτίζεσαι με τη Μιλά έχει ελάχιστη αξία· αξία προσλαμβάνει όταν αναγνωρίζεις το δικαίωμα του άλλου να έχει τη γνώμη του

Αυτό που έχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον είναι οι αντιδράσεις για την υπόθεση της Μιλά. Ο εκπρόσωπος του Γαλλικού Συμβουλίου Μουσουλμανικής Πίστης (CFCM), Abdallah Zekri, δήλωσε ότι η Μιλά «θερίζει ό,τι έσπειρε. Πήγαινε γυρεύοντας […] καλά να πάθει», ενώ η υφυπουργός Εσωτερικών Marlène Schiappa τού επετέθη λέγοντας ότι «αυτά δεν είναι λόγια θρησκευτικού ηγέτη». Σύμφωνα με περυσινή έρευνα του IFOP, το 53% στήριζε τη Μιλά αλλά πολλοί από την αριστερά, όπως η Ségolène Royal, και από τις γκέι οργανώσεις κράτησαν απόσταση για να μην ταυτιστούν με την άκρα δεξιά που τη στήριξε για τους δικούς της λόγους. Πάντως, ο Εμανουέλ Μακρόν τόνισε ότι στη Γαλλία επιτρέπεται η κριτική στις θρησκείες κι ότι δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Μιλά είναι μια έφηβη· δεν μπορούμε να την κρίνουμε σαν ενήλικη. Τέλος, η εφημερίδα Figaro έγραψε ότι «μάλλον έχουμε τρελαθεί κι ότι πλέον δεν σεβόμαστε ούτε το δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου, ούτε την κοσμική φύση του γαλλικού κράτους», καταλήγοντας ότι «έχουν περάσει κάμποσοι αιώνες από τότε που φανατικοί πιστοί οποιασδήποτε άλλης θρησκείας θα αντιδρούσαν με παρόμοιο τρόπο στη βλασφημία». Με τη Figaro συμφώνησαν εκκοσμικευμένες μουσουλμάνες όπως η Zohra Bitan και η Zineb El Rhazoui, που πρόσθεσαν ότι «η Μιλά δεν είναι μόνη», καθώς και ο εκπρόσωπος της Επιτροπής Κοσμικής Δημοκρατίας (CLR) Jean-Pierre Sakoun που είπε ότι «αυτή η υπόθεση δείχνει την επιμονή του Ισλάμ να καθυποτάξει το σώμα και το πνεύμα των γυναικών». Βγαίνοντας από το δικαστήριο την περασμένη Πέμπτη η Μιλά είπε «ότι ο φόβος πρέπει επιτέλους να αλλάξει στρατόπεδο»: δεν θα μπορούσα να συμφωνήσω περισσότερο· όπως έχω γράψει επανειλημμένα, στη Γαλλία έχουμε σκύψει το κεφάλι σε όλα τα καπρίτσια του Ισλάμ.

Θα πρότεινα ωστόσο στη Μιλά τα εξής: να μάθει να αναπτύσσει επιχειρήματα με ευπρεπή τρόπο· να αποφεύγει διαλόγους με φονταμενταλιστές ακόμα κι αν είναι ψηφιακοί· και προπάντων να εγκαταλείψει τα ηλεκτρονικά δίκτυα όπως πιστεύω ότι πρέπει να κάνει κάθε άνθρωπος που σέβεται τον εαυτό του. Τέλος, αν έχει κάποια σημασία η συμβουλή, θα πρότεινα στη Μιλά να μη ντύνεται στο δικαστήριο όπως ντύνεται στα κλαμπ του χιπ-χοπ. Je suis Mila επειδή je ne suis pas Mila: το να «είσαι Μιλά» όταν ταυτίζεσαι με τη Μιλά έχει ελάχιστη αξία· αξία προσλαμβάνει όταν αναγνωρίζεις το δικαίωμα του άλλου να έχει τη γνώμη του και να τη διατυπώνει όπως μπορεί.