Με τον Βασίλη Κικίλια στην κεντρική αποθήκη διανομής εμβολίων

Η κεντρική αποθήκη διανομής εμβολίων βρίσκεται στο Κρυονέρι σε ειδικό για την περίσταση χώρο που έχει παραχωρήσει η εταιρεία Pharmis. Υπάρχουν άλλα τέσσερα hub τα οποία καλύπτουν τις απομακρυσμένες περιοχές. Κάθε εμβόλιο έχει τις δικές του προδιαγραφές τόσο στην παράδοση, όσο στη φύλαξη και διανομή στα εμβολιαστικά κέντρα. Εδώ έρχονται οι παραγγελίες για σχεδόν ολόκληρη την Ελλάδα. Υπάρχουν και άλλα 4 hub για τις πιο απομακρυσμένες περιοχές. Έφτασα νωρίτερα κι εκεί βρήκα μια ομάδα ανθρώπων που από την αρχή εδώ και μήνες είναι κάθε μέρα εκεί. Ο εκπρόσωπος των Ενόπλων Δυνάμεων, ένας εκπρόσωπος της Πολιτικής Προστασίας και ο διευθύνων σύμβουλος της Pharmis. Περιμένοντας τον υπουργό έπιασα συζήτηση μαζί τους, λέγοντάς τους την πρώτη μου σκέψη.

Οφείλω να ομολογήσω ότι αυτή η εικόνα μίας αποθήκης, προφανώς απόλυτα τακτοποιημένης και καθαρής, ξέροντας τι αφορά, είναι ένα πολύ συγκινητικό θέαμα.

Η απάντηση ήρθε από τον κύριο Σερέτη της Pharmis: «Ακόμα και εμείς που ερχόμαστε κάθε μέρα δεν την έχουμε συνηθίσει σε επίπεδο συγκίνησης. Επίσης θέλω να πω, και το λέω όπου μπορώ, ούτε στον ιδιωτικό τομέα δεν έχω συνεργαστεί με τέτοιον επαγγελματισμό, πάθος, τέτοιο ήθος και ευπρέπεια».

Εκείνη τη στιγμή έφτασε ο Βασίλης Κικίλιας…

Υπουργέ, σκέφτομαι ότι για να πάει ένα πλοίο χρειάζεται και πολύ κουπί στα αμπάρια. Εδώ είμαστε στα αμπάρια όπου ξεκινάει το κουπί για να μπορέσει να σωθεί η χώρα από την πανδημία.

Το να είσαι έτοιμος είναι η μισή νίκη, το να πράττεις είναι η άλλη μισή. Θέλω να θυμίσω ότι ξεκινήσαμε κάνοντας 50 εμβολιασμούς την ημέρα, με ένα εξαιρετικό εμβόλιο της Pfizer, όμως δύσκολο στη συντήρηση, στους κανόνες ασφαλείας, στη μετακίνηση, στον χρόνο που μπορεί να μείνει εκτός κεντρικού ψυγείου. Ξεκινήσαμε με σταθερά, προσεκτικά, σοβαρά βήματα, και τότε πολλοί αναρωτιόνταν αν θα μπορέσουμε να φτιάξουμε ένα συνολικό εμβολιαστικό πρόγραμμα και πόσοι θα εμβολιάζονται καθημερινά…
Αμφισβητήθηκε και αυτό που είπα τον περασμένο Αύγουστο ότι μέχρι τον Δεκέμβριο θα υπάρχει εμβόλιο. Τελικά μπορέσαμε να συνεργαστούμε τόσο αρμονικά, και σε τόσο υψηλό επίπεδο, το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, οι Ένοπλες Δυνάμεις, η Πολιτική Προστασία, το Υπουργείο Υγείας. Φυσικά και ο ιδιωτικός τομέας και οι δωρητές μας, και τόσοι άνθρωποι οι οποίοι προσφέρουν αφιλοκερδώς. Αυτό φέρνει ένα εξαιρετικό αποτέλεσμα, Για πρώτη φορά ο πολίτης αντιμετωπίζεται έτσι από το Κράτος και το Ελληνικό Δημόσιο, και φεύγει ευχαριστημένος, και αυτό είναι μεγάλη ικανοποίηση για όλους μας, και σήμερα είμαστε εδώ στις αποθήκες για να δείξουμε και αυτό το κομμάτι που δεν βλέπει ο πολύς κόσμος.

Το να τύχει σε υπουργό Υγείας πανδημία είναι ό,τι πιο συγκλονιστικό μπορεί να σκεφτεί κανείς, μία φορά στα εκατό χρόνια, και οι συνέπειες είναι οδυνηρές

Οι μεγάλες επαναστάσεις γίνονται βήμα-βήμα, όχι με άλματα στο κενό. Σας μεταφέρω αυτό που μου είπε η κυρία Ευθυμίου για εσάς, «αυτό που είναι το πιο επαναστατικό είναι ότι είναι πραγματιστές». Το επαναστατικό για μια κοινωνία δεν είναι να αεροβατεί, είναι να είναι πραγματιστική, και η κοινωνία μας αποδείχθηκε στην πλειοψηφία της επαναστατική.

Να είναι καλά. Απλά να πω ότι πρέπει να αναλογιστεί κανείς πως αυτό το Εθνικό Σύστημα Υγείας, στο όποιο δεν είχε επενδυθεί τίποτα εδώ και δέκα χρόνια, έμεινε όρθιο. Πως συνδυάστηκαν όλοι αυτοί οι άνθρωποι αρμονικά από τομείς που ήταν ανομοιογενείς. Μπορέσαμε και το ομογενοποιήσαμε με μία εθνική προσπάθεια για να μείνει όρθιο. Και το επόμενο βήμα, φυσικά, ήταν η επιχείρηση εμβολιασμών.

Βρίσκω την ευκαιρία να σας πω κάτι που στη δική μου οπτική το θεωρώ εξαιρετικό ως συμπεριφορά. Στην αρχή της πανδημίας ένας ολόκληρος λαός καθόταν κάθε μέρα στις 6 το απόγευμα να ακούσει τον επιστήμονα Σωτήρη Τσιόδρα. Τότε εσείς επιλέξατε να μείνετε εκτός κάμερας. Είστε υπουργός Υγείας, είστε γιατρός, και θα ήταν απόλυτα λογικό να βρίσκεστε στο πλάνο κάθε απόγευμα. Το δικαιούσασταν και γιατί ήταν δική σας επιλογή ο κύριος Τσιόδρας. Μου άρεσε πολύ σαν έκφραση καινούργιας ηθικής ότι ήσασταν εκτός κάμερας.

H επικοινωνία είναι πολύ σημαντική, αλλά αν δεν πατάει γερά τότε καταρρέει σαν χάρτινος πύργος. Το να τύχει σε υπουργό Υγείας πανδημία είναι ό,τι πιο συγκλονιστικό μπορεί να σκεφτεί κανείς, μία φορά στα εκατό χρόνια, και οι συνέπειες είναι οδυνηρές, είναι ανυπολόγιστες. Υπήρχε πολλή δουλειά να γίνει, διαρκής και τεράστια διαχείριση κρίσης στα μικρά και στα μεγάλα. Θα έπρεπε να επιλέξει κανείς αν θα είναι στις κάμερες ή αν θα ασχολείται με αυτά που οφείλει βρίσκοντας τους κατάλληλους, αυτούς που θα εμπιστευόταν η ελληνική κοινωνία σε μια μεγάλη κρίση δημόσιας υγείας, για να ακούσει πράγματα επιστημονικά, με έναν τρόπο που θα μπορούσε να τα καταλάβει. Γι’ αυτό και ήταν τύχη για μένα που επέλεξα τον Σωτήρη Τσιόδρα, που ο τρόπος του της επικοινωνίας είχε επιστημονικά στοιχεία και μαζί μία γλυκύτητα, και ανθρωπιά. Και έτσι η κοινωνία ισορρόπησε στα πολύ δύσκολα πρώτα στάδια, που δεν ξέραμε και ακριβώς τι είναι αυτή η νόσος η πρωτόγνωρη για την ανθρωπότητα.

 Πείτε μου μια πολιτική απόφαση που ο κόσμος δεν αντιλήφθηκε τη δυσκολία της. Απλά σκεφτείτε, για έναν πρωθυπουργό, πόσο δύσκολο είναι όταν σκέφτεται ότι θα βάλει σε «πάγο» όλη την Οικονομία της χώρας προκειμένου να επιτευχθεί κάτι άλλο. Βέβαια το αγαθό της Υγείας είναι υπέρτατο και η απόφασή του ήταν η πιο λογική πνευματικά και συναισθηματικά.

Αυτή η κρίση απέδειξε την ανυπέρβλητη χρησιμότητα της ορθολογικής πολιτική;

Καταρχάς νομίζω ότι έχει αναγνωριστεί και πιστωθεί στον πρωθυπουργό και στην κυβέρνηση το ότι σε πολλαπλές κρίσεις, σε σύντομο χρονικό διάστημα, με κορυφαία την πανδημία, αντέδρασε σε πολύ υψηλά επίπεδα.

 Νομίζω ότι η φιλελεύθερη Δημοκρατία μας θα δοκιμαστεί και θα αποδείξει τις αντοχές της και την ποιότητά της στο επόμενο Ε.Σ.Υ. που θα δημιουργηθεί.

Ο σχεδιασμός για το Ε.Σ.Υ. της επόμενης εποχής έχει ήδη γίνει και θα παρουσιαστεί. Οι βασικοί άξονες έχουν να κάνουν με ένα νέο σύστημα πρωτοβάθμιας υγείας και τη δυνατότητα με αξιοπρέπεια, σεβασμό και με υπηρεσίες υγείας υψηλού επιπέδου να μπορέσει να αποτανθεί ο Έλληνας εκεί και να μη χρειάζεται να τρέχει στα νοσοκομεία εξ αρχής. Με ένα τεράστιο πρόγραμμα, το «Σπύρος Δοξιάδης», σχεδόν 1 δις μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια. Προληπτική Ιατρική, προγεννητικός και προσυμπτωματικός έλεγχος στον υγιή πληθυσμό. Θα αρχίσει να υλοποιείται από το φθινόπωρο και προφανώς γνωρίζετε ότι είναι κάτι δυναμικό, όσο πιο γρήγορα ολοκληρώνονται μελέτες και γίνονται οι διαγωνισμοί, τόσο πιο γρήγορα θα υλοποιούνται κομμάτια σε αυτή την προσπάθεια για ένα Εθνικό Σύστημα Υγείας, που περιλαμβάνει τα πάντα.

Αν έλεγες σε κάποιον πριν από δύο χρόνια ότι κάποια κυβέρνηση θα επιβάλει αντι-καπνιστικό νόμο θα έλεγες ότι αυτή η κυβέρνηση δεν πρόκειται να ψηφιστεί ποτέ ή θα πέσει. Και όμως δεν χρειάστηκε καν να το επιβάλλει, είναι πολύ εντυπωσιακό το πώς με έναν τρόπο απλά το πέρασε.

Συμφωνώ και θέλω να πω το εξής. Ο αντι-καπνιστικός νόμος ήταν όραμα του Κυριάκου Μητσοτάκη, ήταν στο πρόγραμμα της Νέας Δημοκρατίας, και ήταν η πρώτη μεταρρύθμιση που μου ζήτησε να εφαρμόσουμε στο Υπουργείο Υγείας. Δεν θα μπορούσε να ήταν βασισμένη αυτή η προσπάθεια στον διχασμό της κοινωνίας, δηλαδή καπνιστές εναντίον μη-καπνιστών και παθητικών καπνιστών. Πήρα τον καθηγητή Παναγιώτη Μπεχράκη και την Επιτροπή του για να μας συμβουλέψει. Παρότι είμαι γιατρός υπάρχουν πάντοτε σε πιο ειδικά θέματα ειδικότεροι εμού. Νομίζω το πήραν πατριωτικά οι Έλληνες και το χάρηκαν κιόλας.

Να σας πω κάτι που σκεφτόμουν. Είστε μία γενιά της πολιτικής, σαραντάρηδες οι περισσότεροι, η οποία φαίνεται ότι πάει μπροστά την Ελλάδα. Εσείς, ο κύριος Πιερρακάκης, ο κύριος Θεμιστοκλέους, και φυσικά ο κ. Μητσοτάκης που σας επέλεξε και ήταν 50 όταν έγινε πρωθυπουργός. Είστε μία νέα γενιά που έρχεται και αντιμετωπίζει με επιτυχία φοβερές απανωτές κρίσεις. Και το φοβερό είναι ότι δεν έχετε πρόβλημα να χρησιμοποιείτε τους μεγαλύτερους και την εμπειρία τους όπου χρειάζεται, όπως στην Επιτροπή των Λοιμοξιολόγων.

Νομίζω αυτή είναι μία άλλη κουλτούρα στην δημόσια Διοίκηση πλέον. Πιστεύω ότι ένας πολιτικός, ένας υπουργός Υγείας πρέπει να είναι ικανός και στο να αποφασίζει ποιους πρέπει να συμβουλεύεται. Κατά την άποψή μου αυτούς τους ανθρώπους οι οποίοι έχουν φάει τα παντελόνια τους και τις φούστες τους στα θρανία μια ζωή, είναι ειδικοί Επιστήμονες σε κάθε θέμα και έχουν πράγματι υψηλού επιπέδου γνώση και εμπειρία, μιας και το αναφέρατε. Το εφάρμοσα στον αντι-καπνιστικό νόμο, το εφάρμοσα στην Επιτροπή Επιδημιολόγων-Λοιμοξιολόγων, είναι πλέον όλοι γνωστοί υπό τον καθηγητή Τσιόδρα, το εφάρμοσα στη δημιουργία των ΜΕΘ με την Αναστασία Κοτανίδου και το σύστημα το οποίο υπήρχε, δεν μπορώ όμως να παραγνωρίσω και όλους τους συνεργάτες μου…

Υπάρχουν εξαιρετικοί Έλληνες, πολλοί, καλοί επιστήμονες, αδιαφορώ για το κομματικό σε ό,τι έχει να κάνει με τη στελέχωση των επιτροπών αυτών, να πω συγκεκριμένα παραδείγματα, η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών είναι διορισμένη ολόκληρη από την προηγούμενη κυβέρνηση, από τον κύριο Ξανθό. Η Επιτροπή της κυρίας Θεοδωρίδου που είναι χρόνια παιδίατρος, εμβολιάστρια, κορυφαία γιατρός στον χώρο, και όλοι οι υπόλοιποι συνάδελφοι, έχουν διοριστεί από την προηγούμενη διακυβέρνηση. Τους κράτησα όλους.

Έχω την τύχη να έχω κάποιους φίλους γιατρούς, και μου έχουν πει «στις εφημερίες μάς παίρνει συνέχεια τηλέφωνα και μας ρωτάει αν θέλουμε κάτι». Έχει πολύ ενδιαφέρον αυτό.

Θα σας πω τι έχει γίνει. Δεν υπήρχε πρότερη εμπειρία σε τέτοια αδιανόητη κρίση. Αυτούς τους ανθρώπους λοιπόν, Εντατικολόγους, Επιδημιολόγους, Λοιμοξιολόγους, Ειδικούς παθολόγους, Αναισθησιολόγους, Νοσηλευτές, που έδιναν την μάχη εκείνες τις ημέρες, τους πήρα έναν-έναν τηλέφωνο. Τους πήρα για να τους εμψυχώσω και να τους ευχαριστήσω, γιατί μόνο αν κανείς εφημερεύσει, σε μια τέτοια κατάσταση, που καθημερινά έχεις κύματα συμπολιτών σου και πίεση πέρα από τα όρια του Ε.Σ.Υ., αντιλαμβάνεσαι και την αξία της ανθρώπινης ζωής. Παλεύεις να σώσεις έναν ακόμα, και τους συγγενείς να μην μπορούν να μπουν μέσα στο νοσοκομείο λόγω Covid, να είναι έξω και να αγωνιούν, και να τηλεφωνούν, εκεί να καταλάβεις τι δουλειά κάνουν αυτοί οι άνθρωποι. Άρα λοιπόν προφανώς υπάρχουν και άλλα που έχεις την υποχρέωση να εκπληρώσεις ως υπουργός Υγείας μέσα σε μια τέτοια κρίση. Για αυτό τους παίρνω τηλέφωνο. 

Η Ελλάδα μπήκε στην κρίση και, κατά τη γνώμη μου, ο βασικός λόγος ήταν ότι είχαμε θεοποιήσει το ευτελές και ήμασταν πολύ καλοί στις δικαιολογίες. Εδώ για πρώτη φορά υπάρχει μία ανάδειξη του Άξιου, και η άρνηση για δικαιολογίες. Ενώ συνέβαιναν πολλά εκτός ελέγχου της Ελλάδας, ακούγονταν μόνο αιτιολογίες, όχι δικαιολογίες. Έχει πολύ ενδιαφέρον ότι μέσα στην πανδημία εκπαιδεύετε τον Έλληνα στο να μη δικαιολογείται.

Η θέση πάει με την ευθύνη. Και αν θέλεις να είσαι κομμάτι της Διοίκησης ή Επικεφαλής σε μία κατάσταση, πρέπει να αναγνωρίζεις την ευθύνη παρότι υπάρχουν και πράγματα πάνω από εσένα που ξεφεύγουν. Θεωρώ ότι όλοι οι εργαζόμενοι στο κομμάτι της υγείας, στο Υπουργείο Υγείας, έχουν πολύ υψηλό αίσθημα καθήκοντος. Το βλέπουμε στα εμβολιαστικά κέντρα με τον τρόπο με τον οποίο εμβολιάζουν τους συμπατριώτες μας, στα νοσοκομεία μας και στα κέντρα υγείας, με τον τρόπο με τον οποίο φροντίζουν τους ασθενείς μας. Δεν υπήρχε δικαιολογία για οτιδήποτε άλλο.

Στη διάρκεια της πανδημίας ειπώθηκαν από την αντιπολίτευση διάφορα επικριτικά σχόλια και εκφράστηκαν αμφισβητήσεις για ό,τι εξαγγέλλατε στο υπουργείο, για το εμβολιαστικό πρόγραμμα και λοιπά.

Η πιο γνωστή φράση που αποδίδεται στον Δον Κιχώτη, και χρησιμοποιείται κυρίως στην πολιτική, είναι μια φράση που δεν ειπώθηκε ποτέ από αυτόν: «Γαβγίζουν, Σάντσο, αυτό σημαίνει ότι καλπάζουμε». Παρ’ όλα αυτά είναι η φράση που ταιριάζει κάθε φορά που μας κατηγορούν αδίκως γι’ αυτά που κάνουμε στο υπουργείο. 

Προφανώς έχουν γίνει και λάθη, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία, και παραλείψεις μπορεί να υπήρξαν και να υπάρχουν, αλλά κανείς δεν μπορεί να πει ότι δεν παλέψαμε με όλο μας το είναι και με όλη μας την ψυχή, με όλες μας τις δυνάμεις

Στη διάρκεια αυτής της κατάστασης, γίνατε και πατέρας. Φέρτε τον εαυτό σας σε δεκαπέντε χρόνια από σήμερα. Τι ξέρετε ότι θα μπορείτε να πείτε στον γιο σας κοιτάζοντάς τον τότε στα μάτια, σε σχέση με αυτά που κάνατε στη διάρκεια της πανδημίας ως υπεύθυνος υπουργός;

Αυτό το οποίο θα μπορώ να του πω, κύριε Προβατά, είναι ότι δεν εγκατέλειψα ποτέ κανέναν, και παλέψαμε με όλες μας τις δυνάμεις. Καθημερινά, για το καλύτερο δυνατό. Προφανώς και λάθη έχουν γίνει, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία, και παραλείψεις μπορεί να υπήρξαν και να υπάρχουν, αλλά κανείς δεν μπορεί να πει ότι δεν παλέψαμε με όλο μας το είναι και με όλη μας την ψυχή και με όλες μας τις δυνάμεις, καθημερινά, από το πρώτο μέχρι το τελευταίο θέμα που μπορεί να προέκυπτε.

Εδώ αποφασίζω να γράψω δυο πράγματα γιατί θέλω να καταγραφούν… Πρώτον είδα τον Βασίλη Κικίλια να δακρύζει. Δεύτερον οι εκπρόσωποι των Ενόπλων Δυνάμεων και της Πολιτικής Προστασίας, πραγματικά ταυτόχρονα, μονολόγησαν δυνατά: «Το ηθικό μέρος, που μένει σε όλους μας, είναι ότι κάποτε μετά από χρόνια, στα παιδιά μας, στα εγγόνια μας, θα λέμε, ήμασταν και εμείς εκεί». Ρώτησα τα ονόματά τους αλλά για κάτι τέτοιο θα ήταν λάθος να τα γράψω. 

Υ.Γ. Σε όλη τη διάρκεια της συνέντευξης ο Βασίλης Κικίλιας ζήτησε από τον εκπρόσωπο των Ενόπλων Δυνάμεων, τον εκπρόσωπο της Πολιτικής Προστασίας και τον διευθύνοντα σύμβουλο της Pharmis, να είναι παρόντες.